Η αυταρχική στροφή της Δυτικής Αφρικής | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η αυταρχική στροφή της Δυτικής Αφρικής

Η δημοκρατική διολίσθηση, η αντίσταση της νεολαίας και τα επιχειρήματα για την αμερικανική βοήθεια

Στις 5 Σεπτεμβρίου 2021, ένας 41χρονος συνταγματάρχης των ειδικών δυνάμεων της Γουινέας βγήκε στο ραδιόφωνο για να ανακοινώσει ότι ο πρόεδρος Alpha Condé είχε συλληφθεί και το σύνταγμα είχε καταλυθεί. Ο συνταγματάρχης, Mamady Doumbouya, είπε ότι ο ίδιος και οι συν-πραξικοπηματίες του εκπλήρωναν το καθήκον τους να «σώσουν την χώρα». Καθώς μιλούσε, μια φωτογραφία του ατημέλητου 83χρονου Condé – καμπουριασμένου σε έναν καναπέ, περιτριγυρισμένου από αυτούς που τον αιχμαλώτισαν - έγινε viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εμπνέοντας ένα meme καθώς νεαροί από τη Γουινέα αναπαρέστησαν με χιούμορ την σκηνή.

12072022-1.jpg

Ο αντισυνταγματάρχης Paul-Henn Sandaogo Damiba ορκίζεται ως πρόεδρος της Μπουρκίνα Φάσο στην Ουαγκαντούγκου, τον Μάρτιο του 2022. Anne Mimault / Reuters
-------------------------------------------

Τα τελευταία δύο χρόνια, τα ίδια τα πραξικοπήματα φαίνεται να έχουν γίνει viral στην Δυτική Αφρική, επιταχύνοντας μια ήδη ανησυχητική τάση προς τον αυταρχισμό. Στην περιοχή έχουν σημειωθεί τέσσερα επιτυχημένα πραξικοπήματα (ένα στη Μπουρκίνα Φάσο και δύο στο Μάλι [1], εκτός από αυτό στην Γουινέα) και δύο ανεπιτυχείς απόπειρες πραξικοπήματος (στην Γουινέα-Μπισάου και στον Νίγηρα). Επίσης, τρεις δημοκρατικά εκλεγμένοι πρόεδροι έχουν αψηφήσει τα συνταγματικά όρια της θητείας για να κερδίσουν τρίτη θητεία: ο Faure Gnassingbé του Τόγκο, ο Alassane Ouattara της Ακτής Ελεφαντοστού και ο Condé, πριν από την εκδίωξη του το 2021.

Άλλοι Δυτικοαφρικανοί ηγέτες χρησιμοποιούν πιο διακριτικά μέσα για να διαβρώσουν την δημοκρατία, αποδυναμώνοντας τους θεσμικούς ελέγχους στην εξουσία τους και παρενοχλώντας την πολιτική αντιπολίτευση. Το αποτέλεσμα είναι η σταθερή μείωση της υγείας των δημοκρατικών θεσμών σε ολόκληρη την περιοχή. Αλλά υπάρχει καλός λόγος να πιστεύουμε ότι οι Δυτικοαφρικανοί —και ιδιαιτέρως η νεολαία— δεν θα αφήσουν το δημοκρατικό τους πείραμα να πεθάνει χωρίς να πολεμήσουν. Ήδη, αναδύεται μια αντίσταση που αξιοποιεί την τεχνολογία, την κουλτούρα και τις λαϊκές διαδηλώσεις για να αποδώσει τις ευθύνες στις κυβερνήσεις. Οι νέοι [2] που ηγούνται αυτής της επίθεσης —όχι οι στρατιωτικοί όπως ο Doumbouya— είναι οι πραγματικοί σωτήρες της περιοχής.

ΕΚΠΕΣΟΝΤΕΣ ΑΣΤΕΡΕΣ

Για τα πρώτα 15 χρόνια αυτού του αιώνα, η Δυτική Αφρική τα πήγαινε καλά, όσον αφορά την δημοκρατία. Την δεκαετία του 1990 [3], κατά την διάρκεια του αποκαλούμενου τρίτου κύματος εκδημοκρατισμού, πολλές από τις χώρες της περιοχής είχαν ξεκινήσει δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Ακολουθώντας το αρχικό παράδειγμα του Μπενίν, τα περισσότερα μέλη της Οικονομικής Κοινότητας των Δυτικοαφρικανικών Κρατών (Economic Community of West African States, ECOWAS), του κύριου περιφερειακού μπλοκ, υιοθέτησαν λίγο – πολύ δημοκρατικά συντάγματα, με διακηρύξεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κάποια διάκριση εξουσιών. Αναβίωσαν επίσης τα εθνικά νομοθετικά σώματα τους, επέτρεψαν τις ανταγωνιστικές πολυκομματικές εκλογές, μείωσαν τα κρατικά μονοπώλια στα media και τις τηλεπικοινωνίες, χαλάρωσαν την λογοκρισία και διεύρυναν την ελευθερία του συνέρχεσθαι, επιτρέποντας στα κόμματα της αντιπολίτευσης και στις ομάδες της κοινωνίας των πολιτών να ακμάσουν. Έως το 2010, η περιοχή είχε γίνει πρωτοπόρος της αφρικανικής δημοκρατικής διακυβέρνησης και η κάλπη φαινόταν σταθερά θεμελιωμένη ως ο μόνος νομιμοποιημένος μηχανισμός επιλογής πολιτικών ηγετών.

Ο εκδημοκρατισμός [4] έφερε την ειρήνη σε κάποια από τα προβληματικά σημεία της περιοχής. Οι ηγέτες της Δυτικής Αφρικής συνασπίστηκαν για να τερματίσουν τους μακροχρόνιους εμφύλιους πολέμους της Λιβερίας και της Σιέρα Λεόνε και να αποκαταστήσουν την δημοκρατική τάξη στην Μπουρκίνα Φάσο, στην Ακτή Ελεφαντοστού και στο Μάλι. Η ECOWAS υιοθέτησε και επέβαλε πρωτόκολλα που απαγόρευαν τα στρατιωτικά πραξικοπήματα και άλλες αντισυνταγματικές αρπαγές της εξουσίας και, το 2015, έφτασε κοντά στο να καταστήσει ως περιφερειακή προδιαγραφή τα όρια της προεδρικής θητείας. Η σταθερότητα, η ειρήνη και η υλική πρόοδος συνέβαλαν όλα μαζί στο αφήγημα «η Αφρική ανεβαίνει» που επικράτησε κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου.

Αυτό το αισιόδοξο αφήγημα έχει κλονιστεί [5] τα τελευταία πέντε χρόνια. Τα στρατιωτικά πραξικοπήματα όχι μόνο έχουν επιστρέψει δυναμικά, αλλά κάποιες από τις καλύτερες δημοκρατίες της Δυτικής Αφρικής έχουν ξεκινήσει επίσης να τείνουν προς μια ανησυχητική κατεύθυνση. Στο Μπενίν, ο Πρόεδρος Patrice Talon απαγόρευσε στα κόμματα της αντιπολίτευσης να υποβάλουν υποψηφίους στις βουλευτικές εκλογές του 2019 και επέβαλε σχεδόν καθολική «συσκότιση» (blackout) στα media κατά την διάρκεια των προεδρικών εκλογών του 2021. Έχει επίσης αποξηλώσει συστηματικά τους θεσμικούς ελέγχους, ωθώντας τη [ΜΚΟ] Freedom House, η οποία είχε κατατάξει το Μπενίν ως «ελεύθερο» από την αρχή της πολιτικής του μετάβασης στις αρχές της δεκαετίας του 1990, να υποβιβάσει την χώρα σε «εν μέρει ελεύθερη».

Και η Σενεγάλη έχει οπισθοδρομήσει υπό τον Πρόεδρο Macky Sall [6]. [Ο Sall] έχει αλλάξει τους εκλογικούς [νόμους] και τους νόμους περί συκοφαντικής δυσφήμισης για να παρεμποδίσει την αντιπολίτευση και να λογοκρίνει τον Τύπο. Η δεύτερη θητεία του θα λήξει το 2024, αλλά δεν έχει ακόμη υποδείξει το πώς θα ερμηνεύσει μια συνταγματική αλλαγή του 2016 που θα μπορούσε να του επιτρέψει να είναι ξανά υποψήφιος. Εν τω μεταξύ, η πολυδιαφημιζόμενη φήμη της Γκάνας για καθαρές εκλογές έχει στιγματιστεί από την αυξημένη βία, με οκτώ θανάτους κατά την διάρκεια των προεδρικών εκλογών του 2020. Από την επανεκλογή του εκείνο το έτος, ο πρόεδρος Nana Akufo-Addo έχει γίνει όλο και πιο καταπιεστικός, καταπνίγοντας τα media και διαβρώνοντας την λογοδοσία των θεσμών. Μέλη της κυβέρνησης του έχουν επίσης εκφράσει την υποστήριξή τους για ένα συγκλονιστικά δρακόντειο αντι-ΛΟΑΤΚΙ νομοσχέδιο, που θα ποινικοποιούσε όχι μόνο την ομοφυλοφιλία αλλά και την προάσπιση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ.

Όλες οι κυβερνήσεις της Δυτικής Αφρικής αντιμετωπίζουν προκλήσεις που θα ήταν τρομακτικές για οποιαδήποτε κυβέρνηση. Παλεύουν με τη μόνιμη οικονομική δυσφορία και τις αποσταθεροποιητικές απειλές ασφαλείας· την επίμονη φτώχεια, την ανεργία, την ανισότητα και την διαφθορά· και τα μεγάλα χάσματα στην παροχή υγειονομικής περίθαλψης, εκπαίδευσης και υποδομών. Επίσης, η Δυτική Αφρική έχει πληγεί ιδιαίτερα σκληρά από την πανδημία της COVID-19 [7], τους οικονομικούς κραδασμούς που επισπεύστηκαν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τις αρχικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Κάποιες χώρες της περιοχής έχουν διατηρήσει, ακόμη και εμβαθύνει τις δημοκρατικές τους παραδόσεις ενώπιον αυτών των προκλήσεων. Το 2021, για παράδειγμα, η Γκάμπια διεξήγαγε επιτυχημένες προεδρικές εκλογές και ο Νίγηρας είχε την πρώτη του ειρηνική μετάβαση εξουσίας. Όμως υπερβολικά πολλές χώρες έχουν οπισθοδρομήσει στην οδό προς τον αυταρχισμό.

Οι ηγέτες της Δυτικής Αφρικής έχουν αντιμετωπίσει ελάχιστες συνέπειες για την απομάκρυνσή τους από την δημοκρατία. Η ECOWAS και η Αφρικανική Ένωση (African Union), που έχουν την εξουσία να επιβάλλουν τους δημοκρατικούς κανόνες μεταξύ των μελών τους, έχουν αρνηθεί να τιμωρήσουν τους ηγέτες που αψηφούν τα όρια θητείας ή διαπράττουν σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε αντίθεση με τους πρώην προέδρους, John Kufuor, Olusegun Obasanjo [8] και Ellen Johnson Sirleaf, οι οποίοι υπερασπίστηκαν την δημοκρατική διακυβέρνηση, οι σημερινοί ηγέτες της περιοχής έχουν ενισχύσει τις μεταξύ τους αυταρχικές παρορμήσεις. Ο Akufo-Addo, για παράδειγμα, παρευρέθηκε στις ορκωμοσίες του Condé και του Ouattara, δοξάζοντας αμφότερους με την παρουσία του, αφότου κέρδισαν αντισυνταγματικές τρίτες θητείες.

Αλλά δεν ευθύνονται μόνο οι αφρικανικές κυβερνήσεις και οι περιφερειακοί οργανισμοί. Οι Δυτικές χώρες έχουν επίσης περιορίσει την προώθηση του εκδημοκρατισμού υπέρ άλλων προτεραιοτήτων, όπως η αντιμετώπιση της Κίνας, η καταπολέμηση του βίαιου εξτρεμισμού, ο περιορισμός της μετανάστευσης και η διασφάλιση της πρόσβασης στις αφρικανικές αγορές. Ταυτόχρονα, η Κίνα [9], η Ρωσία [10], η Τουρκία [11] και άλλες αυταρχικές δυνάμεις έχουν γίνει περισσότερο ενεργές στην Δυτική Αφρική, υποστηρίζοντας ευχαρίστως τους αυταρχικούς ηγέτες με επενδύσεις σε κρίσιμες υποδομές, με αντάλλαγμα τους φυσικούς πόρους, την πρόσβαση στην αγορά και την περιφερειακή επιρροή. Αυτός ο συνδυασμός παραγόντων έχει επιτρέψει στους Δυτικαφρικανούς να αρπάξουν όλο και περισσότερη εξουσία για τον εαυτό τους.

ΜΙΑ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΓΕΝΝΑΤΑΙ

Η διολίσθηση της Δυτικής Αφρικής προς τον αυταρχισμό [12] μπορεί να εμποδισθεί. Η λαϊκή υποστήριξη για την δημοκρατία παραμένει ισχυρή στην περιοχή, παρά την οπισθοδρόμηση της ποιότητας της διακυβέρνησης. Έρευνες της κοινής γνώμης δείχνουν ότι ισχυρές πλειοψηφίες εκφράζουν την προτίμηση τους στους βασικούς δημοκρατικούς κανόνες και θεσμούς, και απαιτούν ανθρώπινα δικαιώματα. Στις 14 χώρες της Δυτικής Αφρικής που καλύπτονται από την πιο πρόσφατη έρευνα του Afrobarometer, η οποία διεξήχθη μεταξύ του 2019 και του 2021, τα τρία τέταρτα των ερωτηθέντων προτίμησαν την δημοκρατία έναντι οποιασδήποτε άλλης μορφής διακυβέρνησης, και ακόμη μεγαλύτερες πλειοψηφίες απέρριψαν τις αυταρχικές εναλλακτικές, όπως η εξουσία του ενός (86%) και η μονοκομματική εξουσία (84%). Το πιο αξιοσημείωτο για μια περιοχή με τεράστια κενά στις κυβερνητικές υπηρεσίες, [είναι ότι] μια σαφής πλειοψηφία συμφώνησε με την πρόταση ότι είναι πιο σημαντικό για μια κυβέρνηση να λογοδοτεί στον λαό παρά να «φέρνει αποτέλεσμα». Στις 13 χώρες της Δυτικής Αφρικής που ερευνήθηκαν τακτικά την τελευταία δεκαετία, η λαϊκή απαίτηση για διακυβέρνηση που λογοδοτεί (αντί για διακυβέρνηση που είναι αποτελεσματική αλλά δεν λογοδοτεί) έχει αυξηθεί κατά 11 ποσοστιαίες μονάδες.

Καθώς οι ηγέτες της Δυτικής Αφρικής [13] έχουν παρεκκλίνει από αυτές τις λαϊκές προτιμήσεις, οι πολίτες έχουν πάρει την κατάσταση στα χέρια τους. Ακτιβιστές, δημοσιογράφοι, πολιτικοί της αντιπολίτευσης, καθημερινοί πολίτες, ακόμη και κάποιοι κρατικοί αξιωματούχοι έχουν σφυρηλατήσει ένα είδος αντιστασιακού κινήματος για να απαιτήσουν την λογοδοσία σε όλη την περιοχή. Οι πιο τρομεροί εργάτες περιλαμβάνουν τη νέα γενιά δημιουργικών νέων, που χρησιμοποιούν ένα μείγμα νέων τεχνολογιών και τακτικών διαμαρτυρίας παλαιάς κοπής για να αμφισβητήσουν τους διεφθαρμένους αξιωματούχους και να παλέψουν για καλύτερη διακυβέρνηση. Αξιοσημείωτα παραδείγματα περιλαμβάνουν τον Ibrahim Ceesay, σκηνοθέτη και υπερασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συνέβαλε στην κινητοποίηση των νέων και της κοινωνίας των πολιτών για να πιέσουν για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Γκάμπια το 2016, και την Abigail Freeman, κορυφαία υπέρμαχο των δικαιωμάτων των γυναικών στην Λιβερία.

Η αντίσταση περιλαμβάνει επίσης κάποιους κρατικούς αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένης της Lara Taylor-Pearce, η οποία τέθηκε εξωδικαστικά σε διαθεσιμότητα από την θέση της ως γενικής ελεγκτού της Σιέρα Λεόνε [14] τον Νοέμβριο του 2021, λίγες εβδομάδες πριν την προγραμματισμένη παρουσίαση του ελέγχου στα δημόσια οικονομικά της χώρας. (Η Taylor-Pearce έχει υποβάλλει ένσταση για την απομάκρυνσή της στο ανώτατο δικαστήριο της χώρας.) Σίγουρα, αυτές οι φιλοδημοκρατικές δυνάμεις έχουν κλονιστεί κάποιες φορές. Το 2014, μια λαϊκή εξέγερση εμπόδισε τον πρόεδρο της Μπουρκίνα Φάσο, Blaise Compaoré, να καταργήσει τα όρια της θητείας, αλλά στα χρόνια που πέρασαν η χώρα έχει επιστρέψει σε μια στρατιωτική δικτατορία. Και στην Γουινέα, στην Ακτή Ελεφαντοστού και στο Τόγκο, τα φιλοδημοκρατικά κινήματα έχουν αντιμετωπίσει βάναυσες καταστολές, αφήνοντας τους εν ενεργεία προέδρους ελεύθερους να εξασφαλίσουν τρίτες θητείες.

Ωστόσο, έχουν υπάρξει και αξιοσημείωτες επιτυχίες. Επί δύο εβδομάδες, τον Οκτώβριο του 2020, χιλιάδες Νιγηριανοί διεξήγαγαν διαδηλώσεις καθ’ όλη την διάρκεια του εικοσιτετραώρου στο Λάγος εναντίον της Ειδικής Ομάδας κατά των Ληστειών (Special Anti-Robbery Squad, SARS) της αστυνομίας, η οποία ιδρύθηκε το 1992 για να καταπολεμήσει τις ένοπλες ληστείες, αλλά από τότε είχε γίνει κάτι που μοιάζει με εγκληματική οργάνωση, στοχοποιώντας και εκβιάζοντας πολίτες. Επί χρόνια, οι αρχές της Νιγηρίας είχαν αγνοήσει τις εκκλήσεις να αποδώσει ευθύνες στην SARS. Όμως, ένα viral βίντεο που φαινόταν να δείχνει πράκτορες της SARS να πυροβολούν έναν άνδρα και να κλέβουν το αυτοκίνητό του, πυροδότησε ένα κίνημα διαμαρτυρίας που έγινε γνωστό ως #EndSARS, ένα από τα μεγαλύτερα τέτοια κινήματα στην ιστορία της Νιγηρίας. Υπό την ηγεσία ακτιβιστών και νέων, συμπεριλαμβανομένων της μουσικού Obianuju Catherine Udeh και της φοιτήτριας Rinu Oduala, το #EndSARS υποχρέωσε τελικά την κυβέρνηση να καταργήσει τη μονάδα των απατεώνων.

ΑΜΥΝΑ ΚΑΙ ΕΠΙΘΕΣΗ

Εκείνοι που επιδιώκουν να αναστρέψουν την διολίσθηση της Δυτικής Αφρικής προς τον αυταρχισμό πρέπει να παίξουν τόσο επίθεση όσο και άμυνα: υποστηρίζοντας αυτήν την αναδυόμενη δημοκρατική αντίσταση, ενόσω ελέγχουν την αντιδημοκρατική συμπεριφορά των ηγετών. Μακροπρόθεσμα, αυτό θα σημαίνει πιέσεις για συνταγματικές μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση των θεσμικών ελέγχων και την προώθηση της λογοδοσίας μεταξύ των διαφόρων κλάδων της κυβέρνησης. Θα σημαίνει επίσης την προώθηση της θέσπισης και της επιβολής νόμων για την διευκόλυνση της καλύτερης ρύθμισης της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων, ιδίως της χρηματοδότησης των προεκλογικών εκστρατειών. Οι υποστηρικτές της δημοκρατίας, συμπεριλαμβανομένων των Δυτικών κυβερνήσεων, των διεθνών οργανισμών και των περιφερειακών φορέων, θα πρέπει να ενδυναμώσουν και να εξουσιοδοτήσουν τις δεξαμενές σκέψης, τα πανεπιστημιακά ερευνητικά ινστιτούτα και τους οργανισμούς που είναι αφοσιωμένοι στην δημοκρατία και στα ανθρώπινα δικαιώματα, ώστε να μπορέσουν να υποστηρίξουν αυτή τη μεταρρυθμιστική διαδικασία. Περιφερειακοί, παναφρικανικοί και διεθνείς οργανισμοί όπως η ECOWAS και η Αφρικανική Ένωση [15] θα μπορούσαν επίσης να διαδραματίσουν έναν πιο ενεργό ρόλο στην υπεράσπιση της δημοκρατικής διακυβέρνησης στην Δυτική Αφρική.

Βραχυπρόθεσμα, ωστόσο, οι υπερασπιστές της δημοκρατίας πρέπει να εστιάσουν στην οικοδόμηση αμυνών για να προστατεύσουν την κοινωνία των πολιτών και τον Τύπο από αρπακτικούς κρατικούς και πολιτικούς δρώντες. Αυτές οι άμυνες θα πρέπει να περιλαμβάνουν κυρώσεις κατά των ηγετών που καταστέλλουν την κοινωνία των πολιτών, ένα ταμείο νομικής άμυνας και άσυλο για ακτιβιστές όταν αυτό είναι απαραίτητο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες [16] και άλλες Δυτικές δημοκρατίες έχουν μεγάλη μόχλευση σε αυτά τα ζητήματα χάρη στην οικονομική [αρωγή] και την αρωγή ασφαλείας που παρέχουν στις περισσότερες από τις κυβερνήσεις της περιοχής. Θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν [17] αυτή τη μόχλευση ώστε να πιέσουν για την υπεύθυνη διακυβέρνηση, την συνεργασία στην καταπολέμηση της διαφθοράς και στην ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, ειδικά σε περιοχές όπου οι εξτρεμιστές έχουν βρει εύφορο έδαφος.

Τα τελευταία πέντε χρόνια, και ειδικά τα δύο τελευταία, έχει σημειωθεί μια επικίνδυνη στροφή προς τον αυταρχισμό στην Δυτική Αφρική, μια [στροφή] που απειλεί να ακυρώσει τα δύσκολα κατακτηθέντα δημοκρατικά κέρδη των τελευταίων δύο δεκαετιών που κατακτήθηκαν με κόπο. Αλλά είναι πολύ νωρίς για να ξεγράψουμε την περιοχή. Μια σφοδρή αντίσταση διαμορφώνεται, με επικεφαλής νέους ανθρώπους των οποίων οι υλικές προσδοκίες και οι φιλοδοξίες για την δημοκρατία έχουν, για πάρα πολύ καιρό, χαθεί. Τολμηροί και γνώστες της τεχνολογίας, αυτοί οι ακτιβιστές αναζωογονούν τον αγώνα εναντίον της διαφθοράς και της κακής διακυβέρνησης και την σταυροφορία για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Για να κερδίσουν, ωστόσο, χρειάζονται διεθνή υποστήριξη.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/africa/2020-08-27/malis-coup-cou...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/africa/2021-07-07/promise-africa...
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/africa/1998-07-01/democracy-afri...
[4] https://www.foreignaffairs.com/topics/democratization
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/africa/2019-01-17/retreat-africa...
[6] https://www.foreignaffairs.com/interviews/2013-06-26/africas-turn
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/africa/2021-10-26/how-vaccinate-...
[8] https://www.foreignaffairs.com/authors/olusegun-obasanjo
[9] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2022-06-09/chinas-southern...
[10] https://www.foreignaffairs.com/articles/africa/2022-02-17/russia-has-big...
[11] https://www.foreignaffairs.com/articles/middle-east/2022-01-04/erdogans-...
[12] https://www.foreignaffairs.com/tags/authoritarianism
[13] https://www.foreignaffairs.com/regions/west-africa
[14] https://www.foreignaffairs.com/regions/sierra-leone
[15] https://www.foreignaffairs.com/topics/african-union
[16] https://www.foreignaffairs.com/regions/united-states
[17] https://www.foreignaffairs.com/articles/africa/2021-10-08/africa-changin...

Copyright © 2022 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/west-africa/2022-07-11/west-afri...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition