Η αποκαλυπτική τελική φάση του Πούτιν στην Ουκρανία

Στις 30 Σεπτεμβρίου, μετά από μια σειρά ψεύτικων δημοψηφισμάτων που διεξήχθησαν σε κατεχόμενα εδάφη στην Ουκρανία, η ρωσική κυβέρνηση δήλωσε ότι τέσσερις ουκρανικές περιοχές αποτελούν πλέον επίσημα τμήμα της Ρωσίας. Η προσάρτηση ήρθε εν μέσω μιας «μερικής» ρωσικής επιστράτευσης που στην πραγματικότητα γίνεται ταχέως «μεγάλης κλίμακας», μιας επιστράτευσης που έχει αφήσει πολλούς Ρώσους άναυδους και ανήσυχους. Με αυτές τις κινήσεις, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει εισέλθει σε ένα νέο στάδιο στο οποίο το διακύβευμα έχει αυξηθεί δραστικά.

Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, στη Μόσχα, τον Σεπτέμβριο του 2022. Sputnik / Reuters
------------------------------------------------------

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν επιδεικνύει ρητά ότι θα κάνει ό,τι χρειάζεται για να νικήσει, ακόμη και με τον κίνδυνο να υπονομεύσει το ίδιο του το καθεστώς. Πιστεύοντας τυφλά στην δική του ορθότητα, ο Πούτιν ίσως καταφύγει σε πυρηνικά όπλα εάν τα γεγονότα στην Ουκρανία συνεχίσουν να ανατρέπουν τις φιλοδοξίες [1] του. Το βασικό ερώτημα είναι εάν οι ελίτ και η ευρύτερη κοινωνία της Ρωσίας είναι προετοιμασμένες να συνοδεύσουν τον πρόεδρό τους σε αυτό το ταξίδι στην κόλαση ή εάν ο Πούτιν, πεισμώνοντας για το καταστροφικό του στοίχημα στην Ουκρανία, έχει απλώς ανοίξει τον δρόμο για το ίδιο του το τέλος.

ΕΝΑ ΟΧΙ ΤΟΣΟ ΕΠΙΒΛΗΤΙΚΟ ΤΕΛΕΣΙΓΡΑΦΟ

Η αντεπίθεση της Ουκρανίας, που εξαπολύθηκε στα τέλη Αυγούστου, έχει αλλάξει εντελώς τους υπολογισμούς του Πούτιν σχετικά με το πώς θα έπρεπε να πολεμήσει [2] η Ρωσία. Το προηγούμενο σχέδιό του, βασισμένο στην ιδέα ότι το Κίεβο δεν θα τολμούσε να διεξάγει μια ολοκληρωμένη επίθεση στις ρωσικές θέσεις, υπέθετε ότι το Κρεμλίνο είχε άφθονο χρόνο για να επιβληθεί στα εδάφη που είχε καταλάβει, ενόσω η ουκρανική κυβέρνηση, εξαντλημένη από τον πόλεμο και με την οικονομία ερειπωμένη, αργά ή γρήγορα θα υποχρεωνόταν να συνθηκολογήσει.

Το στρατηγικό μέρος του σχεδίου του Πούτιν παραμένει το ίδιο. Οραματίζεται ότι το Κίεβο θα πέσει, καθώς ο πρωταρχικός σκοπός του σε αυτόν τον πόλεμο είναι ακόμη να βάλει τέλος σε αυτό που θεωρεί ως το «αντι-ρωσικό» γεωπολιτικό έργο το οποίο διαχειρίζεται η Δύση, και να εξασφαλίσει την μακροπρόθεσμη ρωσική παρουσία στο ουκρανικό έδαφος. Ωστόσο, οι τακτικές που θα χρησιμοποιήσει ο Πούτιν για την επίτευξη αυτού του στόχου έχουν αναθεωρηθεί ριζικά. Οι στρατιωτικές απειλές για τις ρωσικές θέσεις στην Ουκρανία, με βάση τους λανθασμένους υπολογισμούς του Κρεμλίνου, έχουν φτάσει στο σημείο όπου το Κρεμλίνο έχει ουσιαστικά εκδώσει τελεσίγραφο στον κόσμο: είτε η Ρωσία θα νικήσει [3] την Ουκρανία είτε θα καταφύγει στην πυρηνική κλιμάκωση.

Αυτό το τελεσίγραφο έχει τρία σημαντικά μέρη. Το πρώτο είναι ότι δηλώνει τμήματα της Ουκρανίας ως ρωσικό έδαφος. Η προσάρτηση τεσσάρων περιοχών —της Λουχάνσκ, της Ντονέτσκ, της Χερσώνας και της Ζαπορίζια—σημαίνει ότι η Ρωσία [4] έχει μεταμορφώσει τεχνητά τον πόλεμό της για να καταστρέψει την Ουκρανία ως ανεξάρτητο κράτος σε έναν πόλεμο αυτοάμυνας εναντίον ξένων στρατιωτικών δυνάμεων. Η προσάρτηση είναι μια μορφή διαμαρτυρίας κατά της Δυτικής εμπλοκής στην ουκρανική σύγκρουση. Διατυπώνει την στρατιωτική βοήθεια της Δύσης στην Ουκρανία ως ισοδύναμη με επιθετικότητα εναντίον της Ρωσίας. Προσαρτώντας αυτά τα εδάφη, ο Πούτιν στέλνει ένα ωμό μήνυμα: η συνέχιση της βοήθειας στο Κίεβο αναπόφευκτα θα οδηγήσει την Δύση σε άμεση σύγκρουση με την Ρωσία, κάτι που πιστεύει ότι οι Δυτικές πρωτεύουσες θα ήθελαν να αποφύγουν. Αυτή η κίνηση αντικατοπτρίζει επίσης μια άλλη σημαντική μετατόπιση στην κατανόηση της σημερινής κατάστασης από το Κρεμλίνο. Πριν από την αντεπίθεση του Κιέβου, η Μόσχα δεν πίστευε ότι η Δυτική βοήθεια θα μπορούσε να αλλάξει δραστικά την ισορροπία των δυνάμεων και να δημιουργήσει συνθήκες υπό τις οποίες η Ουκρανία θα απειλούσε στρατιωτικά την Ρωσία. Τώρα, το κάνει.

ΠΥΡΗΝΙΚΟΣ ΕΚΒΙΑΣΜΟΣ

Ένα άλλο βασικό στοιχείο του τελεσίγραφου του Πούτιν είναι η πυρηνική [5] επιλογή, η οποία επέστρεψε πλέον ξεκάθαρα στο τραπέζι. Αφού χαλάρωσε την ρητορική του κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, ο Πούτιν έχει επιστρέψει στην επίκληση αυτής της ύστατης απειλής ως τρόπο για να επηρεάσει την Δυτική πολιτική για την Ουκρανία. Τον Απρίλιο, όταν οι ρωσικές δυνάμεις υποχώρησαν από τις αποτυχημένες επιθέσεις εναντίον του Κιέβου και του Τσερνιχίβ, το Κρεμλίνο στράφηκε στον πυρηνικό εκβιασμό, με τον Πούτιν να υπαινίσσεται ότι η κυβέρνησή του ήταν πρόθυμη να επιτρέψει την χρήση πυρηνικών όπλων «εάν χρειαστεί» και να κατηγορεί ουσιαστικά την Δύση για τις ρωσικές αποτυχίες. Μέχρι τον Μάιο, ωστόσο, αυτή η γλώσσα είχε καταλαγιάσει· ο Πούτιν είχε συμπεράνει ότι ακόμη και με την Δυτική βοήθεια, η Ουκρανία ήταν καταδικασμένη τελικά να χάσει.

Με τον ρωσικό στρατό να δυσκολεύεται [6], σχολιαστές και αξιωματούχοι υποστηρίζουν για άλλη μια φορά την χρήση πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία. Έχουν γεμίσει τις τηλεοπτικές οθόνες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με πυρηνικούς λεονταρισμούς. Το φιλικό προς το Κρεμλίνο τμήμα του Telegram, μιας ρωσικής εφαρμογής ανταλλαγής πληροφοριών, σφύζει από εκατοντάδες αναρτήσεις που δικαιολογούν το νομιμοποιημένο δικαίωμα της Μόσχας να χρησιμοποιήσει τακτικά πυρηνικά όπλα στην Ουκρανία ή προσπαθούν να πείσουν τον κόσμο ότι ο Πούτιν είναι στα σοβαρά έτοιμος να καταφύγει στα πυρηνικά όπλα στην περίπτωση περαιτέρω κλιμάκωσης. Η πληθώρα των αναρτήσεων που επιμένουν ότι «ναι, μπορεί», «πρέπει» και «θα το κάνει» δεν είναι μόνο μέρος μιας σκόπιμης εκστρατείας εκφοβισμού της Δύσης, αλλά και μια επίδειξη της όλο και μεγαλύτερης αποφασιστικότητας μεταξύ των πιο αφοσιωμένων, φιλόδοξων φιλοπολεμικών στοιχείων της ελίτ και της κοινωνίας της Ρωσίας ότι ο πόλεμος πρέπει να κερδηθεί πάση θυσία.