Η εντεινόμενη κρίση υδάτων της Κίνας

Η Κίνα βρίσκεται στα πρόθυρα μιας υδάτινης καταστροφής. Μια πολυετής ξηρασία θα μπορούσε να ωθήσει την χώρα σε απόλυτη κρίση νερού. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα δεν θα είχε μόνο σημαντική επίδραση στην παραγωγή σιτηρών και ηλεκτρικής ενέργειας της Κίνας. Θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει παγκόσμιες ελλείψεις τροφίμων και βιομηχανικών υλικών σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα από εκείνες που προκλήθηκαν από την πανδημία COVID-19 και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Δεδομένης της πρωταρχικής σημασίας της χώρας για την παγκόσμια οικονομία, πιθανές προκληθείσες από το νερό διαταραχές που ξεκινούν στην Κίνα θα αντηχούν γρήγορα στις αγορές τροφίμων, ενέργειας, και υλικών σε όλο τον κόσμο και θα δημιουργούν οικονομικές και πολιτικές αναταράξεις για τα επόμενα χρόνια.

Η αποξηραμένη κοίτη του ποταμού Jialing, ενός παραπόταμου του Yangtze, στην Κίνα, τον Αύγουστο του 2022. Thomas Peter / Reuters
--------------------------------------------------

Σε αντίθεση με άλλα προϊόντα, το νερό δεν έχει βιώσιμα υποκατάστατα. Είναι απαραίτητο για την καλλιέργεια τροφίμων, την παραγωγή ενέργειας, και την διατήρηση της ανθρωπότητας. Για την Κίνα, το νερό ήταν επίσης ζωτικής σημασίας για την ταχεία ανάπτυξη της χώρας: επί του παρόντος, η Κίνα καταναλώνει δέκα δισεκατομμύρια βαρέλια νερού την ημέρα -περίπου 700 φορές την ημερήσια κατανάλωση πετρελαίου. Τέσσερις δεκαετίες εκρηκτικής οικονομικής ανάπτυξης, σε συνδυασμό με πολιτικές επισιτιστικής ασφάλειας που στοχεύουν στην εθνική αυτάρκεια, έχουν ωθήσει το σύστημα νερού της βόρειας Κίνας πέρα από ένα βιώσιμο επίπεδο και απειλούν να κάνουν το ίδιο και σε περιοχές της νότιας Κίνας. Από το 2020, η κατά κεφαλήν διαθέσιμη παροχή νερού γύρω από την πεδιάδα της Βόρειας Κίνας ήταν 253 κυβικά μέτρα ή σχεδόν 50% κάτω από τον ορισμό του ΟΗΕ για την οξεία λειψυδρία. Το Πεκίνο, η Σαγκάη, η Τιαντζίν, και άλλες μεγάλες πόλεις βρίσκονται σε παρόμοια —ή χαμηλότερα— επίπεδα. Είναι τόσο σπάνιοι οι πόροι γλυκού νερού του Χονγκ Κονγκ που η πόλη χρησιμοποιεί για δεκαετίες το θαλασσινό νερό για να ξεπλένει τις τουαλέτες. Για σύγκριση, από το 2019, ακόμη και η σοβαρά καταπονημένη σχετικά με το νερό Αίγυπτος είχε κατά κεφαλήν πόρους γλυκού νερού 570 κυβικά μέτρα ανά κάτοικο και δεν χρειάζεται να υποστηρίζει μια μεγάλη παραγωγική βάση όπως αυτή της Κίνας.

Επιπλέον, ένα σημαντικό μέρος των προμηθειών νερού της Κίνας δεν είναι κατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση. Μια ανάλυση των επιφανειακών υδάτων από το Υπουργείο Οικολογίας και Περιβάλλοντος της Κίνας το 2018 διαπίστωσε ότι αν και η ποιότητα είχε βελτιωθεί από τα προηγούμενα χρόνια, το 19% εξακολουθούσε να ταξινομείται ως ακατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση και περίπου το 7% ήταν ακατάλληλο για οποιαδήποτε χρήση. Η ποιότητα των υπόγειων υδάτων -η οποία είναι κρίσιμη για την διασφάλιση της παροχής νερού κατά την διάρκεια ξηρασίας- ήταν χειρότερη, με περίπου το 30% να θεωρείται ακατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση και το 16% να θεωρείται ακατάλληλο για οποιαδήποτε χρήση. Η Κίνα ίσως να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί βλαφθέντες υδάτινους πόρους στο μέλλον, αλλά μόνο με σημαντικές πρόσθετες επενδύσεις σε υποδομές επεξεργασίας και σημαντική αύξηση της χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας για την τροφοδοσία διεργασιών επεξεργασίας νερού. Εν τω μεταξύ, οι γεωργικές και βιομηχανικές χημικές ουσίες συνεχίζουν να μολύνουν τα υπόγεια ύδατα της χώρας, θέτοντας το υπόβαθρο για πιθανώς δεκαετίες πρόσθετων βλαβών στην παροχή νερού. Στοιχεία από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ δείχνουν ότι η Κίνα χρησιμοποιεί σχεδόν δυόμισι φορές περισσότερα λιπάσματα και τέσσερις φορές περισσότερα φυτοφάρμακα από όσα οι Ηνωμένες Πολιτείες, παρά το γεγονός ότι έχουν 25% λιγότερη καλλιεργήσιμη γη.

Για δεκαετίες, το Πεκίνο γενικά επιλέγει να αποκρύψει την πλήρη έκταση των περιβαλλοντικών προβλημάτων της Κίνας για να περιορίσει τις πιθανές αντιδράσεις του κοινού και να αποφύγει ερωτήσεις σχετικά με την δυνατότητα και την ικανότητα του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος (ΚΚΚ). Αυτή η έλλειψη διαφάνειας υποδηλώνει ότι μια κλιμάκωση ως την οξεία κρίση υδάτων θα μπορούσε να είναι πολύ πιο κοντά από όσο αντιλαμβάνονται οι περισσότεροι εξωτερικοί παρατηρητές -αυξάνοντας τις πιθανότητες ο κόσμος να μην είναι καλά προετοιμασμένος για μια τέτοια καταστροφή.

ΚΡΙΣΗ ΣΤΑ ΒΟΡΕΙΑ

Η υπεράντληση των υδροφορέων κάτω από την πεδιάδα της Βόρειας Κίνας είναι ο βασικός μοχλός της επικείμενης κρίσης υδάτων στην Κίνα. Σύμφωνα με στοιχεία από τους δορυφόρους NASA GRACE, τα αποθέματα υπόγειων υδάτων της πεδιάδας της Βόρειας Κίνας είναι ακόμη πιο υπεραντλημένα από εκείνα του υδροφόρου ορίζοντα Ogallala κάτω από τις Μεγάλες Πεδιάδες των Ηνωμένων Πολιτειών, μια από τις πιο απειλούμενες κρίσιμες πηγές γεωργικού νερού στον κόσμο. Αυτά τα στοιχεία υποδηλώνουν περαιτέρω ότι το πολυπληθέστερο τμήμα της Κίνας βόρεια του ποταμού Γιανγκτσέ -μια περιοχή από το ανατολικό Σετσουάν έως το νότιο Τζιλίν που φιλοξενεί περισσότερους από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους- έχει δει για μεγάλο μέρος των τελευταίων 15 ετών σταθερή μείωση της ποσότητας νερού στις λίμνες, τα ποτάμια, και τους υδροφόρους ορίζοντες της περιοχής.

Σε τμήματα της Βόρειας Κίνας, τα επίπεδα των υπόγειων υδάτων έχουν μειωθεί κατά ένα μέτρο ετησίως, προκαλώντας την κατάρρευση των φυσικών υπόγειων υδροφορέων αποθήκευσης νερού, κάτι που έχει προκαλέσει καθίζηση του εδάφους και έχει θέσει σε κίνδυνο τις δυνατότητες των υδροφορέων για μελλοντικό επαναγέμισμα. Αναγνωρίζοντας τον επείγοντα χαρακτήρα του προβλήματος, η κυβέρνηση της Κίνας το 2003 ξεκίνησε το Έργο Μεταφοράς Νερού από Νότο προς Βορρά αξίας 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο αντλεί νερό από παραπόταμους του ποταμού Yangtze για να αναπληρώσει τον ξηρό βορρά. Για να ενισχύσει τις βροχοπτώσεις (και μερικές φορές να δημιουργήσει καλύτερο καιρό, για παράδειγμα, για τις τελετές των Ολυμπιακών Αγώνων και τις επετειακές εκδηλώσεις του κόμματος), η Κίνα έχει επίσης αναπτύξει αεροσκάφη και ρουκέτες για να καλύψει τα σύννεφα με ιωδιούχο άργυρο ή υγρό άζωτο, μια διαδικασία γνωστή ως σπορά σύννεφων. Έχει επίσης μετεγκαταστήσει την βαριά βιομηχανία μακριά από τις περιοχές με τη μεγαλύτερη πίεση στα ύδατα και επενδύει μαζικά σε υποδομές διαχείρισης νερού, με τον υφυπουργό Υδάτινων Πόρων, Wei Shanzhong, να εκτιμά τον Απρίλιο του 2022 ότι η ετήσια επένδυση σε έργα που σχετίζονται με το νερό θα μπορούσε να φτάσει τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.

Ωστόσο, αυτές οι προσπάθειες μπορεί να είναι ανεπαρκείς για να αποτρέψουν μια κρίση. Παρά τα εξαιρετικά καινοτόμα προγράμματα για την βελτίωση της διαθεσιμότητας νερού, ορισμένοι μελετητές εκτιμούν ότι η παροχή νερού θα μπορούσε να υπολείπεται της ζήτησης κατά 25% έως το 2030 -μια κατάσταση που εξ ορισμού θα επιβάλει σημαντικές προσαρμογές στην κοινωνία. Οι μέχρι σήμερα εμπειρίες στην πεδιάδα της Βόρειας Κίνας ενισχύουν την ανησυχία και καταδεικνύουν την κλίμακα της πρόσθετης αναγκαίας υδραυλικής παρέμβασης. Παρά την σχεδόν μια δεκαετία εισαγωγής αποθεμάτων νερού στην κοιλάδα Yangtze σε περιοχές υψηλής πίεσης όπως το Πεκίνο, η μεγάλης κλίμακας εξάντληση των αποθηκευμένων υπόγειων υδάτων συνεχίζεται σε άλλες κοντινές περιοχές, όπως η Hebei και η Tianjin.

ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΝΕΡΟ, ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΦΑΓΗΤΟ

Η ηγεσία της Κίνας γνωρίζει καλά ότι οι λιμοί που προκλήθηκαν από την ξηρασία βοήθησαν στην ανατροπή τουλάχιστον πέντε από τις 17 δυναστείες της Κίνας. Έτσι, για αιώνες, οι ηγέτες της χώρας έδωσαν έμφαση στη μεγιστοποίηση της παραγωγής σιτηρών για την διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας, μια πολιτική που συνέχισε η αναπτυξιακή ατζέντα του ΚΚΚ. Η πολιτική έχει γίνει ιδιαίτερα σημαντική από τα πρώτα χρόνια του εικοστού πρώτου αιώνα, καθώς ο στρατηγικός ανταγωνισμός μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών εντείνεται [1]. Τα τελευταία 20 χρόνια, η πολιτική της κινεζικής κυβέρνησης έχει προσφέρει κίνητρα στους αγρότες για να μεγιστοποιήσουν την παραγωγή καλαμποκιού, ρυζιού, και σιταριού ώστε να επιτύχουν επίπεδα «αυταρκείας» (τα επίπεδα παραγωγής καθορίζονται ως ποσοστό επί της κατανάλωσης) που γενικά υπερβαίνουν το 90%. Η άντληση των υπόγειων υδάτων έπαιξε τεράστιο ρόλο σε αυτό το επίτευγμα και μετέτρεψε την ξηρή πεδιάδα της Βόρειας Κίνας στο «καλάθι ψωμιού» της χώρας. Τα αγροκτήματα στην πεδιάδα της Βόρειας Κίνας παράγουν περίπου το 60% του σιταριού της Κίνας, το 45% του καλαμποκιού, το 35% του βαμβακιού, και το 64% των φιστικιών της. Η παραγωγή της περιοχής με περισσότερους από 80 εκατομμύρια τόνους σιταριού είναι ίση με την ετήσια παραγωγή της Ρωσίας και η σχεδόν 125 εκατομμύρια τόνοι [παραγωγή] καλαμποκιού είναι σχεδόν τριπλάσια από την προπολεμική παραγωγή της Ουκρανίας [2].

Αλλά για να διατηρήσουν αυτές τις σοδειές, τα αγροκτήματα και οι πόλεις αντλούν νερό πολύ πιο γρήγορα από όσο η φύση μπορεί να το αναπληρώσει. Δορυφορικά δεδομένα υποδηλώνουν ότι κάθε χρόνο μεταξύ 2003 και 2010, η Βόρεια Κίνα έχασε ποσότητα υπόγειων υδάτων ίση με περισσότερο από το διπλάσιο από εκείνο που καταναλώνει το Πεκίνο ετησίως. Καθώς τα επίπεδα των υπόγειων υδάτων πέφτουν, πολλοί αγρότες αγωνίζονται να βρουν νέες πηγές. Μερικοί σκάβουν μεγαλύτερα, βαθύτερα πηγάδια, συχνά με μεγάλο κόστος˙ αλλά οι συνεχείς υπεραντλήσεις μπορεί να καταστήσουν το νερό μη προσβάσιμο, ανεξάρτητα από την προθυμία των αντλούντων να δαπανήσουν σε βαθύτερα πηγάδια και νέα τεχνολογία άντλησης.

Εάν η πεδιάδα της Βόρειας Κίνας υποστεί απώλεια στις σοδειές κατά 33% λόγω ανεπάρκειας νερού, η Κίνα θα έπρεπε ενδεχομένως να αντισταθμίσει εισάγοντας περίπου το 20% του διεθνώς εμπορευόμενου καλαμποκιού στον κόσμο και το 13% του σιταριού. Ένα τέτοιο σενάριο δεν είναι εκτός του πεδίου των πιθανοτήτων. Σκεφτείτε ότι μια ξηρασία στις αρχές του 2022 μείωσε την αναμενόμενη καλλιέργεια καλαμποκιού της Αργεντινής κατά 33%. Επιπλέον, εάν μια ξηρασία περιόριζε τις αποδόσεις ρυζιού στη νότια Κίνα ή στην Heilongjiang (στην εύφορη βορειοανατολική Κίνα), αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερα σοκ στην αγορά δεδομένου του δυσανάλογου μεριδίου της Κίνας στην κατανάλωση ρυζιού. Και τα τρία βασικά δημητριακά είναι ζωτικής σημασίας για εκατοντάδες εκατομμύρια καταναλωτές χαμηλότερου εισοδήματος παγκοσμίως, με το καλαμπόκι ως βασικό προϊόν στην Λατινική Αμερική, το σιτάρι ζωτικής σημασίας στη Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική, και το ρύζι απαραίτητο σε όλη την Ασία.

Αν και η Κίνα έχει αποθηκεύσει τα μεγαλύτερα αποθέματα σιτηρών στον κόσμο, η χώρα δεν είναι απρόσβλητη από κάποιο πολυετές έλλειμμα απόδοσης. Αυτό πιθανότατα θα ανάγκαζε τους εμπόρους τροφίμων της Κίνας, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων κρατικών επιχειρήσεων όπως η COFCO και η Sinograin, να εισέλθουν στις παγκόσμιες αγορές σε έκτακτη βάση για να εξασφαλίσουν πρόσθετες προμήθειες. Αυτό με την σειρά του θα μπορούσε να προκαλέσει εκρήξεις στις τιμές των τροφίμων σε χώρες υψηλού εισοδήματος, ενώ θα καταστήσει βασικά είδη διατροφής οικονομικά απρόσιτα σε εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε φτωχότερες χώρες. Οι επιπτώσεις αυτής της έλλειψης τροφίμων που προκαλείται από το νερό θα μπορούσαν να είναι πολύ χειρότερες από τις αναταραχές που σχετίζονται με τα τρόφιμα που σάρωσαν τις χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα το 2007 και το 2008 και θα οδηγήσουν σε μετανάστευση [3] και θα επιδείνωσαν την πολιτική πόλωση που υπάρχει ήδη στην Ευρώπη και την Ηνωμένες Πολιτείες.

ΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Τα προβλήματα νερού της Κίνας [4] υπερβαίνουν κατά πολύ τον αγροτικό της τομέα. Ο ενεργειακός τομέας της Κίνας -ο μεγαλύτερος στον κόσμο- αντιμετωπίζει επίσης σημαντικούς κινδύνους από το νερό. Παρά τις μεγάλες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σχεδόν το 90% της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας της Κίνας εξακολουθεί να απαιτεί εκτεταμένους υδάτινους πόρους, ιδιαίτερα η υδροηλεκτρική, η ανθρακική, ακόμη και η πυρηνική παραγωγή, η οποία χρειάζεται μεγάλες και σταθερές παροχές νερού για συμπυκνωτές ατμού και για ψύξη πυρήνων αντιδραστήρων και χρησιμοποιημένων ράβδων καυσίμου. (Αξίζει να σημειωθεί ότι όλοι οι κινεζικοί αντιδραστήρες ενέργειας που λειτουργούν ή βρίσκονται υπό ενεργό κατασκευή βρίσκονται κοντά στις ακτές και μπορούν να χρησιμοποιούν θαλασσινό νερό για ψύξη).

Η διαχείριση των κλιμακούμενων επιπτώσεων μιας έλλειψης από οποιαδήποτε δεδομένη πηγή ενέργειας είναι αποθαρρυντική. Εάν η Κίνα έχανε το 15% της παραγωγής της υδροηλεκτρικής ενέργειας σε έναν χρόνο λόγω των χαμηλών επιπέδων νερού πίσω από τα φράγματα -ένα εύλογο σενάριο που βασίζεται σε πραγματικές εμπειρίες στην Βραζιλία- θα έπρεπε να αυξήσει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κατά ένα ποσό ίσο με εκείνο που παράγει η Αίγυπτος [5] σε έναν χρόνο. Στο ενεργειακό σύστημα της Κίνας, μόνο οι μονάδες με καύση άνθρακα θα μπορούσαν ενδεχομένως να ενισχύσουν την παραγωγή κατά εκατοντάδες τεραβατώρες σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Δυστυχώς, η διαδικασία εξόρυξης και προετοιμασίας άνθρακα είναι συχνά υψηλής έντασης νερού και εάν η Κίνα αναγκαζόταν να αυξήσει την παραγωγή άνθρακα, θα καταπονούσε περαιτέρω τα τοπικά υπόγεια ύδατα. Επιπλέον, ενώ το θαλασσινό νερό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ψύξη σε παράκτιες περιοχές, πολλές από τις μονάδες με καύση άνθρακα της Κίνας βρίσκονται στην ενδοχώρα και βασίζονται σε ποτάμια, λίμνες, ή υπόγεια ύδατα. Οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής θα μπορούσαν να αναγκαστούν να περικόψουν την λειτουργία τους εάν το νερό ψύξης είναι περιορισμένο ή εάν δοθεί προτεραιότητα πρόσβασης στις υπόλοιπες προμήθειες στους αγρότες και τις πόλεις. Η ανάλυσή μας για περίπου 2.000 κινεζικές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα αξιόλογου μεγέθους (300 μεγαβάτ ή μεγαλύτερης ικανότητας) και των γνωστών ή πιθανών τρόπων ψύξης υποδηλώνει ότι περίπου 500 γιγαβάτ χωρητικότητας —περισσότερο από την συνδυασμένη ισχύ άνθρακα της Ινδίας και των Ηνωμένων Πολιτειών— αντιμετωπίζουν αυξημένους κινδύνους από μια παρατεταμένη ξηρασία.

Η μειωμένη ικανότητα μεταφοράς άνθρακα μέσω ποταμών θα μπορούσε επίσης να περιορίσει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Στα συστήματα [6] των Ηνωμένων Πολιτειών του Οχάιο και του Μισισιπή, η απώλεια ακόμη και μιας ίντσας της στάθμης του ποταμού μπορεί να μειώσει τη μεταφορική ικανότητα μιας φορτηγίδας κατά εκατοντάδες τόνους. Τα συστήματα ύδρευσης της Κίνας πιθανότατα υποφέρουν από παρόμοιους περιορισμούς. Πολλαπλασιασμένα σε μια περιοχή με εκατοντάδες εργοστάσια άνθρακα και χιλιάδες μίλια πλωτών οδών, τα χαμηλότερα επίπεδα υδάτων θα μπορούσαν να καταπονήσουν γρήγορα την διαθεσιμότητα άνθρακα. Εάν τα εργοστάσια κατά μήκος ορισμένων από αυτές τις πλωτές οδούς χρειαζόταν να αυξήσουν την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για να αντισταθμίσουν τις απώλειες υδροηλεκτρικής παραγωγής αλλού, υπάρχει πραγματικός κίνδυνος ο άνθρακας να μην φτάσει εκεί που χρειαζόταν εγκαίρως και σε επαρκή ποσότητα για να διατηρηθεί σταθερός ο εφοδιασμός ηλεκτρικής ενέργειας.

Οι ελλείψεις ηλεκτρικής ενέργειας της Κίνας θα επηρεάσουν άμεσα τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, καθώς οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις αντιπροσωπεύουν πάνω από το 65% της χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας στην Κίνα. Για να ελαχιστοποιηθεί ο άμεσος ανθρώπινος αντίκτυπος των εκτεταμένων, ανεξέλεγκτων μπλακ-άουτ, τα στελέχη του κόμματος πιθανότατα θα πρέπει να κλείσουν τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις για να μειώσουν το φόρτο του δικτύου -όπως έκαναν κατά την διάρκεια των ελλείψεων ηλεκτρικής ενέργειας [7] το 2021.

Οι διακοπές ρεύματος μέσω διαταγμάτων [της κυβέρνησης] θα διαταράξουν έναν αριθμό βασικών προμηθειών υλικών. Η Κίνα είναι μακράν ο μεγαλύτερος παραγωγός αλουμινίου, σιδηροπυριτίου, μολύβδου, μαγγανίου, μαγνησίου, ψευδαργύρου, των περισσότερων μετάλλων σπάνιων γαιών, και πολλών άλλων ειδικών μετάλλων και υλικών στον κόσμο. Οι διακοπές ρεύματος ακόμη και σε μια περιοχή μπορούν να ταρακουνήσουν τις παγκόσμιες αγορές –όπως ανακάλυψαν οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες στα τέλη του 2021, όταν οι ελλείψεις ηλεκτρικού ρεύματος περιόρισαν τις λειτουργίες του μεταλλείου μαγνησίου στην επαρχία Shaanxi, που ευθύνεται για το περίπου 50% της παγκόσμιας παραγωγής. Καθώς τα αποθέματα μαγνησίου μειώθηκαν κατακόρυφα, οι τιμές εκτινάχθηκαν σε επτά φορές το επίπεδο που είχαν στην αρχή του έτους και οι Ευρωπαίοι βιομηχανικοί καταναλωτές έκαναν έκκληση για κυβερνητικά μέτρα ώστε να εξασφαλιστεί ο εφοδιασμός.

Τα διαρκή προβλήματα νερού και ηλεκτρισμού στην Κίνα θα μπορούσαν επίσης να εμποδίσουν την παγκόσμια μετάβαση [8] στην καθαρή ενέργεια. Η Κίνα παράγει ένα συντριπτικό μέρος του πολυπυριτίου που χρησιμοποιείται για τα ηλιακά κύτταρα και τα μέταλλα σπάνιων γαιών που χρησιμοποιούνται στις ανεμογεννήτριες σε όλο τον κόσμο. Η χώρα κυριαρχεί επίσης στην διύλιση πρώτων υλών και στην παραγωγή κυψελών για μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων.

ΞΕΜΕΝΟΝΤΑΣ ΑΠΟ ΕΠΙΛΟΓΕΣ

Όπως σημείωσε ο Βρετανός πρώην διπλωμάτης και ειδικός στην Κίνα, Charlie Parton, το 2018: «Η Κίνα μπορεί να τυπώσει χρήματα, αλλά δεν μπορεί να τυπώσει νερό». Η πιθανή διέξοδος της Κίνας από αυτή την δύσκολη θέση περιορίζεται από σκληρές οικονομικές, φυσικές, και πολιτικές πραγματικότητες. Ίσως η πιο δραματική και ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση θα ήταν η ενθάρρυνση της αποδοτικότητας καθιστώντας το νερό πιο ακριβό. Αλλά αυτό δεν θα είναι εύκολο, καθώς η έντασης εισροών βαριά βιομηχανική βάση της Κίνας και οι αγρότες της είναι συνηθισμένοι στο φθηνό νερό. Αν και η γεωργία αντιπροσωπεύει πάνω από το 60% της κατανάλωσης νερού στην Κίνα, η συντριπτική πλειοψηφία των αγροκτημάτων είναι κάτω από 12 στρέμματα. Οι μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις που λειτουργούν με στενά περιθώρια ενδέχεται να μην είναι σε θέση να αντέξουν οικονομικά τον εξοπλισμό εξοικονόμησης νερού, όπως η στάγδην άρδευση. Επιπλέον, η ενοποίηση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων είναι πολιτικά ευαίσθητη και πιθανότατα θα εξακολουθούσε να είναι ανεπαρκής˙ η αυτόματη απάντηση των βόρειων Κινέζων αγροτών που αντιμετωπίζουν τη μείωση των επιπέδων νερού ήταν απλώς να σκάψουν βαθύτερα πηγάδια και να εγκαταστήσουν πιο ισχυρές αντλίες -απαντήσεις που απλώς θα επιταχύνουν μια κρίση.

Η κυβέρνηση θα μπορούσε επίσης να εργαστεί για να αλλάξει τις καταναλωτικές συνήθειες μέσω της πειθούς. Ήδη από το 2016, το Πεκίνο ενθάρρυνε τους πολίτες να στραφούν από την κατανάλωση ρυζιού υψηλής έντασης νερού, το παραδοσιακό βασικό προϊόν της χώρας, στις πατάτες, οι οποίες απαιτούν λιγότερο νερό για να παραχθούν. Αλλά οι αξιωματούχοι έχουν κάνει λίγα για να επιβάλουν τέτοιες εκστρατείες, οι οποίες διαψεύδουν το προτιμώμενο αφήγημα του ΚΚΚ για την οικονομική πρόοδο και την αύξηση του βιοτικού επιπέδου που αντικατοπτρίζεται μέσω της αυξανόμενης κατανάλωσης αγαθών και υπηρεσιών. Είναι επίσης αλήθεια ότι είναι ευκολότερο για την κυβέρνηση να εμποδίζει τους πολίτες να κάνουν πράγματα που θεωρεί ανεπιθύμητα παρά να τους αναγκάζει να κάνουν πράγματα που εκείνη θέλει, όπως να κάνουν περισσότερα παιδιά [9], να επιδιώκουν καταναλωτικές φιλοδοξίες, και να τρώνε τις πιο υδατικά-αποδοτικές πατάτες.

Οι κεντρικοί και τοπικοί ηγέτες της Κίνας μπορεί να στρέφονται προς λύσεις από την πλευρά της προσφοράς, αλλά αυτές μπορεί να είναι ανεπαρκείς για την αντιμετώπιση της τρομακτικής πρόκλησης των υδάτων της χώρας. Τα 2.200 χρόνια λειτουργίας των Έργων Άρδευσης Dujiangyan στην Sichuan είναι μια απόδειξη της μακράς ιστορίας της Κίνας ως παγκόσμιας υπερδύναμης της υδραυλικής μηχανικής και προτείνει μια πιθανή εστίαση σε μέτρα από την πλευρά της προσφοράς για την αντιμετώπιση των δομικών ελλείψεων νερού. Το Έργο Εκτροπής Νερού από Νότο προς Βορρά στοχεύει να μεταφέρει έως και 21 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως από την λεκάνη του ποταμού Γιανγκτσέ έως το 2030 και προβλέπεται ότι τελικά θα μετακινήσει πάνω από το διπλάσιο αυτού του όγκου. Ωστόσο, αυτό το έργο δεν πλησιάζει στην επίλυση του χάσματος στον εφοδιασμό της βόρειας Κίνας, όπως αποδεικνύεται από τα πρόσφατα ανακοινωθέντα σχέδια για εκτροπή υδάτων από το φράγμα Three Gorges στην επαρχία Hubei προς το Πεκίνο. Ομοίως, η μετακίνηση του νερού από πιο μακριά, όπως το Θιβετιανό Οροπέδιο ή η λίμνη Βαϊκάλη στην Ρωσία [10], φαίνεται να είναι γεωλογικά δύσκολη, απαγορευτικά δαπανηρή, και πολιτικά ανέφικτη.

Η αφαλάτωση είναι μια άλλη πιθανή λύση από την πλευρά της προσφοράς. Αλλά η κλιμάκωση της αφαλάτωσης στο επίπεδο που απαιτείται για να καλυφθεί το κενό παροχής νερού της Κίνας θα ήταν ένα τεράστιο έργο. Οι περίπου 20.000 μονάδες αφαλάτωσης που λειτουργούν παγκοσμίως μπορούν να παράγουν περίπου 36,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως. Αυτό αντιστοιχεί μόνο στο 6% της ετήσιας κατανάλωσης νερού της Κίνας, υπογραμμίζοντας την δυσκολία να βασιστεί κανείς στην αφαλάτωση για να κλείσει το εκτιμώμενο κενό του 25% την παροχή νερού της Κίνας. Επιπλέον, η αφαλάτωση είναι υψηλής έντασης ενέργειας -σε μια εποχή που το ηλεκτρικό δίκτυο της Κίνας καταπονείται ήδη για να διατηρήσει την παραγωγή. Η υψηλή ενεργειακή ένταση της αφαλάτωσης σημαίνει επίσης ότι το αφαλατωμένο νερό θα ήταν πολύ πιο ακριβό από άλλες προμήθειες, πιθανώς κατά μια τάξη του 10. Τα στελέχη του κόμματος θα αντιμετώπιζαν τότε την επιλογή είτε να επιδοτήσουν τις τιμές του νερού είτε να αποδεχτούν μεγάλες (και πιθανές, πολιτικά ανατρεπτικές) προσαρμογές στις δεκαετιών προσδοκίες της βιομηχανίας και των καταναλωτών που βασίζονται στην πρόσβαση σε νερό χαμηλού κόστους.

Οι αλυσίδες εφοδιασμού με επίκεντρο την Κίνα χρειάστηκαν δεκαετίες για να κατασκευαστούν και δεν μπορούν εύκολα ή γρήγορα να μετακινηθούν αλλού. Αυτός είναι ακόμη περισσότερος ένας λόγος ώστε οι κυβερνήσεις να ενεργήσουν τώρα για να προετοιμάσουν παγκόσμιες αγορές-κλειδιά για μια εκτεταμένη κρίση νερού στην Κίνα. Ούτε η εμπειρία του παρελθόντος είναι πολύ καλός οδηγός: όταν η Κίνα υπέστη εκτεταμένες πολυετείς ξηρασίες το 1876 και το 1928, δεν ήταν το «εργοστάσιο του κόσμου». Οι σημερινές παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού είναι θλιβερά απροετοίμαστες για μια ξηρασία στην Κίνα που θα μπορούσε να διαταράξει τα πρότυπα του εμπορίου σιτηρών και την παραγωγή βασικών βιομηχανικών υλικών σε πολλές ηπείρους. Καθώς η Κίνα συνεχίζει την υπερεκμετάλλευση των υπόγειων υδάτων εν μέσω έντονης αστάθειας του καιρού, πλησιάζει κάθε χρόνο πιο κοντά σε ένα καταστροφικό υδάτινο γεγονός, και πρέπει να ληφθούν δυναμικά βήματα όσο υπάρχει ακόμη χρόνος.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/china/rivals-within-reason
[2] https://www.foreignaffairs.com/tags/war-ukraine
[3] https://www.foreignaffairs.com/topics/refugees-migration
[4] http://www.foreignaffairs.com/regions/china
[5] https://www.foreignaffairs.com/regions/egypt
[6] https://www.foreignaffairs.com/regions/united-states
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2021-11-18/chinas-power-ou...
[8] https://www.foreignaffairs.com/articles/world/2021-11-30/geopolitics-ene...
[9] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2022-05-03/chinas-doomed-f...
[10] https://www.foreignaffairs.com/regions/russian-federation

Copyright © 2022 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/china/chinas-growing-water-crisis

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition