Ο νέος ρεαλισμός της Αμερικής στη Μέση Ανατολή | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο νέος ρεαλισμός της Αμερικής στη Μέση Ανατολή

Το ταξίδι του Μπάιντεν στην Σαουδική Αραβία αντικατοπτρίζει την αποδοχή της περιοχής όπως είναι

Η επίτευξη αυτών των απτών αμερικανικών συμφερόντων αιτιολογεί την υποβάθμιση των αντιρρήσεων του Μπάιντεν για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Σαουδική Αραβία και τη μείωση των εντάσεων στην σχέση ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας. Η μετατόπιση ήδη αποδίδει οφέλη. Η κατάπαυση του πυρός [6] στον εμφύλιο πόλεμο της Υεμένης, αποτέλεσμα εν μέρει της αμερικανικής διπλωματίας με την Σαουδική Αραβία, παρατάθηκε τον Ιούνιο για άλλους δύο μήνες. Και οι Σαουδάραβες έχουν ήδη συμφωνήσει να επιταχύνουν τις προγραμματισμένες αυξήσεις της παραγωγής πετρελαίου το καλοκαίρι.

Δεν είναι μόνο η κυβέρνηση Μπάιντεν που παραμερίζει τους περισσότερο ιδεολογικούς στόχους στην επιδίωξη μιας πιο ειρηνικής Μέσης Ανατολής: το ίδιο κάνουν και οι κυβερνήσεις της περιοχής. Τους τελευταίους μήνες, η Σαουδική Αραβία και το Ιράν έχουν διεξάγει μια σειρά διμερών συνομιλιών με τη μεσολάβηση της ιρακινής κυβέρνησης. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν επίσης επανεμπλακεί απευθείας με το Ιράν. Τα τελευταία χρόνια ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν [7] επέπληξε δημοσίως τον MBS για την δολοφονία του Κασόγκι και έχει επιδιώξει ευρύτερα να αμφισβητήσει την σαουδαραβική ηγεσία των σουνιτικών αραβικών κρατών της Μέσης Ανατολής. Όμως, στα τέλη Ιουνίου, ο Ερντογάν δέχθηκε τον πρίγκιπα-διάδοχο στην Άγκυρα. Σε ένα πιο αμφιλεγόμενο βήμα, τουλάχιστον υπό την προοπτική των ΗΠΑ, η κυβέρνηση των ΗΑΕ φιλοξένησε μια επίσκεψη του Σύρου προέδρου τον Μάρτιο, αφότου υποστήριξε την εξέγερση εναντίον του επί πολλά χρόνια. Ήταν το πρώτο ταξίδι του Άσαντ σε μια αραβική χώρα από την έναρξη του συριακού εμφυλίου πολέμου το 2011.

Καμία από αυτές τις εξελίξεις δεν σημαίνει ότι πρόκειται να υπάρξει ένα ξέσπασμα ειρήνης στην περιοχή. Οι πιθανότητες για σύγκρουση σε διάφορους άξονες -τον ιρανο-ισραηλινό, τον ιρανο-σαουδαραβικό, τον ισραηλινο-λιβανικό, τον συρο-τουρκικό και τον σαουδαραβο-υεμενίτικο, μεταξύ άλλων- παραμένουν υψηλές. Όμως τα βήματα προς την επαναπροσέγγιση υποδεικνύουν ότι οι περιφερειακοί ηγέτες αρχίζουν να επανεξετάζουν το κόστος της αστάθειας και τα οφέλη της τάξης. Η διπλωματία των ΗΠΑ θα πρέπει να ενθαρρύνει αυτή την τάση και να συμμετάσχει σε αυτήν.

ΞΑΝΑΒΡΙΣΚΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ

Τα θεμέλια της, μερικές φορές δύσκολης, σαφώς συναλλακτικής, αλλά αμοιβαία επωφελούς σχέσης ΗΠΑ-Σαουδικής Αραβίας, έχουν διαβρωθεί κατά την διάρκεια των τελευταίων τριών προεδριών των ΗΠΑ. Ο συνδυασμός της αυξημένης παραγωγής ενέργειας των ΗΠΑ, των χαμηλών τιμών του πετρελαίου στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 2010 και της ανησυχίας για την κλιματική αλλαγή [8], οδήγησε πολλούς στις Ηνωμένες Πολιτείες να συμπεράνουν ότι η Σαουδική Αραβία και το πετρέλαιό της δεν ήταν πλέον τόσο σημαντικά. Ο Ομπάμα, ο Τραμπ, και ο Μπάιντεν έκαναν όλοι προεκλογική εκστρατεία για την ανακατεύθυνση της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ μακριά από τη Μέση Ανατολή. Ο φόβος της σαουδαραβικής ηγεσίας για την αμερικανική «απόσυρση» από τη Μέση Ανατολή είναι υπερβολικός, δεδομένης της συνεχιζόμενης στρατιωτικής και πολιτικής παρουσίας των ΗΠΑ στην περιοχή, αλλά τα αισθήματα είναι πραγματικά.

Από την πλευρά των ΗΠΑ, ο σφιχτός δημόσιος εναγκαλισμός του Τραμπ στον MBS [9] έσυρε την σχέση στην πολωμένη κομματική πολιτική· oι Δημοκρατικοί πλέον θεωρούν όλο και περισσότερο ότι οι Σαουδάραβες παίρνουν το μέρος των Ρεπουμπλικάνων. Η ανάμειξη του Τραμπ στην εσωτερική πολιτική της Σαουδικής Αραβίας, με την ενθάρρυνση της ανόδου του πρίγκιπα-διαδόχου, ήταν απρεπής και αχρείαστη. Όταν ο Jared Kushner, γαμπρός του Τραμπ και βασικός σύμβουλος πολιτικής, και ο Steve Mnuchin, ο υπουργός Οικονομικών του Τραμπ, επιζήτησαν σαουδαραβικές επενδύσεις στα αντισταθμιστικά κεφάλαιά τους (hedge funds), λίγο αφότου εγκατέλειψαν τα καθήκοντά τους, αυτό δημιούργησε την εικόνα ενός quid pro quo. Οι Σαουδάραβες αξίζουν ένα σημαντικό μέρος της ευθύνης για αυτό, και πρέπει να μεταβάλλουν την προσέγγισή τους προς την Ουάσιγκτον για να επαναφέρουν την σχέση σε μια πιο σταθερή, διακομματική βάση.

Η κίνηση του Μπάιντεν να δώσει τα χέρια με τον Σαουδάραβα πρίγκιπα-διάδοχο είναι μια απαραίτητη και κατανοητή αντίδραση στον κόσμο όπως αυτός είναι: όχι μόνο η διαλυμένη πολιτική της Μέσης Ανατολής αλλά και οι παγκόσμιες διαταραχές που προκλήθηκαν από τον ρωσικό πόλεμο στην Ουκρανία [10]. Αποτελεί μια αναγνώριση ότι το να εργαστούμε για κάποιον βαθμό τάξης στην δύσκολη Μέση Ανατολή απαιτεί να ασχοληθούμε με τους κυβερνήτες που προεδρεύουν σε σχετικά σταθερά κράτη και ασκούν επιρροή εκτός των συνόρων τους. Τέτοιοι κυβερνήτες ίσως βρίσκονταν στην Αίγυπτο, στο Ιράν, στην Τουρκία, ακόμη και στην Συρία. Σίγουρα μπορούν να βρεθούν στην Σαουδική Αραβία.