H Ουκρανία μετά τον πόλεμο

Ακόμη και καθώς οι μάχες συνεχίζονται, οι Δυτικοί φίλοι της Ουκρανίας, οι διεθνείς χρηματοπιστωτικοί θεσμοί, και οι Ουκρανοί που δεν ενεπλάκησαν στον πόλεμο θα πρέπει να αρχίσουν να εφαρμόζουν σχέδια ανοικοδόμησης το συντομότερο δυνατό. Ο Ζελένσκι στοχεύει να ενισχύσει την οικονομία, συμπεριλαμβανομένης της ανοικοδόμησης των δικτύων μεταφορών, και η Παγκόσμια Τράπεζα δεσμεύτηκε πρόσφατα να δημιουργήσει ένα έκτακτο πακέτο βοήθειας 1,5 δισεκατομμυρίου δολαρίων και είπε ότι είναι «έτοιμη να βοηθήσει την Ουκρανία στην ανοικοδόμηση όταν έρθει η ώρα». Αλλά μια γιγάντια εισροή ξένης βοήθειας δεν θα βοηθήσει, από μόνη της, την δημοκρατία να ανθίσει στην Ουκρανία. Πριν από τον πόλεμο, η χώρα εμποδιζόταν από την άθλια διακυβέρνηση, και η πολλά υποσχόμενη οικονομία της Ουκρανίας ανέκαθεν υποαπέδιδε.

Παραδόξως, η ρωσική εισβολή μπορεί κάλλιστα να παράσχει μια ευκαιρία για το δημοκρατικό και οικονομικό άλμα προς τα εμπρός που η Ουκρανία δεν ήταν ποτέ ικανή να υλοποιήσει. Η χώρα έγινε ανεξάρτητη μόλις το 1991 και έχει υποβληθεί σε πολλές μεγάλες απόπειρες για μεταρρύθμιση, αλλά ποτέ δεν γνώρισε μια μετασχηματιστική πρόοδο. Αυτή η φορά μπορεί να είναι διαφορετική. Πολλά εξαρτώνται από τον Ζελένσκι. Ένας μέτριος πρόεδρος που επιδίωξε να εδραιώσει την εξουσία του πριν από τον πόλεμο και να καθυστερήσει τις μεταρρυθμίσεις, έχει μεταμορφωθεί από τότε σε έναν εμπνευσμένο ηγέτη. Για τα μοντέλα που θα τον καθοδηγήσουν σε αυτή την δύσκολη επόμενη φάση, θα πρέπει να κοιτάξει προς την Δύση και την ιστορία —ειδικά της Γερμανίας.

H ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΑΝΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ

Αναδυόμενη από τα ερείπια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η Δυτική Γερμανία βίωσε το Wirtschaftswunder, ή «οικονομικό θαύμα», που την προώθησε στις πρώτες βαθμίδες των παγκόσμιων οικονομικών δυνάμεων. Το αρχικό κίνητρο για την ανάκαμψη δόθηκε από το μεταπολεμικό Σχέδιο Μάρσαλ, το οποίο παρείχε δισεκατομμύρια [δολάρια] σε βοήθεια στην Δυτική Ευρώπη, ακόμη και όταν ο Στάλιν απαγόρευσε στο ανατολικό μπλοκ να την αποδεχθεί. Ενώ η Ανατολική Γερμανία ακολούθησε το σοβιετικό μοντέλο διοίκησης και οικονομίας, κολεκτιβοποιώντας την γεωργία και εθνικοποιώντας την βαριά βιομηχανία της, η Δυτική Γερμανία ακολούθησε την αντίθετη πορεία. Την δεκαετία του 1950, ο καγκελάριος Κόνραντ Αντενάουερ και ο οραματιστής υπουργός του των Οικονομικών, Ludwig Erhard, προήδρευσαν σε αυτήν που σύντομα έγινε μια οικονομική υπερδύναμη. Η φιλελευθεροποιημένη αμερικανική εμπορική πολιτική άνοιξε νέες βιομηχανικές αγορές στην Δυτική Γερμανία και η εισαγωγή της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς εξασφάλισε την σταθερότητα στο εσωτερικό. Αυτή η γερμανική εκδοχή του νεοφιλελευθερισμού στηριζόταν σε εγχύσεις ξένης βοήθειας αλλά και στο κράτος δικαίου˙ στις επενδύσεις σε δημόσια αγαθά, συμπεριλαμβανομένων των νοσοκομείων, των σιδηροδρόμων και των αεροδρομίων˙ και σε ένα παρεμβατικό κράτος που μπορούσε να εξασφαλίσει, μεταξύ άλλων, ότι οι επίδοξοι ολιγάρχες δεν θα μπορούσαν να στρεβλώσουν τις ελεύθερες αγορές. Το αποτέλεσμα ήταν ότι μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1950, η Δυτική Γερμανία είχε γίνει συνώνυμη της ευημερίας.

Η Ουκρανία μπορεί να ακολουθήσει ένα παρόμοιο μονοπάτι —και επίσης να αποφύγει μερικές από τις παγίδες της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης των Δυτικών Βαλκανίων, όπου η ανεργία των νέων παραμένει διψήφια, το διεθνικό οργανωμένο έγκλημα ευδοκιμεί, και οι τοπικοί ηγέτες συχνά αντιστέκονται στην πραγματική οικονομική διαφάνεια και τις μεταρρυθμίσεις. Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Το Κίεβο πρέπει να αποφύγει να τοποθετήσει ηρωικούς αλλά άπειρους ήρωες του πολέμου ως επικεφαλής της διαδικασίας ανοικοδόμησης, και η Δύση θα πρέπει να αναζητήσει έναν ειδικό απεσταλμένο με εμπειρία στην διαχείριση δισεκατομμυρίων δολαρίων σε αρωγή από πολλούς δωρητές, για να επιβλέψει ένα Σχέδιο Μάρσαλ για την Ουκρανία —ή, όπως έχει προτείνει [2] ο Timothy Garton Ash, ένα Σχέδιο Ζελένσκι.

Μερικά από τα βήματα που απαιτούνται για την αναγέννηση της Ουκρανίας είναι προφανή: η χώρα δεν έχει ενστερνιστεί ποτέ το κράτος δικαίου και το δικαστικό της σύστημα βρίθει διαφθοράς. Μετά τον πόλεμο, τα περιουσιακά στοιχεία θα είναι φθηνά και θα υπάρχει άφθονο ενδιαφέρον από διεθνείς επενδυτές. Αλλά χωρίς δίκαια δικαστήρια, κανένας δεν θα εξετάσει το να τοποθετήσει πόρους στην Ουκρανία, και η ταλαντούχα και εύπορη διασπορά της χώρας θα συνεχίσει να απέχει. Η Ουκρανία έχει προσπαθήσει πολλές φορές να μεταρρυθμίσει τα δικαστήριά της, αλλά κάθε προσπάθεια έχει αποτύχει, διότι το διεφθαρμένο σύστημα που επωφελείται από την ψαυτο-δικαιοσύνη την έχει καταπολεμήσει με επιτυχία. Η Ουκρανία πρέπει να επιδείξει γρήγορη πρόοδο και μπορεί εύκολα να αντιγράψει αυτό που έκανε το Καζακστάν: να ιδρύσει ένα εμπορικό δικαστήριο, βασισμένο στις αρχές του αγγλικού κοινού δικαίου και στελεχωμένο από ξένους δικαστές, οι οποίοι είναι προτιμότεροι από τους Ουκρανούς για να αποφευχθούν οι συγκρούσεις συμφερόντων και οι προσωπικές σχέσεις με δικαστές. Αυτό θα ήταν ένα καλό πρώτο βήμα για να καθησυχάσει τους επενδυτές και το κοινό ότι είναι ασφαλές να επενδύσει κάποιος στην Ουκρανία και ότι τα συμβόλαια θα εφαρμοστούν.

Μόλις σταματήσουν οι μάχες και οι άνθρωποι επιστρέψουν στα σπίτια τους, θα είναι ώρα για απογραφή. Η Ουκρανία δεν έχει [κάνει απογραφή] από το 2001 και η κυβέρνηση δεν μπορεί να εκτιμήσει με ακρίβεια το μέγεθος του πληθυσμού. Ο αστικός σχεδιασμός είναι σχεδόν αδύνατος χωρίς ακριβείς πληροφορίες. Προτού οι Δυτικές κυβερνήσεις επενδύσουν δισεκατομμύρια, που προορίζονται κυρίως για τις υποδομές, θα είναι καθοριστικό το να ληφθεί υπόψη ο μεταβαλλόμενος πληθυσμός της Ουκρανίας.