Η ανέλπιστη επιτυχία της εκεχειρίας στην Υεμένη | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η ανέλπιστη επιτυχία της εκεχειρίας στην Υεμένη

Η οικοδόμηση πάνω στη διπλωματία προϋποθέτει την αποκωδικοποίηση των Χούθι
Περίληψη: 

Η εκεχειρία παραμένει εύθραυστη. Ένας συνδυασμός μετατοπίσεων ισχύος στο πεδίο της μάχης, η επαπειλούμενη επέκταση των διασυνοριακών επιθέσεων των Χούθι, μια αναδιάταξη της ισχύος εντός της κυβέρνησης που υποστηρίζεται από τη Σαουδική Αραβία και μια σειρά από συντριπτικές οικονομικές και ανθρωπιστικές κρίσεις έχουν ευθυγραμμιστεί για να δημιουργήσουν μια στιγμή ευκαιρίας για πρόοδο.

Ο PETER SALISBURY είναι ανώτερος αναλυτής για την Υεμένη στο International Crisis Group.
O ALEXANDER WEISSENBURGER είναι επίκουρος ερευνητής στο Institute for Social Anthropology της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών.

Μόλις πριν από λίγους μήνες, ο πόλεμος στην Υεμένη έμοιαζε με μια από τις πιο δυσεπίλυτες συγκρούσεις στον κόσμο. Μετά από επτά χρόνια βάναυσων μαχών, η χώρα είχε διασπαστεί σε ένα συνονθύλευμα ολοένα και πιο καλά εξοπλισμένων αντίπαλων ομάδων που υποστηρίζονταν από μια σειρά εξωτερικών δυνάμεων, συμπεριλαμβανομένων του Ιράν, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ). Κανένας από τους δρώντες που εμπλέκονται στη σύγκρουση—οι αντάρτες Χούθι που ελέγχουν την Σαναά, την πρωτεύουσα της Υεμένης· οι πολυάριθμες ομάδες της Υεμένης που πολεμούν τους Χούθι επί του πεδίου· η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Υεμένης· ή ο συνασπισμός υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας που υποστηρίζει την κυβέρνηση— δεν εμφανίστηκε πρόθυμος να κάνει τους συμβιβασμούς που απαιτούνται για τον τερματισμό της σύγκρουσης. Με τις πόλεις της Υεμένης υπό πολιορκία, το αεροδρόμιο της Σαναά κλειστό για εμπορικές πτήσεις, και την κυβέρνηση και τον συνασπισμό να περιορίζουν την ροή καυσίμων στο κατεχόμενο από τους Χούθι λιμάνι της Hodeidah στην Ερυθρά Θάλασσα, έναν ζωτικής σημασίας εμπορικό αγωγό, ο πληθυσμός αντιμετώπιζε μια από τις χειρότερες ανθρωπιστικές κρίσεις στον κόσμο. Σοβαρές ελλείψεις καυσίμων συγκλόνισαν τις ελεγχόμενες από τους Χούθι περιοχές και η κατάρρευση της αξίας του εθνικού νομίσματος καθιστούσε τα τρόφιμα απλησίαστα στις περιοχές της χώρας [που βρίσκονταν] υπό τον θεωρητικό έλεγχο της κυβέρνησης. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών και άλλοι μεσολαβητές φαινόταν να έχουν ελάχιστες επιλογές για να σπάσουν το αδιέξοδο.

29062022-1.jpg
Φιλοκυβερνητικοί μαχητές μιας φυλής, νοτιοανατολικά της [πόλης] Marib, στην Υεμένη, τον Δεκέμβριο του 2021. Ali Owidha / Reuters
-------------------------------------------

Σήμερα, αντίθετα, οι μάχες βρίσκονται σε κάποια από τα χαμηλότερα επίπεδα από την έναρξη του πολέμου. Οι διασυνοριακές επιθέσεις -είτε από τον υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας συνασπισμό για να πλήξει κατεχόμενες από τους Χούθι περιοχές, είτε από τους αντάρτες Χούθι για να εξαπολύσουν χτυπήματα με πυραύλους και drones στην Σαουδική Αραβία και στα ΗΑΕ - έχουν σταματήσει εντελώς. Για πρώτη φορά εδώ και έξι χρόνια, οι εμπορικές πτήσεις έχουν ξαναρχίσει στην Σαναά. Και στην Hodeidah, μια σταθερή ροή δεξαμενόπλοιων φέρνει πλέον τα πολύ αναγκαία καύσιμα στην χώρα. Όλα αυτά κατέστησαν δυνατά με μια εκεχειρία που επιτεύχθηκε τον Απρίλιο με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ, μεταξύ των Χούθι και της κυβέρνησης της Υεμένης (και κατ' επέκτασην του συνασπισμού υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας). Είναι αξιοσημείωτο ότι η εκεχειρία όχι μόνο έχει διατηρηθεί, αλλά έχει παραταθεί για επιπλέον δύο μήνες. Επιπλέον, στα μέσα Ιουνίου, οι Χούθι και οι Σαουδάραβες φέρονται να ξανάρχισαν τις απευθείας συνομιλίες για να συζητήσουν τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια των συνόρων και άλλα ανεπίλυτα ζητήματα, διάλογοι που εδώ και πολύ καιρό έχουν λειτουργήσει παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις υπό την ηγεσία του ΟΗΕ και θα αποτελέσουν ένα απαραίτητο μέρος οποιωνδήποτε προσπαθειών για τον τερματισμό του πολέμου.

Όμως η παράταση της εκεχειρίας δεν σημαίνει ότι επίκειται ειρήνη. Το πιο σημαντικό είναι ότι μολονότι τα αιτήματα των Χούθι που τέθηκαν επί τάπητος στην συμφωνία εκεχειρίας του ΟΗΕ —δηλαδή, το άνοιγμα του αεροδρομίου της Σαναά στις διεθνείς πτήσεις και η χαλάρωση των περιορισμών στο λιμάνι της Hodeidah— έχουν ικανοποιηθεί, οι απαιτήσεις της κυβέρνησης της Υεμένης να αποκαταστήσουν οι Χούθι την πρόσβαση στους δρόμους που συνδέουν την ελεγχόμενη από την κυβέρνηση πόλη Taiz με την υπόλοιπη χώρα δεν έχουν ικανοποιηθεί. Οι Χούθι πολιορκούν την Taiz από το 2015, καθιστώντας την ένα από τα πιο επικίνδυνα και ακριβά μέρη για να ζει κάποιος στην Υεμένη, και μετατρέποντας τις διαδρομές μέσα και έξω από την πόλη σε μια επικίνδυνη δοκιμασία για τους κατοίκους της. Χωρίς πρόοδο για το [ζήτημα της] Taiz, της δεύτερης πιο πυκνοκατοικημένης πόλης της χώρας και ενός ζωτικού βιομηχανικού κόμβου πριν από τον πόλεμο, οι άμεσες συνομιλίες για τον οριστικό τερματισμό της σύγκρουσης είναι απίθανο να οδηγήσουν οπουδήποτε. Αλλά κάποιο είδος κίνησης, κυριολεκτικής ή μεταφορικής, είναι απελπιστικά απαραίτητο. Η φρικτή κρίση επισιτιστικής ασφάλειας της Υεμένης έχει δει το κόστος διαβίωσης να εκτοξεύεται και να βρίσκεται εκτός της εμβέλειας πολλών εκατομμυρίων Υεμενιτών. Παρά την εκεχειρία, ο κίνδυνος λοιμού αυξάνεται εν μέσω των απότομα αυξανόμενων τιμών για βασικά είδη, όπως το σιτάρι και τα καύσιμα, στις διεθνείς αγορές.

Η εκεχειρία παραμένει εύθραυστη. Ένας συνδυασμός μετατοπίσεων ισχύος στο πεδίο της μάχης, η επαπειλούμενη επέκταση των διασυνοριακών επιθέσεων των Χούθι, μια αναδιάταξη της ισχύος εντός της κυβέρνησης που υποστηρίζεται από τη Σαουδική Αραβία και μια σειρά από συντριπτικές οικονομικές και ανθρωπιστικές κρίσεις έχουν ευθυγραμμιστεί για να δημιουργήσουν μια στιγμή ευκαιρίας για πρόοδο. Ο κόσμος δεν μπορεί να αφήσει αυτό το άνοιγμα να πάει χαμένο. O καθορισμός σοβαρών συνομιλιών, πόσω μάλλον η επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας, θα απαιτήσει από τον ΟΗΕ [1] και άλλους διεθνείς παίκτες να επιτύχουν κάτι που προηγουμένως είχε αποδειχθεί αδύνατο: την απόσπαση μεγάλων παραχωρήσεων από τους Χούθι για την Taiz. Για να γίνει αυτό, η διεθνής κοινότητα πρέπει πρώτα να κατανοήσει ποιοι είναι οι Χούθι και τι θέλουν.

ΘΕΟΚΡΑΤΙΚΟΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΕΣ