Το νέο σύνορο της Φινλανδίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το νέο σύνορο της Φινλανδίας

Θα επιδιώξει η Ρωσία να διακόψει την προσπάθεια του Ελσίνκι να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ;

Η απόκτηση του ελέγχου της περιμέτρου της Βαλτικής Θάλασσας θα διευκόλυνε επίσης σημαντικά την ικανότητα του ΝΑΤΟ να υπερασπιστεί τα βαλτικά μέλη του σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης. Οι σχεδιαστές του ΝΑΤΟ ανησυχούν για αυτό το σενάριο μετά την κατάληψη της Κριμαίας από την Ρωσία, το 2014, διότι η Εσθονία και η Λετονία συνορεύουν με την Ρωσία και έχουν σημαντικούς ρωσικούς μειονοτικούς πληθυσμούς, κάτι που τις αφήνει δυνητικά ευάλωτες στους ρωσικούς υβριδικούς πολέμους. Για παράδειγμα, οι ρωσικές δυνάμεις των υπηρεσιών πληροφοριών θα μπορούσαν πιθανώς να εξαπολύσουν μια εκστρατεία πολέμου πληροφοριών που θα κατηγορούσε ψευδώς τις Αρχές ότι διώκουν τους εθνοτικούς Ρώσους στην Εσθονία, στήνοντας ένα εικονικό αίτημα των ντόπιων να στείλει η Ρωσία προστατευτικές ειρηνευτικές δυνάμεις στην άλλη πλευρά των συνόρων. Οι σχεδιαστές του ΝΑΤΟ ανησυχούν ότι η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα πλοία, τα αεροσκάφη, τα drones, και τους πυραύλους του Καλίνινγκραντ —κάποιοι εκ των οποίων είναι ικανοί να φέρουν πυρηνικές κεφαλές— για να στερήσουν από την συμμαχία την εύκολη ναυτική και αεροπορική πρόσβαση στην Εσθονία και στην Λετονία. Επιπλέον, ετούτα τα κράτη συνδέονται μέσω ξηράς με την υπόλοιπη συμμαχία μόνο κατά μήκος των μικροσκοπικών συνόρων μεταξύ της Λιθουανίας και της Πολωνίας -τον αποκαλούμενο Διάδρομο Suwalki (Suwalki Gap)- ο οποίος είναι στιμωγμένος από τη μια πλευρά από το Καλίνινγκραντ και από την σύμμαχο της Ρωσίας, την Λευκορωσία, από την άλλη, καθιστώντας εξίσου επικίνδυνη την χερσαία πρόσβαση του ΝΑΤΟ σε καιρό πολέμου. Υπό την τρέχουσα διαμόρφωση του ΝΑΤΟ, η άμυνα των κρατών της Βαλτικής σε καιρό πολέμου θα περιελάμβανε πιθανώς μεγάλες απώλειες του ΝΑΤΟ.

Αλλά η ενσωμάτωση της Φινλανδίας και της Σουηδίας, αμφότερες εκ των οποίων συνορεύουν με τη Νορβηγία, [που είναι] μέλος του ΝΑΤΟ, θα μετέβαλλε την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή. Η Φινλανδία βρίσκεται μόλις πάνω από 200 μίλια από την Εσθονία, στην άλλη πλευρά του Κόλπου της Φινλανδίας, και βρίσκεται ήδη σε διαδικασία αναβάθμισης των συστημάτων αεράμυνάς της. Η Φινλανδία και η Εσθονία έχουν επίσης ξεκινήσει μια εμπορική πρωτοβουλία για να συνδέσουν το Ελσίνκι με το Ταλίν με μια υψηλής ταχύτητας σιδηροδρομική σήραγγα κάτω από τον κόλπο, καθιστώντας τα μια ενιαία αστική περιοχή. Μια τέτοια σήραγγα θα μπορούσε επίσης να εξυπηρετήσει πιθανότατα και στρατιωτικούς σκοπούς.

Για την Φινλανδία, ωστόσο, η ένταξη στο ΝΑΤΟ εγκυμονεί κινδύνους, θέτοντας τον φινλανδικό στρατό στην πρώτη γραμμή ενός εσχάτως κρίσιμου συνόρου. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το ερώτημα πώς θα αντιδράσει η Μόσχα σε ένα επίσημο αίτημα του Ελσίνκι να ενταχθεί στην συμμαχία -πιθανώς θα υπάρξει ένα κενό πολλών μηνών μεταξύ της αίτησης της Φινλανδίας για ένταξη και του επίσημου καλωσορίσματός της στο ΝΑΤΟ. Κατά την διάρκεια τούτης της περιόδου, η Φινλανδία δεν θα καλυπτόταν ακόμη από την συλλογική αμυντική εγγύηση του Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ και η Ρωσία ίσως έμπαινε στον πειρασμό να απειλήσει ή να επιτεθεί στην Φινλανδία, ελπίζοντας ότι η φινλανδική κοινή γνώμη θα στρεφόταν για άλλη μια φορά εναντίον της προσχώρησης στην συμμαχία και θα βραχυκύκλωνε την διαδικασία ένταξης.

ΟΥΓΓΡΙΚΟ ΠΑΖΑΡΙ

Η γεωγραφική διεύρυνση του ΝΑΤΟ δεν είναι ένα νέο φαινόμενο. Στο άρθρο 10 του ιδρυτικού της εγγράφου, της Βορειοατλαντικής Συνθήκης (North Atlantic Treaty) του 1949, οι αρχιτέκτονες της συμμαχίας προέβλεψαν ότι κάθε ικανό ευρωπαϊκό κράτος που συμμεριζόταν τους στόχους ασφαλείας του ΝΑΤΟ θα μπορούσε να προσκληθεί να συμπράξει με τα αρχικά 12 μέλη του. Με την προσχώρηση της Βορείου Μακεδονίας το 2020, το ΝΑΤΟ περιλαμβάνει πλέον 30 κράτη. Δεκατέσσερα από αυτά έχουν ενταχθεί από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και μετά. Σε ένα έγγραφο του 1995, το ΝΑΤΟ έθεσε τις βασικές (αν και μάλλον ασαφείς) προϋποθέσεις για τα νέα μέλη, οι οποίες υπόκεινται πάντα σε πολιτικές διαπραγματεύσεις: δέσμευση στην φιλελεύθερη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, και τον δημοκρατικό έλεγχο των ενόπλων δυνάμεων˙ οικονομία της αγοράς, ικανή να συνεισφέρει στην κοινή άμυνα˙ και επίλυση όλων των εκκρεμών εθνικών και συνοριακών διαφορών. Σχεδιασμένες για τα [κράτη] του πρώην Συμφώνου της Βαρσοβίας και άλλα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης που υποβάλλονται σε Δυτικοποιητικές μεταρρυθμίσεις, αυτές οι προϋποθέσεις περιλαμβάνουν ένα δυσκίνητο σύνολο διαδικασιών και προετοιμασιών, με αποκορύφωμα ένα μοναδικό και λεπτομερές «σχέδιο δράσης για την ένταξη» για κάθε επίδοξο [κράτος - μέλος].