Γιατί ο Σίνζο Άμπε πίστευε ότι η Ιαπωνία έπρεπε να αλλάξει | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Γιατί ο Σίνζο Άμπε πίστευε ότι η Ιαπωνία έπρεπε να αλλάξει

Θα ζήσει περισσότερο από αυτόν το όραμα του για μια ισχυρότερη χώρα;

Εκτός από το να αγωνίζεται για ισχυρές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Άμπε υιοθέτησε ένα ευρύτερο διπλωματικό προφίλ από τους περισσότερους Ιάπωνες πρωθυπουργούς. Καλλιέργησε στενούς δεσμούς με τον ηγέτη της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, ο οποίος εξέδωσε μια συγκινητική δήλωση μετά τον θάνατο του πρωθυπουργού, σημειώνοντας ότι ο Άμπε ήταν ένας «μεγάλος οραματιστής» που είχε μεταμορφώσει τους διμερείς δεσμούς από μια «σε μεγάλο βαθμό περιορισμένη» οικονομική σχέση σε μια «ευρεία συνολική σχέση». Ο Άμπε επιδίωξε να εμπλέξει το Ηνωμένο Βασίλειο στις υποθέσεις ασφαλείας του Ινδο-Ειρηνικού, βρίσκοντας έναν ενθουσιώδη σύμμαχο σε μια μετά-Brexit χώρα που αναζητούσε παγκόσμιους εταίρους. Όπως σημείωσε ο Economist [12], «από το 2015 η Βρετανία έχει χαιρετήσει την Ιαπωνία ως τον πλησιέστερο εταίρο ασφαλείας της στην Ασία, έχει στείλει μαχητικά αεροσκάφη Typhoon για να διεξάγουν ασκήσεις με την ιαπωνική αεροπορία, και έχει γίνει η πρώτη χώρα εκτός της Αμερικής που κάνει γυμνάσια με τον ιαπωνικό στρατό». Παρά το γεγονός της ανάδυσης της Κίνας ως της κύριας πρόκλησης ασφαλείας για την Ιαπωνία, ο Άμπε εργάστηκε επίσης για την βελτίωση των διμερών σχέσεων, κηρύσσοντας μια «νέα αρχή» μετά την συνάντηση του, το 2017, με τον Σι Τζινπίνγκ και την επίσκεψη του στο Πεκίνο το επόμενο έτος. Ο Άμπε όχι μόνο αναγνώρισε την ανάγκη μεταμόρφωσης των περιφερειακών σχέσεων ασφαλείας, αλλά αφιέρωσε επίσης τεράστια διπλωματική ενέργεια για την υλοποίηση αυτού του οράματος.

Ο ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΟΣ

Οι επικριτές και τα media συχνά περιγράφουν τον Άμπε ως «υπερσυντηρητικό» της «άκρας δεξιάς». Ενώ ο Άμπε ήταν όντως συντηρητικός, τέτοιες ταμπέλες αποκρύπτουν το ότι αναγνώρισε την ένταση μεταξύ του εθνικισμού του και των στόχων του για την εθνική ασφάλεια - και το πώς συμβιβάστηκε για τον πρώτο όταν αυτός απείλησε την επιδίωξη των δεύτερων.

Ο Άμπε ήταν μέλος μιας συντηρητικής φατρίας του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος (Liberal Democratic Party, LDP) και ήταν γνωστός για την σχέση του με τον Nippon Kaigi, έναν επιδραστικό συντηρητικό οργανισμό που, μεταξύ άλλων στόχων, υποστήριζε την διδασκαλία της ιαπωνικής ιστορίας ώστε να ενσταλλάζει την εθνική υπερηφάνεια. Στην αρχή της θητείας του, ο Άμπε επισκέφτηκε το Μαυσωλείο Yasukuni (Yasukuni Shrine), έναν τόπο που προκαλεί πόλωση διότι τιμά όχι μόνο τους απλούς Ιάπωνες στρατιώτες αλλά και τους ανθρώπους που καταδικάστηκαν για «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας» στις μεταπολεμικές δίκες [που έγιναν] στο Τόκιο για εγκλήματα πολέμου. Οι Ιάπωνες συντηρητικοί που επιλέγουν την επίσκεψη στο Yasukuni διαμαρτύρονται κάποιες φορές για τα πολλά ελαττώματα των δικών· άλλοι συντηρητικοί λένε ότι απλώς επιδιώκουν να τιμήσουν τις θυσίες εκείνων που πέθαναν για την Ιαπωνία. Η επίσκεψη του Άμπε στο μαυσωλείο το 2013, εξόργισε πολλούς Ιάπωνες, Νοτιοκορεάτες, Κινέζους και Αμερικανούς που θεωρούν ότι ο τόπος εξωραΐζει, και μάλιστα τιμά, τις πολεμικές θηριωδίες της Ιαπωνίας.

Επιπλέον, ο Άμπε προκάλεσε σύγχυση δηλώνοντας ότι η κυβέρνησή του σκόπευε να επανεξετάσει την δήλωση-ορόσημο Kono (Kono Statement) σχετικά με τις «γυναίκες παρηγοριάς» του καιρού του πολέμου. Αυτή η δήλωση του 1993 αναγνώριζε επίσημα την συμμετοχή της ιαπωνικής κυβέρνησης στο πρόγραμμα, στο οποίο πολλές γυναίκες και κορίτσια από την Ασία εξαπατήθηκαν και υποχρεώθηκαν σε σεξουαλική σκλαβιά για τον Αυτοκρατορικό Στρατό της Ιαπωνίας (Japan’s Imperial Army) κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Το θέμα είναι πολύ διχαστικό στην Ιαπωνία. Η μεγάλη ομπρέλα του LDP καλύπτει όχι μόνο τους μετριοπαθείς συντηρητικούς που αναγνωρίζουν αυτές τις θηριωδίες, αλλά και τους αρνητές που απορρίπτουν τα θύματα ως πόρνες και αρνούνται τον ρόλο του καταναγκασμού από την ιαπωνική κυβέρνηση. Στο παρελθόν, ο Άμπε φαινόταν να συντάσσεται με τους δεύτερους. Για πολλούς παρατηρητές εντός και εκτός της Ιαπωνίας, μια πολιτική επέκτασης της στρατιωτικής πολιτικής της Ιαπωνίας, εξωραΐζοντας παράλληλα τις πολεμικές θηριωδίες της αποτελούσε έναν υπερβολικά τοξικό συνδυασμό. Αυτή ήταν ιδιαίτερα αντιπαραγωγική στις σχέσεις με τη Νότιο Κορέα, μια πάλαι ποτέ εταίρο ασφαλείας, ο λαός της οποίας θυμάται τις υπολογιζόμενες σε 200.000 Κορεάτισσες που έπεσαν θύματα του προγράμματος και συνεχίζει να πιέζει το Τόκιο για μεγαλύτερη αναγνώριση.

Παρατηρώντας τις εγχώριες, περιφερειακές και παγκόσμιες αντιδράσεις και προτεραιοποιώντας τους στόχους του στην εξωτερική πολιτική, ο Άμπε άλλαξε κατεύθυνση. Εγκατέλειψε την αμφισβήτηση της Δήλωσης Kono και ζήτησε άλλη μια επίσημη συγγνώμη. Επιδίωξε να επιλύσει το ζήτημα των γυναικών παρηγοριάς με τη Νοτιοκορεάτισσα ηγέτη Park Geun-hye, ζητώντας ακόμη μια επίσημη συγγνώμη. Η περίσταση της 70ης επετείου από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου το 2015 έδωσε στον Άμπε μια εξέχουσα πλατφόρμα στην οποία θα μπορούσε να περιγράψει το παρελθόν της Ιαπωνίας. Σε μια ομιλία την 15η Αυγούστου, ο Άμπε κατεύνασε τους φιλελεύθερους και τους περιφερειακούς παρατηρητές, εντάσσοντας γλώσσα που θεωρήθηκε απαραίτητη για την αναγνώριση των παρελθόντων λαθών της Ιαπωνίας. Ωστόσο, ο Άμπε έβγαλε το καπέλο στους συντηρητικούς, λέγοντας ότι «δεν πρέπει να αφήσουμε τα παιδιά, τα εγγόνια μας και ακόμη και τις επόμενες γενιές, που δεν έχουν καμία σχέση με τον πόλεμο, να προορίζονται να ζητούν συγγνώμη». Αυτό το αίσθημα θυμίζει τις δηλώσεις των μεταπολεμικών Δυτικογερμανών συντηρητικών «να χαράξουμε μια γραμμή κάτω από το παρελθόν» και να μην «αυτοτιμωρούμαστε στο διηνεκές». Αν και αποδοκιμάζονται από τους φιλελεύθερους, τέτοιες απόψεις αντιπροσωπεύουν έναν συντηρητισμό πολύ πιο μετριοπαθή από την καθαρή υπεκφυγή ή τις αρνήσεις. Με αυτή τη μετριοπάθεια, ο Άμπε αύξησε την υποστήριξη στο όραμά του για την ασφάλεια.

ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΑΜΠΕ