Ένας πόλεμος για τα λάφυρα

Μέχρι και την εκκίνηση της εισβολής των ρωσικών στρατευμάτων στην ουκρανική επικράτεια, η συντριπτική πλειοψηφία των διεθνών αναλυτών αλλά και των στελεχών των περισσότερων Δυτικών κυβερνήσεων δεν πίστευαν ότι ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, επρόκειτο τελικά να προβεί σε αυτή την επιθετική ενέργεια. Η στάση τους ήταν κατανοητή. Ένας πόλεμος στην Ευρώπη ήταν -και εξακολουθεί να είναι- ταμπού˙ κάτι που θεωρείτο απαράδεκτο από κάθε άποψη.

Όμως, αυτό που απέτυχαν να δουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι -εμού μη εξαιρουμένου- ήταν η πραγματική ανάγκη του Πούτιν και της Ρωσίας υπό την καθοδήγησή του: μια αυταρχική χώρα που έχει φτάσει στα όρια της εξέλιξής της χρειάζεται νέους πόρους για να εξασφαλίσει μερικές ακόμα δεκαετίες στην ίδια πορεία. Οι πόροι αυτοί δεν ήταν δυνατόν να παραχθούν εντός των ρωσικών συνόρων υπό το αυταρχικό κλεπτοκρατικό κράτος της πουτινικής ολιγαρχίας. Έπρεπε να βρεθούν απ’ έξω.

Ένα καρναβαλικό άρμα του καλλιτέχνη του Ντίσελντορφ, Jacques Tilly, που απεικονίζει τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, στο Βερολίνο κατά την διάρκεια μιας αντιπολεμικής διαδήλωσης με θεματικό τίτλο «Σταματήστε τον πόλεμο. Ειρήνη και αλληλεγγύη για τον λαό στην Ουκρανία», στις 13 Μαρτίου 2022. Το άρμα που σκιαγραφεί συμβολικά την Ουκρανία καθώς τρώγεται από τον Πούτιν γράφει: «Να σου κάτσει στον λαιμό». REUTERS/Lisi Niesner
--------------------------------------------------------------------

Και δεν υπήρχε καλύτερη υποψήφια χώρα. Το μέγεθος, ο πληθυσμός, και ο πλούτος της Ουκρανίας ταίριαζαν απόλυτα στα σχέδια του Ρώσου ηγέτη. Και το γεγονός της ιστορικής εθνικής συγγένειας ήταν ένας επιπλέον λόγος. Η Ρωσία εύλογα ανέμενε χλιαρή αντίσταση στην «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» που ετοίμαζε, βασιζόμενη στο γεγονός ότι τα σημερινά ουκρανικά εδάφη περιλαμβάνονταν στην Ρωσική Αυτοκρατορία, όπως και στην Σοβιετική Ένωση. Πόση αξία θα είχαν 30 χρόνια ανεξαρτησίας μπροστά στην ιστορική - από τα τέλη του 18ου αιώνα- σχέση με την Ρωσική Αυτοκρατορία;

Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ

Η Ουκρανία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα της Ευρώπης μετά την ίδια την Ρωσία, η οποία είναι η μεγαλύτερη χώρα του κόσμου -εκτείνεται σε 11 χρονικές ζώνες! Το μέγεθος της Ουκρανίας, όμως δεν περιλαμβάνει πολλές άγονες περιοχές. Η αγροτική γη καταλαμβάνει το 71,2% των συνολικών 600.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων της συνολικής της έκτασης. Αυτό της εξασφαλίζει μια τεράστια αγροτική παραγωγή από την οποία ουσιαστικά εξαρτάται ολόκληρος ο πλανήτης. Μια διαταραχή της αγροτικής παραγωγής στην Ουκρανία εξασφαλίζει εντονότατες διακυμάνσεις στις αγορές προϊόντων και διακινδυνεύει επισιτιστικές κρίσεις σε πολλές περιοχές της υφηλίου, όπως έμαθε πρόσφατα ο κόσμος με τον σκληρό τρόπο.

Εν ολίγοις, η Ουκρανία εκτός από (σκληρό) σιτάρι παράγει καλαμπόκι, πατάτες, ηλιόσπορο, ζαχαρότευτλα, κριθάρι, σόγια, ελαιοκράμβη, ντομάτες, και πολύ γάλα.

Ο πληθυσμός της ήταν πριν την εισβολή κατά τι μικρότερος από 44 εκατομμύρια. Και εξακολουθούσε να είναι ένας σχετικά νεαρός πληθυσμός, με τους ανθρώπους ηλικίας άνω των 55 ετών να αποτελούν μόλις το 31% του συνόλου, παρά το γεγονός ότι έχει χτυπηθεί από την δημογραφική ασθένεια της Δύσης: ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού είναι αρνητικός στο περίπου -0,50%, με κάθε 9 γεννήσεις να αντιστοιχούν σε 13 θανάτους (ανά 1.000 άτομα). Και είναι κοντά στο 100% εγγράμματοι. Η Ουκρανία διαθέτει επιστήμονες υψηλού επιπέδου, που συνέβαλλαν ουσιαστικά στην παραγωγή εθνικού πλούτου και στα χρόνια της ανεξαρτησίας αλλά και στο σοβιετικό παρελθόν. Οι άνθρωποι αυτοί ανέπτυξαν μια σειρά από βιομηχανίες όπως τις βιομηχανίες άνθρακα, παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (και από πυρηνικά εργοστάσια), μεταλλουργίες σιδηρούχων και μη σιδηρούχων μετάλλων, μηχανημάτων και εξοπλισμού μεταφοράς, χημικών, και επεξεργασίας τροφίμων. Χαρακτηριστικό της βιομηχανικής ικανότητας της Ουκρανίας είναι ότι είχε αρχίσει να αποσπά σημαντικούς πελάτες από τις βιομηχανίες της Ρωσίας, με πιο σημαντική την Κίνα, την οποία προμήθευε μεταξύ άλλων με αεροπορικούς στροβιλοκινητήρες, κινητήρες για τανκς, αεριοστροβίλους για αντιτορπιλικά καθώς και βλήματα αέρος-αέρος [1].

Επίσης, δεν πρέπει κανείς να παραβλέπει ότι το έδαφος της Ουκρανίας διατρέχεται από πληθώρα αγωγών που μεταφέρουν ρωσικό κυρίως φυσικό αέριο αλλά και πετρέλαιο προς την Ευρώπη. Το χαρακτηριστικό αυτό της προσδίδει ειδικό βάρος ως διαμετακομιστικό κόμβο των ρωσικών καυσίμων προς την Δύση, γεγονός που δεν άρεσε καθόλου στη Μόσχα, εξ ου και οι δυο -ενεργειακές- κρίσεις στις σχέσεις τους, όπως επίσης και η κατασκευή του αγωγού Nord Stream που την παρακάμπτει από τον βορρά.

Ωστόσο, το πιο σημαντικό ίσως είναι ότι στο ρωσικό αφήγημα, ο ουκρανικός χώρος είναι συνυφασμένος με τις ιστορικές πηγές του ρωσικού πανσλαβισμού και εν τέλει της ρωσικής εθνικής ταυτότητας. Η απώλεια αυτού του χώρου από μια εμπεδωμένη ουκρανική εθνική συνείδηση αποτελεί σοβαρό ψυχολογικό πλήγμα στην ρωσική ψυχή.