Πώς μπορεί να λειτουργήσει η στρατηγική του Μπάιντεν για τον ελεύθερο κόσμο

Το τρίτο στάδιο αρχικά φαινόταν ακόμη χειρότερο. Μέχρι τις αρχές του 2022, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι προειδοποιούσαν ότι ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν [4], θα εισέβαλε σύντομα στην Ουκρανία και ότι θα μπορούσε εύκολα να κατακτήσει το μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Την περίοδο πριν την σύγκρουση, η Ουάσιγκτον αποκάλυψε επιδέξια τα σχέδια της Ρωσίας, μέσω της ταχείας διάδοσης ευαίσθητων πληροφοριών. Μολαταύτα, δυσκολεύτηκε να αποτρέψει τον Πούτιν ή να εξασφαλίσει την διατλαντική συμφωνία για ένα τιμωρητικό πακέτο κυρώσεων, εν μέρει λόγω του εναπομείναντος ευρωπαϊκού σκεπτικισμού για το ότι η επίθεση όντως θα συμβεί. Η κυβέρνηση αντιμετώπιζε την πιθανότητα ότι ένα δημοκρατικό κράτος στην πρώτη γραμμή θα καταστρεφόταν από μια ιμπεριαλιστική απολυταρχία, δημιουργώντας αλυσιδωτή παγκόσμια ανασφάλεια και μια διάχυτη αίσθηση ότι οι δικτάτορες προχωρούν.

Ωστόσο, η ουκρανική αντίσταση, οι ρωσικές γκάφες, η έγκαιρη αμερικανική υποστήριξη και η αναπάντεχη ευρωπαϊκή ενότητα έχουν σώσει αυτή την χώρα [5] -και μαζί της, την εξωτερική πολιτική του Μπάιντεν. Συγκλονισμένος από το θράσος της επίθεσης, ένας διαπεριφερειακός συνασπισμός δημοκρατιών επέβαλε σκληρές κυρώσεις στον Πούτιν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι τους αντέστρεψαν το παιχνίδι στη Μόσχα, παρέχοντας χρήματα, όπλα και πληροφορίες που βοήθησαν την Ουκρανία να αμυνθεί και να προκαλέσει τρομερές συνέπειες στους εισβολείς. Η κορυφαία συμμαχία δημοκρατιών του κόσμου, το ΝΑΤΟ, ενδυναμώνει τις στρατιωτικές της ικανότητες και προετοιμάζεται να δεχτεί νέα μέλη [6]· χώρες στον Ινδο-Ειρηνικό κινούνται γρηγορότερα, αν όχι αρκετά γρήγορα, για να ανταποκριθούν στην παράλληλη πρόκληση από την Κίνα. Η εισβολή του Πούτιν παρήγαγε μεγαλύτερη ενότητα και αίσθηση του επείγοντος μεταξύ των προηγμένων δημοκρατιών από οποιαδήποτε άλλη στιγμή εδώ και δεκαετίες. Επίσης, σε μεγάλο βαθμό, αλλά όχι πλήρως, έχει δικαιώσει το πλαίσιο «δημοκρατία εναντίον απολυταρχίας» του Μπάιντεν.

ΕΝΑΣ ΚΟΣΜΟΣ (ΚΥΡΙΩΣ) ΔΙΑΙΡΕΜΕΝΟΣ

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει σίγουρα επιβεβαιώσει ότι ο τύπος του καθεστώτος είναι μια κρίσιμη κινητήριος δύναμη της διεθνούς συμπεριφοράς. Οι πολιτικές της Ρωσίας πηγάζουν από ένα μαγικό μείγμα ιστορίας, γεωπολιτικής, προσωπικότητας και ιδεολογίας, αλλά η απολυταρχία και η επιθετικότητα αναμφίβολα πάνε μαζί στο καθεστώς του Πούτιν. Μια δημοκρατική Ρωσία δεν θα αισθανόταν τόσο απειλούμενη από μια δημοκρατική Ουκρανία που κοιτάζει προς την Δύση. Μια εδραιωμένη, σύγχρονη δημοκρατία δεν θα διέπραττε συστηματικά εγκλήματα πολέμου ως πράξη πολιτικής, δεν θα άρπαζε και θα προσαρτούσε το έδαφος ενός γείτονα της και δεν θα έλεγε ψέματα, ξεδιάντροπα και συνεχώς, στον πληθυσμό της και στον κόσμο.

Επομένως, ο πόλεμος μας έχει υπενθυμίσει, επίσης, πόσο ολοκληρωτικά θα άλλαζε ο κόσμος αν κυβερνάτο από αναθεωρητικές απολυταρχίες. Ναι, οι υποκρισίες της φιλελεύθερης διεθνούς τάξης είναι πάμπολλες· οι δικτάτορες δεν έχουν το μονοπώλιο στην εξαπάτηση και στον καταναγκασμό. Ωστόσο, σε ένα σύστημα στο οποίο δεν θα ηγείτο η Ουάσιγκτον ή μια άλλη δημοκρατική υπερδύναμη, η επιθετική, κατάφωρα κτητική δράση που έχει αναλάβει ο Πούτιν στην Ουκρανία και που έχει αναλάβει το Πεκίνο στην Θάλασσα της Νοτίου Κίνας, θα ήταν πολύ πιο συνηθισμένη. Η αρπαγή από τις μεγάλες δυνάμεις —οικονομική, διπλωματική, στρατιωτική— θα ήταν ο κανόνας που υπομένει ο κόσμος παρά η εξαίρεση που έχει την πολυτέλεια να επικρίνει. Ο τύπος της παγκόσμιας τάξης πραγμάτων που επιδιώκει μια μεγάλη δύναμη είναι η εξωστρεφής προβολή της εσωτερικής [7] πολιτικής της τάξης πραγμάτων.

Ο πόλεμος, λοιπόν, έχει τόσο αναδείξει όσο και εμβαθύνει το σημερινό θεμελιώδες παγκόσμιο χάσμα -την σύγκρουση μεταξύ των προηγμένων δημοκρατιών που είναι δεσμευμένες στην υπάρχουσα διεθνή τάξη πραγμάτων και των ευρασιατικών απολυταρχιών που προσπαθούν να την ανατρέψουν. Η περιφερειακή επιθετικότητα αρχίζει να προκαλεί παγκόσμιες δημοκρατικές απαντήσεις. Ο συνασπισμός που έχει επιβάλει κυρώσεις στην Ρωσία περιλαμβάνει όχι μόνο τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, αλλά και την Αυστραλία, την Ιαπωνία, τη Νότιο Κορέα και την Ταϊβάν -ακριβώς όπως οι ευρωπαϊκές δυνάμεις επιβεβαιώνουν το ενδιαφέρον τους στο να εμποδίσουν την Κίνα να κυριαρχήσει στον δυτικό Ειρηνικό [8].

Την ίδια στιγμή, οι δύο μεγάλες απολυταρχίες του κόσμου ενώνουν τα χέρια. Ένας πόλεμος που ξεκίνησε εβδομάδες αφότου η Ρωσία και η Κίνα διαφήμισαν μια σχέση «χωρίς όρια», θα δημιουργήσει σίγουρα έναν ακόμη πιο σφιχτό άξονα, καθώς καμία χώρα, έχοντας αποξενώσει μεγάλο μέρος του δημοκρατικού κόσμου, δεν έχει προς το παρόν να πάει κάπου αλλού. Και αυτό, με την σειρά του, θα ενθαρρύνει περαιτέρω τις δημοκρατίες και στα δύο άκρα της Ευρασίας, και πέραν αυτής, να συνεργαστούν για την αντιμετώπιση ενός αναδυόμενου ανελεύθερου συνασπισμού. Ο Μπάιντεν ίσως πει ότι η Ουάσιγκτον επιθυμεί να αποφύγει έναν κόσμο αντίπαλων μπλοκ, αλλά αυτή ακριβώς είναι η κεντρική ιδέα των παγκόσμιων γεγονότων και της πολιτικής των ΗΠΑ.

Ωστόσο, το μοντέλο της «σύγκρουσης των συστημάτων» δεν εξηγεί τα πάντα. Αν οι περισσότερες προηγμένες δημοκρατίες έχουν συσπειρωθεί, πολλές αναπτυσσόμενες δημοκρατίες δεν το έχουν κάνει. Η Ινδία και η Βραζιλία έχουν υιοθετήσει μια θέση ουδετερότητας. Χώρες στην Αφρική, στην Λατινική Αμερική και στη Νοτιοανατολική Ασία έχουν αναζητήσει μια μέση οδό. Υπάρχουν πάντα συγκεκριμένοι λόγοι, όπως η εξάρτηση της Ινδίας [9] από τα ρωσικά όπλα ή η εξάρτηση της Βραζιλίας από το ρωσικό λίπασμα. Ωστόσο, αυτό το νέο αδέσμευτο κίνημα αποτελεί μια υπενθύμιση ότι πολλοί από τους δημοκρατικούς συντρόφους των Ηνωμένων Πολιτειών επιλέγουν να μην επιλέξουν.