Το πρόβλημα των ανθρώπων του ρωσικού στρατού | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το πρόβλημα των ανθρώπων του ρωσικού στρατού

Είναι δύσκολο να νικήσει η Μόσχα ενόσω κακομεταχειρίζεται τους στρατιώτες της

Έξι ημέρες πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, μια μικρή ομάδα Ρώσων στρατιωτών συγκεντρώθηκαν στις σκηνές τους στην Λευκορωσία. Ένας από αυτούς είχε αποκτήσει κρυφά ένα smartphone —κάτι που ήταν απαγορευμένο από τον στρατό— και, μαζί, η ομάδα συνδέθηκε σε Δυτικούς ειδησεογραφικούς ιστότοπους. Εκεί, διάβασαν μια ιστορία που τους συγκλόνισε: σύμφωνα με αναφορές των Δυτικών υπηρεσιών πληροφοριών, η Ρωσία επρόκειτο να εισβάλει στην γείτονά της.

20052022-1.jpg

Ένας φιλορώσος στρατιώτης στη Μαριούπολη, στην Ουκρανία, τον Μάιο του 2022. AlexanderErmochenko / Reuters

-------------------------------------------------

Ένας από τους στρατιώτες κάλεσε τη μητέρα του, συγκλονισμένος για όσα είχε διαβάσει. Εκείνη του είπε ότι ήταν μόνο Δυτική προπαγάνδα και ότι δεν θα γινόταν πόλεμος. Έκανε λάθος. Πέντε μέρες αργότερα, την παραμονή της εισβολής, οι διοικητές των στρατιωτών αποκάλυψαν ότι θα εισέβαλαν στην Ουκρανία [1]. Οι διοικητές απείλησαν επίσης ότι θα κατηγορήσουν τους κατώτερούς τους για λιποταξία εάν δεν πήγαιναν. «Μαμά, μας έβαλαν σε αυτοκίνητα, φεύγουμε», είπε ο στρατιώτης στη μητέρα του σε μια κλήση προτού η μονάδα μετακινηθεί στην άλλη πλευρά των συνόρων. «Σε αγαπώ, αν [μου] γίνει κηδεία, μην το πιστέψεις αμέσως, έλεγξε το μόνη σου». Έκτοτε δεν έχει νέα του, και παρά τις εκκλήσεις για πληροφορίες, οι στρατιωτικές Αρχές δεν της παρείχαν καμία ενημέρωση. (Τελικά, απευθύνθηκε στον Τύπο.)

Παρά τον προηγμένο στρατιωτικό εξοπλισμό της και τα, στα χαρτιά, πολλαπλά πλεονεκτήματά της, η Ρωσία έχει παραπατήσει [2] στρατηγικά, επιχειρησιακά, και τακτικά στην Ουκρανία. Έχει παρεμποδιστεί από λανθασμένες υποθέσεις στον σχεδιασμό, μη ρεαλιστικά χρονοδιαγράμματα, και μη πρακτικούς στόχους. Έχει υποφέρει από τις ανεπαρκείς προμήθειες, την κακή επιμελητεία, και την ανεπαρκή προστασία των δυνάμεών της. Έχει αποδυναμωθεί από την κακή ηγεσία. Αυτά τα προβλήματα δεν σταματούν σε ζητήματα τεχνικού εξοπλισμού, κακής εκπαίδευσης, ή διαφθοράς. Μάλλον, συνδέονται με ένα βασικό υποβόσκον θέμα: την έλλειψη ενδιαφέροντος του στρατού για την ζωή και την ευημερία του προσωπικού του. Στην Ουκρανία, ο ρωσικός στρατός δυσκολεύεται να ανασύρει τα πτώματα των νεκρών του, κρύβει τις απώλειες, και είναι αδιάφορος για τις ανήσυχες οικογένειες των στρατιωτικών του. Ίσως δαπανά δισεκατομμύρια δολάρια σε νέο εξοπλισμό, αλλά δεν αντιμετωπίζει σωστά τους τραυματισμούς των στρατιωτών, και, γενικά, δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται τρομερά για το εάν οι στρατιώτες τραυματίζονται ψυχολογικά.

Αυτή η κουλτούρα αδιαφορίας για το προσωπικό του, υπονομεύει θεμελιωδώς την αποτελεσματικότητα του ρωσικού στρατού [3], ανεξάρτητα από το πόσο εκτεταμένα έχει εκσυγχρονιστεί. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο καλός στρατιώτης είναι ο ευτυχισμένος στρατιώτης, αυτός που τρέφεται και πληρώνεται σωστά, και αντιμετωπίζεται με σεβασμό. Αλλά η ρωσική ανώτατη διοίκηση συμπεριφέρεται σαν οι στρατιώτες της να είναι δευτερεύοντες, παίρνοντας αποφάσεις τακτικής, σαν να μπορεί απλώς να ρίχνει ανθρώπους σε κακοσχεδιασμένους στόχους μέχρι να επιτύχει. Αυτή είναι μια αυτοκαταστροφική στάση που και μειώνει το ηθικό των στρατιωτών και υποβαθμίζει την αποτελεσματικότητα στη μάχη. Τα αποτελέσματα είναι προφανή.

ΜΕ ΚΑΘΕ ΤΡΟΠΟ

Ο ρωσικός στρατός έχει μακρά ιστορία κακομεταχείρισης του προσωπικού του και των φοβισμένων οικογενειών τους. Κατά την διάρκεια του πολέμου της Σοβιετικής Ένωσης στο Αφγανιστάν, πολλοί κληρωτοί δεν ήταν ενημερωμένοι [4] εκ των προτέρων ότι στέλνονταν σε μάχη. Όταν πέθαναν ή εξαφανίστηκαν, οι σοβιετικές Αρχές ήταν αγενείς και απορριπτικές προς τους πενθούντες γονείς, ιδιαίτερα τις μητέρες που οργανώθηκαν για να λάβουν απαντήσεις. Την δεκαετία του 1990, ο ρωσικός στρατός έστειλε απροετοίμαστους κληρωτούς στην Τσετσενία για εξαντλητικές αστικές εχθροπραξίες σε πόλεις όπως το Γκρόζνι. Πολλοί από αυτούς τους στρατιώτες σκοτώθηκαν, τραυματίστηκαν, ή αιχμαλωτίστηκαν. Οι μητέρες των στρατιωτών που ήθελαν να εξασφαλίσουν την απελευθέρωση των φυλακισμένων παιδιών τους, συχνά παρακαλούσαν τους διοικητές των βάσεων για βοήθεια, μόνο και μόνο για να αγνοηθούν. Πολλές μητέρες ταξίδεψαν απευθείας στην Τσετσενία για να βρουν τους γιους τους και περιστασιακά έκλειναν συμφωνίες ή κανόνιζαν ανταλλαγές αιχμαλώτων με τις τσετσενικές αντάρτικες ομάδες για την απελευθέρωσή τους. Το 2014, όταν η Ρωσία έστειλε μυστικά δυνάμεις στην ανατολική Ουκρανία, οι οικογένειες των στρατιωτικών υπέστησαν ξανά εκφοβισμό ή τους είπαν ψέματα για την κατάσταση και τις συνθήκες [ζωής] των γιων τους. Σε κάποιους, για παράδειγμα, είπαν ότι οι γιοι τους πέθαναν σε εκπαιδευτικά ατυχήματα στην Ρωσία αντί στην ανατολική Ουκρανία.

Αυτή η κουλτούρα της περιφρόνησης έχει επεκταθεί σαφώς στην πιο πρόσφατη εισβολή της Ρωσίας. Αν η υπερβολική επιχειρησιακή ασφάλεια δεν υπερίσχυε της προστασίας των [στρατιωτικών] δυνάμεων, για παράδειγμα, ο στρατός θα μπορούσε να είχε προετοιμάσει και εκπαιδεύσει καλύτερα την [στρατιωτική] δύναμη για τα είδη των εξουθενωτικών αστικών μαχών που ήταν βέβαιο ότι θα αντιμετωπίσει. Αλλά επειδή ανησυχούσε για διαρροές, ο ρωσικός στρατός κράτησε μυστικά τα σχέδιά του σχεδόν από όλους τους στρατιωτικούς (ή τουλάχιστον από τα απλά στελέχη), θέτοντας σε κίνδυνο την ετοιμότητα και βάζοντας εμπόδια στον εαυτό του. Ομοίως, εάν η Μόσχα ήθελε να αποφύγει τις μεγάλες απώλειες, δεν θα είχε προχωρήσει με την ίδια στρατηγική μόλις κατέστη σαφές ότι οι Δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών είχαν αποκαλύψει και δημοσιεύσει τα σχέδια της εισβολής της. Αλλά το Κρεμλίνο προχώρησε στον πόλεμο όπως αυτός είχε προσχεδιαστεί, στέλνοντας τους στρατιώτες του να συγκρουστούν με τις ουκρανικές δυνάμεις [5] που, σε κάποιες περιπτώσεις, παραμόνευαν.

Όντως, είναι δύσκολο να βγάλει κάποιος νόημα για την στρατηγική της Ρωσίας πριν από την εισβολή, εκτός και αν υποθέσει ότι η επιχειρησιακή ασφάλεια υπερισχύει των πάντων και ότι οι στρατιώτες είναι εύκολα αναλώσιμοι. Οι διοικητές που συμμετέχουν στον θεωρητικό πολεμικό σχεδιασμό εντός του αρχηγείου του Υπουργείου Άμυνας, θα μπορούσαν λογικά να συμπεράνουν ότι θα έπρεπε να εισβάλουν μέσω της ζώνης αποκλεισμού του Τσερνόμπιλ [6], διότι, πάνω στον χάρτη, είναι η πιο άμεση και ανυπεράσπιστη διαδρομή από την Λευκορωσία στο Κίεβο. Αλλά αν ενδιαφέρονταν για τους στρατιώτες τους, θα μπορούσαν να είχαν πάρει μια διαφορετική οδό —ή τουλάχιστον να είχαν προετοιμάσει τους στρατιώτες τους για αυτή που ήταν μια απίστευτα επικίνδυνη αποστολή. Αντίθετα, σύμφωνα με τους εργαζόμενους στο πυρηνικό εργοστάσιο του Τσερνόμπιλ, η Ρωσία έστειλε τους στρατιώτες της δια μέσου της ζώνης, χωρίς προστατευτικό εξοπλισμό για να τους προφυλάξει από την ραδιενεργή σκόνη που σηκώθηκε από τα εκατοντάδες στρατιωτικά οχήματά τους. Δεν είπε στους στρατιώτες που είχαν καταλάβει το εργοστάσιο για την σημασία της ανάπτυξής τους. Και έβαλε τις δυνάμεις της να σκάψουν προτειχίσματα για τα οχήματα, βαθιά σε κάποια από τα εδάφη με τη μεγαλύτερη ακτινοβολία στην γη, όπου οι στρατιώτες φέρονται να έζησαν επί ένα μήνα, πριν αρρωστήσουν και εκκενωθούν για ιατρικούς λόγους.

Η δηλητηρίαση από την ραδιενέργεια είναι ένα ιδιαίτερα ακραίο παράδειγμα του πώς η κακομεταχείριση των στρατιωτών από τον ρωσικό στρατό υπονομεύει τη μαχητική του ικανότητα. Υπάρχουν όμως πολλά άλλα. Οι στρατιώτες προσβλήθηκαν από κρυοπαγήματα εξαιτίας του κακού σχεδιασμού και στην συνέχεια τους φρόντισαν Ρώσοι γιατροί με επιδέσμους μάχης ηλικίας 44 ετών. Κάποιοι Ρώσοι διοικητές απλώς εξαφανίστηκαν σε ζώνες μάχης, αφήνοντας τους κατωτέρους τους χωρίς καταφύγιο, τρόφιμα, ή νερό. Ο στρατός έστειλε ληγμένα σιτηρέσια σε κάποιους στρατιώτες, όχι αρκετά σιτηρέσια σε άλλους, και στρατιωτικά φορτηγά–κουζίνες γεμάτα με σακιά πατάτες, τουρσιά, και νιφάδες βρώμης, τα περισσότερα εκ των οποίων σάπισαν μέσα σε λίγες ημέρες.

Η αμέλεια του ρωσικού στρατού για τους στρατιώτες του έχει κάνει περισσότερα από το να υπονομεύσει την επίδοση τους στη μάχη. Έχει επίσης βυθίσει το ηθικό και την θέλησή τους να πολεμήσουν [7]. Οι αξιωματικοί κλέβουν το περιεχόμενο των πακέτων με τα είδη φροντίδας τόσο συστηματικά, που κάποιοι στρατιώτες έχουν καλέσει τις μητέρες τους και τους έχουν πει να μην μπουν στον κόπο να στείλουν οτιδήποτε. Οι αξιωματούχοι ξεχνούν να πληρώσουν στους στρατιώτες την αμοιβή που δικαιούνται για τη μάχιμη υπηρεσία και οι μονάδες εγκαταλείπουν τις σορούς των πεσόντων. Δεν είναι περίεργο, λοιπόν, ότι κάποιοι Ρώσοι στρατιώτες απλώς εξαφανίστηκαν από την σύγκρουση, εγκαταλείποντας πλήρως λειτουργικό εκσυγχρονισμένο εξοπλισμό στα ουκρανικά πεδία. Άλλοι στρατιώτες έχουν καλέσει τις μητέρες τους για να τους πουν ότι σκέφτονταν να αυτοπυροβοληθούν στο πόδι για να μπορέσουν να φύγουν.

Με την πειθαρχία και το ηθικό να παραπαίουν, τα ρωσικά στρατεύματα άρχισαν να λεηλατούν ό,τι μπορούσαν από την Ουκρανία και να το στέλνουν πίσω στην πατρίδα —συμπεριλαμβανομένων πλυντηρίων ρούχων, τηγανιών, τηλεοράσεων από ουκρανικά σχολεία, ακόμη και μεταχειρισμένης μάσκαρας. Έκαναν έφοδο σε ουκρανικά παντοπωλεία για κρέας, τσιγάρα, και αλκοόλ. Όταν τους τελείωναν τα τρόφιμα από τις αγορές, τα έκλεβαν (μαζί με ζώα) απευθείας από τους Ουκρανούς. Σύμφωνα με υποκλαπείσες τηλεφωνικές κλήσεις που δημοσιοποιήθηκαν από τις υπηρεσίες πληροφοριών της Ουκρανίας, κάποιοι Ρώσοι στρατιώτες έχουν φάει ακόμη και σκύλους.

Δεδομένου του τρόπου με τον οποίο ο ρωσικός στρατός κακομεταχειρίζεται το ίδιο το προσωπικό του, δεν αποτελεί επίσης έκπληξη το γεγονός ότι Ρώσοι στρατιώτες έχουν εμπλακεί σε εκτεταμένα εγκλήματα [8]. Κανένα από αυτά δεν είναι δικαιολογημένο, και σε πολλά ουκρανικά χωριά και πόλεις, τα ρωσικά στρατεύματα έχουν εμπλακεί σε ανείπωτες θηριωδίες —συμπεριλαμβανομένων των βασανιστηρίων, των βιασμών, και των εκτελέσεων. Αλλά το ψάρι σαπίζει από το κεφάλι, και αντί να δείξει ανησυχία για αυτές τις καταχρήσεις ή να εκδώσει οδηγίες διατάζοντας να σταματήσουν, το Κρεμλίνο απένειμε τιμητικό τίτλο σε μια από τις μονάδες που κατηγορούνται για την διάπραξη θηριωδιών στην [πόλη] Bucha.

ΑΠΕΡΙΣΚΕΠΤΗ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ

Θα είναι σχεδόν αδύνατο για τον ρωσικό στρατό να διορθώσει το εσωτερικό πρόβλημα της κουλτούρας του κατά την διάρκεια αυτού του πολέμου. Όντως, ακόμη και όταν τελειώσει η εισβολή [9], θα είναι δύσκολο για τον ρωσικό στρατό να μεταρρυθμιστεί, όπως έκανε στον απόηχο του πενθήμερου πολέμου του εναντίον της Γεωργίας, το 2008. Αυτό συμβαίνει διότι, σε αντίθεση με τον πόλεμο της Γεωργίας, η Μόσχα δεν μπορεί να αποδώσει ευθύνες στον παλιό εξοπλισμό˙ το πρόβλημα έγκειται στους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων και στις αποφάσεις τους, και αυτά τα άτομα δεν έχουν παραδεχτεί ότι ο στρατός έχει ακόμη πρόβλημα συστημικής κακομεταχείρισης του προσωπικού. Οι σημερινοί ηγέτες του ρωσικού στρατού ίσως ακόμη και να ήταν πρόθυμοι να παραβλέψουν ενεργά την συστημική κακομεταχείριση του προσωπικού, εφόσον αυτή παρέμενε αποσιωπημένη, τα ρούβλια εισέρρεαν στον αμυντικό προϋπολογισμό, και οι προμήθειες όπλων συνεχίζονταν όπως είχαν σχεδιαστεί. Οι κορυφαίοι διοικητές της Ρωσίας δεν είναι απολιτικοί πολεμιστές-λόγιοι˙ κέρδισαν τις θέσεις τους κατανοώντας ότι η πίστη είναι πιο σημαντική από το να λένε την αλήθεια στην εξουσία. Ενέκριναν το σχέδιο εισβολής παρ’ όλες τις σαφείς ατέλειές του, με την πιο προφανή να είναι ότι μπορούσε να εκτείνει την επαγγελματική πολεμική δύναμη μέχρι του σημείου που θα έσπαγε. Δεν υπάρχει έτοιμη επόμενη δύναμη για να αντικαταστήσει τους 190.000 στρατιώτες που έχει δεσμεύσει η Ρωσία σε αυτόν τον πόλεμο, πράγμα που σημαίνει ότι οι στρατιώτες θα πολεμούν μέχρι εξαντλήσεως, εκτός εάν το Κρεμλίνο κηρύξει μαζική επιστράτευση.

Ο ρωσικός στρατός κατανοεί, φυσικά, ότι η απώλεια στρατιωτών καθιστά δυσκολότερο το να νικήσει σε πολέμους. Το Κρεμλίνο ειδικότερα είναι πολύ ευαίσθητο στις απώλειες και, όπως και στους προηγούμενους πολέμους, έχει καταβάλει μεγάλη προσπάθεια για να τις κρύψει. Για τον σκοπό αυτό, η Ρωσία έχει χαρακτηρίσει απόρρητες τις συζητήσεις για θανάτους στρατιωτικών από το 2015. Επί του παρόντος, Ρώσοι αξιωματούχοι παρεμποδίζουν τις τρομαγμένες οικογένειες που αναζητούν νέα για τα παιδιά τους. Σε κάποιους γονείς έχει ειπωθεί ότι δεν υπάρχουν πληροφορίες για τους γιους τους ή ότι τέτοιες πληροφορίες είναι μυστικές. Άλλοι έχουν αποθαρρυνθεί μέσω μιας ατελείωτης σειράς τηλεφωνικών αριθμών, καθώς αναζητούν ενημερώσεις, όπου κάποιοι κατηγορούνται για «υστερίες». Γονείς έχουν ακόμη και ταξιδέψει απευθείας σε βάσεις και νοσοκομεία, για πληροφορίες σχετικά με τα εξαφανισμένα παιδιά τους, μόνο και μόνο για να τους τις αρνηθούν. Ο πατέρας ενός κληρωτού που εξαφανίστηκε στο βυθισμένο καταδρομικό Moskva, για παράδειγμα, πήγε στη ναυτική βάση στη Μαύρη Θάλασσα για να ρωτήσει πού ήταν ο γιος του. Ο τοπικός διοικητής απάντησε ανασηκώνοντας τους ώμους: «Λοιπόν, κάπου στην θάλασσα».

Αυτές οι δυσκολίες δεν έχουν σταματήσει τους απελπισμένους Ρώσους γονείς από το να συνεχίζουν να ψάχνουν, και έχουν αλιεύσει πληροφορίες με άλλους τρόπους —μέσω ανεπίσημων δικτύων, μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ή ακόμα και μέσω της ουκρανικής κυβέρνησης, η οποία έχει προσφερθεί να απελευθερώσει κάποιους στρατιώτες, εάν οι μητέρες τους έρθουν να τους πάρουν. Άλλες μητέρες, συνεχίζοντας μια τραγική παράδοση που ξεκίνησε στο Αφγανιστάν, στην Τσετσενία, και στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2014, σχεδιάζουν να αναλάβουν να ταξιδέψουν στις εμπόλεμες ζώνες για να βρουν τους γιους τους και να τους φέρουν στην πατρίδα. Αλλά η σκληρή δουλειά αυτών των μητέρων δεν σημαίνει ότι ο στρατός θα διορθώσει την πορεία του. Όντως, το τρέχον πολιτικό κλίμα [10] στην Ρωσία είναι πλέον ίσως ακόμη λιγότερο πιθανό να ανεχθεί συλλογικές διαμαρτυρίες από τις οικογένειες των στρατιωτών, από όσο ήταν στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και την δεκαετία του 1990. Η νέα νομοθεσία καταπνίγει τα ανεπιθύμητα αφηγήματα για τον στρατό, και οι ρωσικές Αρχές εργάζονται σκληρότερα από ποτέ για να καταστείλουν τα άτομα που λένε για τον πόλεμο οτιδήποτε παρεκκλίνει από την επίσημη γραμμή —συμπεριλαμβανομένης της έκφρασης θλίψης χωρίς άδεια.

Προς το παρόν, αυτό ίσως επιτρέψει στον ρωσικό στρατό να αντισταθεί στην αλλαγή. Αλλά το μακροπρόθεσμο είναι λιγότερο σίγουρο. Ο ρωσικός στρατός πρόκειται να χάσει πολύ περισσότερα από τα χιλιάδες στοιχεία εξοπλισμού που έχουν καταστραφεί. Το πείραμα του ρωσικού στρατού να έχει επαγγελματικό στρατευμένο προσωπικό είναι σχεδόν 20 ετών. Η επιτυχία του βασίζεται στο κύρος της στρατιωτικής θητείας και της κοινωνικής εμπιστοσύνης που εργάστηκε για να επιτύχει το Υπουργείο Άμυνας μέσω μιας σειράς νέων πολιτικών, παροχών, και βελτιωμένων συνθηκών υπηρεσίας. Το να γίνονται οι νέοι άνδρες της χώρας βορά αυτού που ο Υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Lloyd Austin, αποκάλεσε πρόσφατα «τεμαχιστή» (wood chipper), υπονομεύει αυτή την σύμβαση και δεν προμηνύει κάτι καλό για τις μελλοντικές στρατολογήσεις και την διατήρηση [στην υπηρεσία]. Είναι ακόμη πολύ νωρίς για να πούμε σε πόσο κίνδυνο βρίσκεται το πρόγραμμα της επαγγελματικής κατάταξης, αλλά Ρώσοι που σε διαφορετική περίπτωση θα είχαν ενταχθεί στον επαγγελματικό στρατό της Ρωσίας, ενδέχεται να σταματήσουν να εγγράφονται. Η χώρα έχει ακόμη κληρωτούς, αλλά εάν η δημοτικότητα της εισβολής πέσει καθώς ο πόλεμος σέρνεται, οι ρωσικές οικογένειες ίσως επιστρέψουν στους παλιούς τρόπους να κρατούν τους γιους τους μακριά από την επιστράτευση, όπως μέσω δωροδοκιών ή κρύβοντάς τους στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό. Ο στρατός ίσως τότε να μην έχει άλλη επιλογή από το να αλλάξει την κουλτούρα του προσωπικού του, αλλά θα είναι πολύ αργά για να επιτύχει τους ευρύτερους στόχους του στην Ουκρανία. Θα είναι επίσης πολύ αργά για να σώσει τους χιλιάδες στρατιώτες που θυσιάστηκαν απερίσκεπτα για την απόπειρα της Ρωσίας να κατακτήσει.

Σύνδεσμοι:
[1]https://www.foreignaffairs.com/lists/2022-02-24/how-understand-crisis-ukraine
[2]https://www.foreignaffairs.com/articles/ukraine/2022-04-29/how-not-invade-nation
[3]https://www.foreignaffairs.com/articles/2022-02-26/man-behind-putins-military
[4]https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/reports/2005/R3627.pdf
[5]https://www.foreignaffairs.com/articles/ukraine/2022-05-09/can-ukraines-military-keep-winning
[6]https://www.foreignaffairs.com/articles/russian-federation/1993-06-01/lessons-chernobyl
[7]https://www.foreignaffairs.com/articles/ukraine/2022-03-04/what-if-russia-loses
[8]https://www.foreignaffairs.com/articles/ukraine/2022-05-11/ukraine-after-war
[9]https://www.foreignaffairs.com/articles/ukraine/2022-04-06/ukraine-russia-war-return-conquest
[10] https://www.foreignaffairs.com/articles/ukraine/2022-04-06/putin-russia-...

Copyright © 2022 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/russian-federation/2022-05-18/ru...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition