Η αποκαλυπτική τελική φάση του Πούτιν στην Ουκρανία

Είτε ο Πούτιν μπλοφάρει είτε όχι, η απειλή της χρήσης πυρηνικών όπλων δημιουργεί μεγαλύτερες προσδοκίες μεταξύ των ελίτ για το πόσο μακριά είναι διατεθειμένος να φτάσει ο Πούτιν, και μειώνει δραματικά το περιθώριο ελιγμών σε μια υποθετική μελλοντική πολιτική διαπραγμάτευση για την Ουκρανία. Για να βγάλει το πυρηνικό χαρτί από το τραπέζι, ο Πούτιν θα πρέπει να δει την επιτυχημένη στρατιωτική προέλαση των ρωσικών δυνάμεων σε συνδυασμό με την σηματοδότηση από την Ουάσιγκτον ότι η Δύση θα συρρικνώσει τον ρόλο της στην σύγκρουση. Εάν αυτές οι απαιτήσεις δεν ικανοποιηθούν -και είναι ασφαλές να πούμε ότι δεν θα ικανοποιηθούν- η Ρωσία θα καταφύγει στην πυρηνική επιλογή: αυτή είναι η νέα πραγματικότητα που επιδιώκει να διαμορφώσει ο Πούτιν, κρατώντας στην πραγματικότητα τον κόσμο όμηρο.

ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Αυξάνοντας τα διακυβεύματα μέσω της προσάρτησης των ουκρανικών περιοχών και των επικλήσεών του για πυρηνικό πόλεμο, ο Πούτιν έχει επίσης ανεβάσει περαιτέρω την ένταση κάνοντας τους καθημερινούς Ρώσους μέρος του πολέμου. Η εντολή του για επιστράτευση [7] τον Σεπτέμβριο έπιασε τους Ρώσους απροετοίμαστους. Κατά την διάρκεια του καλοκαιριού και στο πρώτο μισό του Σεπτεμβρίου, οι δημοσκοπήσεις κατέγραψαν μια ανοδική τάση της θετικής διάθεσης στην ρωσική κοινωνία, την όλο και μεγαλύτερη κόπωση από την στρατιωτική ρητορική και την μείωση του ενδιαφέροντος για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Μολονότι το φιλοπολεμικό τμήμα του κατεστημένου, μαζί με τον στρατό, απαίτησε να ανακοινώσει ο Πούτιν επιστράτευση το συντομότερο δυνατό, εκείνοι που βρίσκονται στην προεδρική διοίκηση και επιβλέπουν την εσωτερική πολιτική είχαν προσπαθήσει να ελαχιστοποιήσουν τον πόλεμο στον νου του κοινού. Επιδίωξαν να ηρεμήσουν τους οργισμένους σωβινιστές που συνηγορούσαν υπέρ της κατάληψης του Κιέβου από την Μόσχα. Πλέον, η επιστράτευση έχει αλλάξει ανεπανόρθωτα τις ζωές εκατομμυρίων. Στην τελευταία δημοσκόπηση του Levada Center στους Ρώσους, το 47% των ερωτηθέντων είπε ότι η μερική επιστράτευση τους έκανε να αισθανθούν «άγχος, φόβο και φρίκη», το 23% αισθάνθηκαν «σοκ» και το 13% «θυμό και αγανάκτηση». Μόνο το 23% είπαν ότι αισθάνθηκαν «υπερηφάνεια για την Ρωσία». Ακόμα κι αν η επιστράτευση δεν έχει ενθαρρύνει τις μαζικές διαμαρτυρίες, έχει υπονομεύσει την εμπιστοσύνη του κοινού στο κράτος και στα κρατικά media.

Πέρα από το ερώτημα του πώς η επιστράτευση θα επηρεάσει τις εσωτερικές υποθέσεις, αυτή η δραστική πολιτική απόφαση αποκαλύπτει πολλά για τις προτεραιότητες του Πούτιν. Ο πρόεδρος έχει τολμήσει να ανακοινώσει αυτή που φαίνεται να είναι η πιο αντιδημοφιλής πολιτική απόφαση στα 22 χρόνια διακυβέρνησής του, ανεξαρτήτως του πώς η μαζική στρατολόγηση θα πυροδοτήσει θυμό, μνησικακία και κοινωνικές εντάσεις και θα απειλήσει την εσωτερική πολιτική σταθερότητα. Αυτή η απόφαση θέτει υπό αμφισβήτηση οποιαδήποτε περαιτέρω κοινωνική συσπείρωση μεταξύ των αρχών και των καθημερινών Ρώσων για τον πόλεμο [8].

Μέχρι πρόσφατα, η πλειοψηφία των Ρώσων αποδεχόταν την συμφωνία που πρόσφερε το Κρεμλίνο: ο Πούτιν θα πολεμούσε για την «ιστορική δικαιοσύνη» εναντίων των Ουκρανών «Ναζί», βασιζόμενος σε «επαγγελματίες» και εθελοντές για να αποτρέψει τις στρατηγικές απειλές που έθετε στην Ρωσία η εμπλοκή της Δύσης στην Ουκρανία. [9]. Αυτός ο στόχος βρήκε σημαντική κοινωνική υποστήριξη, αλλά με μια σημαντική προϋπόθεση: ότι η Ρωσία θα πολεμούσε χωρίς την άμεση ανάμειξη των καθημερινών Ρώσων, οι οποίοι ζουν τη ζωή τους λίγο - πολύ ως συνήθως από τότε που ξεκίνησε η εισβολή. Η επιστράτευση έσκισε αυτό το συμβόλαιο. Έχοντας επιλέξει την επιστράτευση παρά τον προβλέψιμο θυμό του κοινού, ο Πούτιν έχει δείξει ότι εάν πρόκειται για την επιλογή μεταξύ της επίτευξης των στόχων του στην Ουκρανία και του κατευνασμού της ρωσικής κοινωνίας, ο Πούτιν θα επιλέξει την πρώτη, θυσιάζοντας την λαϊκή υποστήριξη στο εσωτερικό για την γεωπολιτική νίκη στην Ουκρανία. Είναι μια ρητή ανταπόδειξη για εκείνους που έχουν υποδηλώσει ότι ο φόβος του Πούτιν για την κατάρρευση της πολιτικής του υποστήριξης μεταξύ των Ρώσων θα τον εμπόδιζε να λάβει ριψοκίνδυνες αποφάσεις. Στην πραγματικότητα, οδηγείται στενόμυαλα στο να μετατρέψει το στοίχημα του στην Ουκρανία σε νίκη, με κάθε κόστος.

ΤΑ ΔΗΛΗΤΗΡΙΩΔΕΣ ΑΜΥΝΤΙΚΟ ΧΑΠΙ

Το πυρηνικό τελεσίγραφο και η διαταγή επιστράτευσης του Πούτιν άσκησαν σημαντική πίεση τόσο στην ρωσική κοινωνία όσο και στις όλο και πιο νευρικές ρωσικές ελίτ, οι οποίες πρέπει να αποφασίσουν ποιο σενάριο ήττας είναι λιγότερο τραγικό: να συνοδεύσουν τον εξοργισμένο ηγέτη μέχρι το τέλος του κόσμου, να ξεφύγουν τόσο από τον Πούτιν όσο και από τα αντίποινα της Δύσης ή να περιμένουν μέχρι να χάσει η Ρωσία. Αυτό βάζει τον Πούτιν σε μια πρωτόγνωρα ευάλωτη θέση. Την εμμονή [10] του με την Ουκρανία δεν την έχει μοιραστεί ποτέ στον ίδιο βαθμό η πλειονότητα της ρωσικής ελίτ, και την ετοιμότητά του να θυσιάσει χιλιάδες ρωσικές ζωές δεν την μοιράζεται μεγάλο μέρος του εκλογικού του σώματος. [Ο Πούτιν] φαίνεται να προωθεί ένα σενάριο στο οποίο αυτός είναι ο μόνος που έχει την ικανότητα να πληρώσει ό,τι τίμημα χρειαστεί, να πολεμήσει υπό το λάβαρο του «όλα ή τίποτα». Η μανιασμένη πορεία δράσης του προέδρου φέρει μια διακριτή και πικρή γεύση αυτοκτονικής αγανάκτησης.

Θα ήταν λάθος, ωστόσο, να πιστέψουμε ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει χειρότερο. Σε αυτό το στάδιο, όσο εγκλωβισμένος κι αν φαίνεται ο Πούτιν [11], εξακολουθεί να πιστεύει ότι μπορεί να νικήσει. Στα μάτια του, η επιστράτευση θα βοηθήσει τον ρωσικό στρατό να εκδιώξει τις ουκρανικές δυνάμεις από τα πρόσφατα προσαρτημένα εδάφη και να πείσει την Δύση να υποχωρήσει από την Ουκρανία, αφήνοντας το Κίεβο καταδικασμένο να παραδοθεί και ανοίγοντας την ευκαιρία στην ρωσική κυβέρνηση να εγκαθιδρύσει ένα αντίγραφο της κανονικής ζωής στις νέες περιοχές.