Η Ρωσία χάνει την Ινδία

Η αρχική απροθυμία της Ινδίας να καταδικάσει την Ρωσία για τον πόλεμο της εναντίον της Ουκρανίας έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών συζητήσεων και επικρίσεων στην Δύση. Στα μέσα Μαρτίου, η Τζεν Πσάκι, τότε εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, προέτρεψε την Ινδία να αναλογιστεί «με ποιον θέλει να είναι όταν γράφονται τα βιβλία της ιστορίας αυτή την στιγμή». Πολυάριθμοι παγκόσμιοι ηγέτες και διπλωμάτες έχουν εκφράσει την ανυπομονησία τους με την Ινδία για το ότι ουσιαστικά υποθάλπτει την ρωσική ατζέντα με το να παραμένει στο περιθώριο.

Ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι συναντά τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, στην [πόλη] Σαμαρκάνδη, στο Ουζμπεκιστάν, τον Σεπτέμβριο του 2022. Sputnik Photo Agency / Reuters
-----------------------------------------

Κάποιοι αναλυτές και πρώην υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε στρατηγικούς κύκλους στο Νέο Δελχί επιμένουν ότι μια τέτοια μομφή είναι άδικη και δεν εκτιμά την διακριτική θέση της Ινδίας για τον πόλεμο. Η Ινδία [1], υποστηρίζουν, απλώς πλοηγείται μεταξύ των συγκρουόμενων γεωπολιτικών δυνάμεων, της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, που τυγχάνει να είναι δύο από τους μεγάλους εταίρους της. Ναι, η Ινδία απείχε αξιοσημείωτα από βασικές ψηφοφορίες στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών για τον πόλεμο στην Ουκρανία (στην Γενική Συνέλευση, στο Συμβούλιο Ασφαλείας, στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και στον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας). Αλλά έχει επίσης σκληρύνει τις δηλώσεις της για την εισβολή, καταγγέλλοντας τις δολοφονίες αμάχων και την παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας. Το Νέο Δελχί έχει τις δικές του ανησυχίες, λέει αυτή η γραμμή σκέψης, και δεν θέλει να θέσει σε κίνδυνο τις σχέσεις του είτε με την Μόσχα είτε με την Ουάσιγκτον.

Μια βαθύτερη ματιά στις ινδικές ενέργειες, ωστόσο, υποδηλώνει μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα. Η Ινδία δεν υποστηρίζει την εισβολή της Ρωσίας, ούτε απλώς ισορροπεί μεταξύ δύο μεγάλων δυνάμεων. Αντίθετα, μια λεπτή αλλά μεγάλη μετατόπιση βρίσκεται σε εξέλιξη: η αργή αλλά αναπόφευκτη αποσύνδεση της Ινδίας από την Ρωσία.

Ένας τέτοιος επαναπροσανατολισμός ξεκίνησε πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, αλλά ο πόλεμος [2] τον έχει επιταχύνει. Μολονότι η Ρωσία παραμένει προς το παρόν μια σημαντική πηγή τόσο στρατιωτικού εξοπλισμού όσο και ενέργειας, το Νέο Δελχί αποσπάται σιγά - σιγά από οποιαδήποτε εξάρτηση από την Μόσχα. Ο βαθιά ριζωμένος αντιαμερικανισμός, βασικό στοιχείο της παλιάς στρατηγικής ελίτ της Ινδίας, εξαφανίζεται και η Ινδία και οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται τώρα πιο κοντά από ποτέ. Οι δεσμοί της Ρωσίας με την Κίνα έχουν γίνει ισχυρότεροι [3], καθώς η σχέση Ινδίας και Κίνας έχει γίνει ακανθώδης˙ οι συνοριακές συγκρούσεις το 2020 άφησαν την κυβέρνηση και την στρατηγική κοινότητα της Ινδίας να θεωρούν την Κίνα ως υπαρξιακή πρόκληση για την εθνική ασφάλεια της Ινδίας.

Τα περιγράμματα ενός μελλοντικού γεωπολιτικού πλαισίου είναι σαφή, με την Ινδία να πλησιάζει την Δύση και τις ΗΠΑ για να αντισταθμίσει έναντι της Κίνας και, στην πορεία, να αποσυρθεί από την μακροχρόνια συνεργασία της με την Ρωσία. Αυτή η αποσύνδεση δεν θα συμβεί από τη μια μέρα στην άλλη, και οι Ινδοί και οι Ρώσοι αξιωματούχοι θα καταβάλουν συντονισμένες προσπάθειες για να διατηρήσουν την σχέση στην επιφάνεια, ίσως για τα επόμενα χρόνια. Όμως, οι μεγαλύτερες γεωπολιτικές πιέσεις θα απομακρύνουν σταθερά την Ινδία και την Ρωσία.

ΟΙ ΔΕΣΜΟΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΔΕΣΜΕΥΟΥΝ

Η απόφαση της Ινδίας να αυξήσει τις αγορές ρωσικού πετρελαίου από την εισβολή στην Ουκρανία και μετά έχει θυμώσει πολλούς Δυτικούς σχολιαστές. Τον Φεβρουάριο, λίγο πριν ξεκινήσει ο πόλεμος, οι αγορές ρωσικού πετρελαίου από την Ινδία ήταν αμελητέες˙ μέχρι τον Απρίλιο, είχαν αυξηθεί στα 389.000 βαρέλια την ημέρα και τον Ιούνιο ο αριθμός έφτασε το όριο του ενός εκατομμυρίου. Αλλά η τόνωση των εισαγωγών πετρελαίου είναι σε μεγάλο βαθμό οπορτουνιστική. Η Ρωσία έχει προσφέρει στην Ινδία μεγάλες εκπτώσεις, όπως έχει κάνει και σε άλλους πρόθυμους αγοραστές. Τον Μάιο, για παράδειγμα, η αγορά ρωσικού πετρελαίου εξοικονόμησε στην Ινδία 16 δολάρια ανά βαρέλι σε σχέση με τη μέση τιμή εισαγωγής πετρελαίου για εκείνον τον μήνα. Η «ένεση» με ρωσικό πετρέλαιο συνέβαλε στον μετριασμό της οικονομικής δυσφορίας ως αποτέλεσμα των επίμονων συνεπειών της πανδημίας [4] και την άνοδο των τιμών της λιανικής που παρασύρθηκαν λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Ινδοί αξιωματούχοι θυμώνουν με τις επικρίσεις, ειδικά αν ληφθεί υπόψη ότι οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν συνεχίσει να αγοράζουν τουλάχιστον κάποιο ρωσικό φυσικό αέριο - και είναι απρόθυμες να σταματήσουν να το κάνουν.