Ο δρόμος της Ουκρανίας προς τη νίκη | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο δρόμος της Ουκρανίας προς τη νίκη

Πώς μπορεί η χώρα να πάρει πίσω όλα τα εδάφη της

Ο πρόεδρος της Ρωσίας έχει διακυβεύσει όλο και περισσότερο το καθεστώς του στην κατάκτηση της Ουκρανίας, θυσιάζοντας στην πορεία την οικονομική ανάπτυξη και την διεθνή φήμη της χώρας του. Μια τόσο ευρεία ήττα θα μπορούσε κάλλιστα να ωθήσει τις ρωσικές ελίτ να τον απομακρύνουν από την εξουσία. Πράγματι, καθώς αυξάνεται ο όγκος των αποτυχιών του Πούτιν και των επιτευγμάτων της Ουκρανίας, η πτώση του Πούτιν μπορεί να γίνει αναπόφευκτη [5]. Αυτό τρομάζει συγκεκριμένους ηγέτες, οι οποίοι ανησυχούν ότι μια μάχη εξουσίας στην Ρωσία θα δημιουργήσει επικίνδυνη αστάθεια [6]. Αλλά είναι δύσκολο να φανταστεί κάποιος μια Ρωσία πιο επικίνδυνη από αυτή στην οποία ηγείται ο Πούτιν, δεδομένης του χάους που έχει προκαλέσει —στην Ουκρανία και σε ολόκληρο τον κόσμο. Η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να καλωσορίσει την αποχώρησή του.

ΤΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ

Πολλοί Δυτικοί παρατηρητές πιστεύουν ότι η Ουκρανία θα πρέπει να παραχωρήσει εδάφη στην Ρωσία εάν θέλει ειρήνη. Κάνουν λάθος˙ τα εδαφικά κέρδη απλώς θα ενθαρρύνουν το Κρεμλίνο. Ο Πούτιν αποφάσισε να επιτεθεί στην ανατολική Ουκρανία το 2014 διότι πέτυχε να καταλάβει την Κριμαία. Εισέβαλε σε ολόκληρη την χώρα διότι κατάφερε να εγκαθιδρύσει καθεστώτα–μαριονέτες στη Ντονμπάς. Η μερική επιτυχία απλώς δίνει κίνητρο στον Πούτιν να συνεχίσει τις εκστρατείες του και να καταλάβει περισσότερα εδάφη. Ο μόνος τρόπος για να σταματήσει ο πόλεμος και να αποτραπεί η μελλοντική επιθετικότητα είναι να τελειώσει η εισβολή με μια αδιαμφισβήτητη ρωσική αποτυχία.

Η νίκη παντού μπορεί να φαίνεται ως κάτι υπερβολικά φιλόδοξο και σίγουρα δεν θα είναι εύκολο. Αλλά είναι πολύ πιο πιθανό από όσο αντιλαμβάνονται οι περισσότεροι εξωτερικοί παρατηρητές. Η Ουκρανία, άλλωστε, ξεπέρασε τις διεθνείς προσδοκίες. Τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου [7], η χώρα σταμάτησε τον πόλεμο-αστραπή (blitzkrieg) της Ρωσίας εναντίον της πρωτεύουσας και στην συνέχεια υποχρέωσε την Μόσχα να υποχωρήσει. Ο Πούτιν απάντησε σε αυτή την ήττα δηλώνοντας ότι θα ανασυντασσόταν και θα εστίαζε στην κατάκτηση της Ντονμπάς, η οποία είναι γεμάτη με το είδος των ανοιχτών πεδιάδων που ευνοούν την Ρωσία και το βαρύ πυροβολικό της. Και όμως η Ουκρανία έφθειρε σταθερά την Ρωσία, κάνοντάς την να πληρώσει για κάθε έκταση γης με τεράστιες απώλειες. Τελικά, η Ρωσία υποχρεώθηκε να σταματήσει.

Οι Ουκρανοί έχουν επίσης αποδείξει ότι μπορούν να κάνουν την Ρωσία όχι απλώς να υποχωρήσει, αλλά να τρέξει. Η αστραπιαία επίθεση της Ουκρανίας από τη μια πλευρά του Χάρκοβο στην άλλη, στα τέλη Σεπτεμβρίου, εμπόδισε την Ρωσία ακόμη και να προσπαθήσει να προσαρτήσει την επαρχία. Η νίκη της στις αρχές Οκτωβρίου στην [πόλη] Lyman έκανε την θέση της Ρωσίας στη Ντονμπάς βαθιά αβέβαιη. Η Ουκρανία απελευθερώνει πλέον ακόμη και χωριά στην γειτονική Λουχάνσκ, την μοναδική ουκρανική επαρχία που κατέλαβε εξ’ ολοκλήρου η Ρωσία μετά τις 24 Φεβρουαρίου. Και οι Ουκρανοί στρατιώτες πλησιάζουν περισσότερο την Χερσώνα, την πρώτη μεγάλη πόλη που κατέλαβε η Ρωσία στην επίθεσή της το 2022.

Οι επαναλαμβανόμενες επιτυχίες της Ουκρανίας δεν είναι συμπτωματικές. Ο στρατός της χώρας έχει δομικά πλεονεκτήματα έναντι του ρωσικού αντιπάλου του. Ο ρωσικός στρατός είναι ακραία ιεραρχικός και υπερβολικά συγκεντρωτικός˙ οι αξιωματικοί του δεν μπορούν να λάβουν κρίσιμες αποφάσεις χωρίς να λάβουν άδεια από ανώτερους ηγέτες. Είναι πολύ κακός στον σχεδιασμό προς πολλές κατευθύνσεις, ανίκανος να εστιάσει σε ένα τμήμα της πρώτης γραμμής χωρίς να αποσπάται από τις επιχειρήσεις του σε ένα άλλο. Η Ουκρανία, αντίθετα, προσαρμόζεται γρήγορα, με ένα σύστημα «διοίκησης ανά αποστολή» στο στιλ του ΝΑΤΟ που ενθαρρύνει τους κατώτερους αξιωματικούς και τους λοχίες να λαμβάνουν αποφάσεις. Η Ουκρανία έχει επίσης διεξάγει πολλές επιτυχημένες επιθέσεις σε πολλές κατευθύνσεις. Η αντεπίθεση της χώρας στον νότο, για παράδειγμα, εξέτρεψε κρίσιμους ρωσικούς πόρους μακριά από το Χάρκοβο, επιτρέποντας στις ουκρανικές μονάδες να προελάσουν εκεί με ευκολία.

Τα πλεονεκτήματα της Ουκρανίας είναι απίθανο να εξανεμιστούν. Ο ρωσικός στρατός συνεχίζει να λαμβάνει παράλογες αποφάσεις. Ένας κρίσιμος αριθμός κατώτερων Ρώσων αξιωματικών σκοτώθηκαν τους πρώτους μήνες του πολέμου, και χωρίς αυτούς η Ρωσία θα δυσκολευτεί περισσότερο να οργανώσει και να εκπαιδεύσει τα στρατεύματά της. Σε αντίθεση με την Ουκρανία, η Ρωσία δεν έχει ισχυρό πυρήνα υπαξιωματικών που μπορούν να βοηθήσουν στον πόλεμο. Μολονότι η μαζική επιστράτευση της Ρωσίας πιθανώς θα έχει αντίκτυπο -η εισροή νέων στρατιωτών θα περιπλέξει τις προσπάθειες της Ουκρανίας να προελάσει- θα αποφέρει ως επί το πλείστον άπειρους και κακά εκπαιδευμένους άνδρες που ούτε θέλουν να πολεμήσουν ούτε γνωρίζουν πώς να πολεμήσουν. Καθώς βιώνουν το σοκ της μάχης, δεχόμενοι ισχυρές και καταστρεπτικές επιθέσεις του πυροβολικού, πολλοί θα τρέξουν. Πολλοί θα πεθάνουν.

Η Ουκρανία έχει επίσης υποστεί σοβαρές απώλειες και οι στρατιώτες της θα συνεχίσουν να πέφτουν στη μάχη. Αλλά σε αντίθεση με τους Ρώσους οι οποίοι πολεμούν σε μια «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» που τροφοδοτείται από τις αυτοκρατορικές αυταπάτες του Πούτιν, οι Ουκρανοί διεξάγουν έναν ολοκληρωτικό πόλεμο για να σώσουν την χώρα τους. Η Ουκρανία συνεχίζει να βλέπει μια σταθερή ροή μαχητών με κίνητρα˙ η Ρωσία συνεχίζει να βλέπει μεγάλες ουρές ανδρών να τρέπονται σε φυγή από την χώρα. Οι Ουκρανοί εκτιμούν και σέβονται τους στρατιωτικούς διοικητές τους και τον πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, και ο στρατός προστατεύει τους στρατιώτες του και προωθεί τους ευφυέστερους εξ’ αυτών. Ο ρωσικός στρατός, ωστόσο, κακομεταχειρίζεται τους στρατιώτες του, χωρίς να δείχνει ενδιαφέρον για την ζωή τους. Αυτό εξηγεί γιατί οι Ρώσοι στρατιώτες τράπηκαν σε φυγή από το Χάρκοβο και τώρα τρέχουν σε τμήματα της Ντονμπάς και της Χερσώνας. Οι στρατοί που τρέχουν μια φορά τείνουν να τρέξουν ξανά.

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΗΤΑ