Ο δρόμος της Ουκρανίας προς τη νίκη

Για πάρα πολύ καιρό ο παγκόσμιος συνασπισμός που υποστηρίζει το Κίεβο έχει εστιάσει στο τι δεν θα πρέπει να κάνει στην εισβολή στην Ουκρανία. Οι κύριοι σκοποί του περιλαμβάνουν το να μην αφήσουν την Ουκρανία να ηττηθεί και να μην αφήσουν τον Πούτιν να νικήσει -αλλά επίσης και να μην επιτρέψουν να κλιμακωθεί ο πόλεμος στο σημείο όπου η Ρωσία θα επιτεθεί σε ένα μέλος του ΝΑΤΟ ή θα διεξάγει ένα πυρηνικό χτύπημα. Αυτοί, ωστόσο, δεν αποτελούν τόσο στόχους όσο ασαφείς προθέσεις, και αντικατοπτρίζουν την βαθιά σύγχυση της Δύσης για το πώς πρέπει να τερματιστεί η σύγκρουση. Μετά από περισσότερους από επτά μήνες από την έναρξη του πολέμου, από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη λείπει ακόμη ένα θετικό όραμα για το μέλλον της Ουκρανίας.

Ουκρανοί στρατεύσιμοι διασχίζουν την περιοχή Ντονέτσκ, στην Ουκρανία, τον Μάιο του 2022. Carlos Barria / Reuters
-----------------------------------------------------

Η Δύση [1] σαφώς πιστεύει ότι η μάχη του Κιέβου είναι δίκαιη και θέλει να επιτύχει η Ουκρανία. Αλλά ακόμη δεν είναι σίγουρη για το εάν η Ουκρανία είναι αρκετά ισχυρή για να ανακαταλάβει όλα τα εδάφη της. Πολλοί Δυτικοί ηγέτες πιστεύουν ακόμη ότι ο στρατός της Ρωσίας είναι υπερβολικά μεγάλος για να ηττηθεί. Αυτό το σκεπτικό έχει οδηγήσει τα μέλη του φιλο-ουκρανικού συνασπισμού να καθορίσουν μόνο τους προσωρινούς στρατιωτικούς στρατηγικούς στόχους τους. Δεν έχουν σχεδιάσει τις πολιτικές επιπτώσεις που θα προέκυπταν από μια πλήρη ρωσική στρατιωτική κατάρρευση.

Είναι καιρός να αρχίσουν να το κάνουν: η Ουκρανία μπορεί να επιτύχει μεγάλη νίκη. Η χώρα έχει αποδείξει ξανά και ξανά ότι είναι ικανή να συντρίψει την Ρωσία [2]. Αρχικά το έκανε εμποδίζοντας την Ρωσία να καταλάβει το Κίεβο, το Χάρκοβο, το Τσερνίχιβ, το Σούμι, και την ακτογραμμή της Μαύρης Θάλασσας. Τα κατάφερε ξανά, σταματώντας την συγκεντρωμένη επίθεση στη Ντονμπάς, την περιοχή της ανατολικής Ουκρανίας που αποτελείται από τις επαρχίες Ντονέτσκ και Λουχάνσκ, τμήμα της οποίας η Ρωσία έχει καταλάβει από το 2014. Πιο πρόσφατα, η Ουκρανία επανακατέλαβε την επαρχία του Χάρκοβο σε λιγότερο από μια εβδομάδα, διέσπασε τις αμυντικές γραμμές της Ρωσίας στα νότια, και άρχισε να απελευθερώνει τμήματα των ανατολικών [περιοχών].

Η Δύση πρέπει να ενωθεί με το Κίεβο στην στόχευση μιας αδιαμφισβήτητης ουκρανικής νίκης. Θα πρέπει να αναγνωρίσει ότι ο στρατός της Ουκρανίας δεν είναι απλώς περισσότερο ενθουσιώδης από αυτόν της Ρωσίας, αλλά και καλύτερα διοικούμενος και καλύτερα εκπαιδευμένος. Για να νικήσει, η Ουκρανία δεν χρειάζεται ένα θαύμα˙ χρειάζεται απλώς να αυξήσει η Δύση τις προμήθειες προηγμένου οπλισμού. Οι Ουκρανικές δυνάμεις θα μπορέσουν τότε να κινηθούν βαθύτερα και ταχύτερα μέσα στις γραμμές του εχθρού και να υπερκεράσουν περισσότερα από τα αποδιοργανωμένα στρατεύματα του Πούτιν. Ο Πούτιν ίσως απαντήσει επιστρατεύοντας επιπλέον στρατιώτες [3], αλλά δυνάμεις με χαμηλό κίνητρο μπορούν μόνο να καθυστερήσουν τον τελικό θρίαμβο μιας καλά εξοπλισμένης Ουκρανίας. Στην συνέχεια θα τελειώσουν από τον Πούτιν τα συμβατικά εργαλεία για να αποτρέψει την ήττα.

Εξωτερικοί αναλυτές ανησυχούν ότι πριν αντιμετωπίσει την ήττα ο Πούτιν θα προσπαθούσε να προκαλέσει μαζικές απώλειες αμάχων στην Ουκρανία, επιδιώκοντας να καταναγκάσει την ουκρανική κυβέρνηση να κάνει παραχωρήσεις ή ακόμη και να παραδοθεί. Ίσως το κάνει, φοβούνται οι Δυτικοί αναλυτές, στοχεύοντας συνεχώς πυκνοκατοικημένες περιοχές σε μεγάλες ουκρανικές πόλεις με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς –όπως έκανε αυτή την εβδομάδα- είτε με επιδρομές ισοπεδωτικών βομβαρδισμών. Αλλά από τον Πούτιν λείπουν οι πόροι για να ισοπεδώσει πραγματικά τις ουκρανικές πόλεις. Το εναπομείναν απόθεμα συμβατικών πυραύλων και βομβών της Ρωσίας είναι αρκετά μεγάλο για να προκαλέσει σημαντική ζημιά, αλλά δεν είναι αρκετά μεγάλο για να καταστρέψει τμήματα της Ουκρανίας. Και η Ουκρανία έχει ήδη αποδείξει ότι θα συνεχίσει να πολεμά ακόμη και όταν η Ρωσία κάνει τις πόλεις συντρίμμια. Ο Πούτιν κατέστρεψε την Μαριούπολη, ρήμαξε μεγάλα τμήματα του Χάρκοβο και εξαπέλυσε χιλιάδες χτυπήματα σε άλλες πόλεις και περιοχές. Η ζημιά απλώς έκανε τους Ουκρανούς πιο αφοσιωμένους στη νίκη και απέκλεισε τις πιθανότητες για διευθετήσεις κατόπιν διαπραγματεύσεων.

Πολλοί Δυτικοί φοβούνται επίσης ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να πραγματοποιήσει τις απειλές του [4] να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα. Αλλά η Δύση μπορεί να εκφοβίσει τον Πούτιν με τρόπους που θα τον αποτρέψουν από το να σκεφτεί στα σοβαρά μια τέτοια επίθεση, και ένα πυρηνικό χτύπημα θα μπορούσε να στρέψει όλες τις παγκόσμιες δυνάμεις, όχι μόνο τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, εναντίον του. Είναι τελικά απίθανο ο Πούτιν να χρησιμοποιήσει πυρηνικά. Αλλά εάν το κάνει, η Δύση πρέπει να βεβαιωθεί ότι το σχέδιό του θα γυρίσει ως μπούμερανγκ.

Καθώς η αντεπίθεση της Ουκρανίας προχωρά εναντίον ενός όλο και πιο εγκλωβισμένου Πούτιν, θα πρέπει να εστιάσει κυρίως στην απελευθέρωση εδαφών που έχει καταλάβει η Ρωσία από τις 24 Φεβρουαρίου και μετά. Αλλά μια πλήρης ουκρανική νίκη συνεπάγεται επίσης την απελευθέρωση των τμημάτων της χώρας που έχει καταλάβει η Ρωσία από το 2014 και μετά, τα οποία περιλαμβάνουν την Κριμαία. Σημαίνει ότι η Ουκρανία πρέπει να ανακτήσει τα χωρικά της ύδατα και τις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες στην Μαύρη Θάλασσα και την Αζοφική Θάλασσα, χωρίς συμβιβασμούς ή όρους.

Ο πρόεδρος της Ρωσίας έχει διακυβεύσει όλο και περισσότερο το καθεστώς του στην κατάκτηση της Ουκρανίας, θυσιάζοντας στην πορεία την οικονομική ανάπτυξη και την διεθνή φήμη της χώρας του. Μια τόσο ευρεία ήττα θα μπορούσε κάλλιστα να ωθήσει τις ρωσικές ελίτ να τον απομακρύνουν από την εξουσία. Πράγματι, καθώς αυξάνεται ο όγκος των αποτυχιών του Πούτιν και των επιτευγμάτων της Ουκρανίας, η πτώση του Πούτιν μπορεί να γίνει αναπόφευκτη [5]. Αυτό τρομάζει συγκεκριμένους ηγέτες, οι οποίοι ανησυχούν ότι μια μάχη εξουσίας στην Ρωσία θα δημιουργήσει επικίνδυνη αστάθεια [6]. Αλλά είναι δύσκολο να φανταστεί κάποιος μια Ρωσία πιο επικίνδυνη από αυτή στην οποία ηγείται ο Πούτιν, δεδομένης του χάους που έχει προκαλέσει —στην Ουκρανία και σε ολόκληρο τον κόσμο. Η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να καλωσορίσει την αποχώρησή του.

ΤΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ

Πολλοί Δυτικοί παρατηρητές πιστεύουν ότι η Ουκρανία θα πρέπει να παραχωρήσει εδάφη στην Ρωσία εάν θέλει ειρήνη. Κάνουν λάθος˙ τα εδαφικά κέρδη απλώς θα ενθαρρύνουν το Κρεμλίνο. Ο Πούτιν αποφάσισε να επιτεθεί στην ανατολική Ουκρανία το 2014 διότι πέτυχε να καταλάβει την Κριμαία. Εισέβαλε σε ολόκληρη την χώρα διότι κατάφερε να εγκαθιδρύσει καθεστώτα–μαριονέτες στη Ντονμπάς. Η μερική επιτυχία απλώς δίνει κίνητρο στον Πούτιν να συνεχίσει τις εκστρατείες του και να καταλάβει περισσότερα εδάφη. Ο μόνος τρόπος για να σταματήσει ο πόλεμος και να αποτραπεί η μελλοντική επιθετικότητα είναι να τελειώσει η εισβολή με μια αδιαμφισβήτητη ρωσική αποτυχία.

Η νίκη παντού μπορεί να φαίνεται ως κάτι υπερβολικά φιλόδοξο και σίγουρα δεν θα είναι εύκολο. Αλλά είναι πολύ πιο πιθανό από όσο αντιλαμβάνονται οι περισσότεροι εξωτερικοί παρατηρητές. Η Ουκρανία, άλλωστε, ξεπέρασε τις διεθνείς προσδοκίες. Τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου [7], η χώρα σταμάτησε τον πόλεμο-αστραπή (blitzkrieg) της Ρωσίας εναντίον της πρωτεύουσας και στην συνέχεια υποχρέωσε την Μόσχα να υποχωρήσει. Ο Πούτιν απάντησε σε αυτή την ήττα δηλώνοντας ότι θα ανασυντασσόταν και θα εστίαζε στην κατάκτηση της Ντονμπάς, η οποία είναι γεμάτη με το είδος των ανοιχτών πεδιάδων που ευνοούν την Ρωσία και το βαρύ πυροβολικό της. Και όμως η Ουκρανία έφθειρε σταθερά την Ρωσία, κάνοντάς την να πληρώσει για κάθε έκταση γης με τεράστιες απώλειες. Τελικά, η Ρωσία υποχρεώθηκε να σταματήσει.

Οι Ουκρανοί έχουν επίσης αποδείξει ότι μπορούν να κάνουν την Ρωσία όχι απλώς να υποχωρήσει, αλλά να τρέξει. Η αστραπιαία επίθεση της Ουκρανίας από τη μια πλευρά του Χάρκοβο στην άλλη, στα τέλη Σεπτεμβρίου, εμπόδισε την Ρωσία ακόμη και να προσπαθήσει να προσαρτήσει την επαρχία. Η νίκη της στις αρχές Οκτωβρίου στην [πόλη] Lyman έκανε την θέση της Ρωσίας στη Ντονμπάς βαθιά αβέβαιη. Η Ουκρανία απελευθερώνει πλέον ακόμη και χωριά στην γειτονική Λουχάνσκ, την μοναδική ουκρανική επαρχία που κατέλαβε εξ’ ολοκλήρου η Ρωσία μετά τις 24 Φεβρουαρίου. Και οι Ουκρανοί στρατιώτες πλησιάζουν περισσότερο την Χερσώνα, την πρώτη μεγάλη πόλη που κατέλαβε η Ρωσία στην επίθεσή της το 2022.

Οι επαναλαμβανόμενες επιτυχίες της Ουκρανίας δεν είναι συμπτωματικές. Ο στρατός της χώρας έχει δομικά πλεονεκτήματα έναντι του ρωσικού αντιπάλου του. Ο ρωσικός στρατός είναι ακραία ιεραρχικός και υπερβολικά συγκεντρωτικός˙ οι αξιωματικοί του δεν μπορούν να λάβουν κρίσιμες αποφάσεις χωρίς να λάβουν άδεια από ανώτερους ηγέτες. Είναι πολύ κακός στον σχεδιασμό προς πολλές κατευθύνσεις, ανίκανος να εστιάσει σε ένα τμήμα της πρώτης γραμμής χωρίς να αποσπάται από τις επιχειρήσεις του σε ένα άλλο. Η Ουκρανία, αντίθετα, προσαρμόζεται γρήγορα, με ένα σύστημα «διοίκησης ανά αποστολή» στο στιλ του ΝΑΤΟ που ενθαρρύνει τους κατώτερους αξιωματικούς και τους λοχίες να λαμβάνουν αποφάσεις. Η Ουκρανία έχει επίσης διεξάγει πολλές επιτυχημένες επιθέσεις σε πολλές κατευθύνσεις. Η αντεπίθεση της χώρας στον νότο, για παράδειγμα, εξέτρεψε κρίσιμους ρωσικούς πόρους μακριά από το Χάρκοβο, επιτρέποντας στις ουκρανικές μονάδες να προελάσουν εκεί με ευκολία.

Τα πλεονεκτήματα της Ουκρανίας είναι απίθανο να εξανεμιστούν. Ο ρωσικός στρατός συνεχίζει να λαμβάνει παράλογες αποφάσεις. Ένας κρίσιμος αριθμός κατώτερων Ρώσων αξιωματικών σκοτώθηκαν τους πρώτους μήνες του πολέμου, και χωρίς αυτούς η Ρωσία θα δυσκολευτεί περισσότερο να οργανώσει και να εκπαιδεύσει τα στρατεύματά της. Σε αντίθεση με την Ουκρανία, η Ρωσία δεν έχει ισχυρό πυρήνα υπαξιωματικών που μπορούν να βοηθήσουν στον πόλεμο. Μολονότι η μαζική επιστράτευση της Ρωσίας πιθανώς θα έχει αντίκτυπο -η εισροή νέων στρατιωτών θα περιπλέξει τις προσπάθειες της Ουκρανίας να προελάσει- θα αποφέρει ως επί το πλείστον άπειρους και κακά εκπαιδευμένους άνδρες που ούτε θέλουν να πολεμήσουν ούτε γνωρίζουν πώς να πολεμήσουν. Καθώς βιώνουν το σοκ της μάχης, δεχόμενοι ισχυρές και καταστρεπτικές επιθέσεις του πυροβολικού, πολλοί θα τρέξουν. Πολλοί θα πεθάνουν.

Η Ουκρανία έχει επίσης υποστεί σοβαρές απώλειες και οι στρατιώτες της θα συνεχίσουν να πέφτουν στη μάχη. Αλλά σε αντίθεση με τους Ρώσους οι οποίοι πολεμούν σε μια «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» που τροφοδοτείται από τις αυτοκρατορικές αυταπάτες του Πούτιν, οι Ουκρανοί διεξάγουν έναν ολοκληρωτικό πόλεμο για να σώσουν την χώρα τους. Η Ουκρανία συνεχίζει να βλέπει μια σταθερή ροή μαχητών με κίνητρα˙ η Ρωσία συνεχίζει να βλέπει μεγάλες ουρές ανδρών να τρέπονται σε φυγή από την χώρα. Οι Ουκρανοί εκτιμούν και σέβονται τους στρατιωτικούς διοικητές τους και τον πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, και ο στρατός προστατεύει τους στρατιώτες του και προωθεί τους ευφυέστερους εξ’ αυτών. Ο ρωσικός στρατός, ωστόσο, κακομεταχειρίζεται τους στρατιώτες του, χωρίς να δείχνει ενδιαφέρον για την ζωή τους. Αυτό εξηγεί γιατί οι Ρώσοι στρατιώτες τράπηκαν σε φυγή από το Χάρκοβο και τώρα τρέχουν σε τμήματα της Ντονμπάς και της Χερσώνας. Οι στρατοί που τρέχουν μια φορά τείνουν να τρέξουν ξανά.

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΗΤΑ

Είναι αλήθεια ότι η Ρωσία έχει περισσότερα όπλα από όσα έχει η Ουκρανία. Παρά τους μήνες απωλειών, η Μόσχα διαθέτει ακόμη αρκετά αποθέματα πυραύλων, όπλων, και πολεμοφοδίων που μπορεί να χρησιμοποιήσει για να επιτεθεί στις ουκρανικές δυνάμεις. Αλλά αυτό δεν είναι το πλεονέκτημα που ίσως φαίνεται. Όσον αφορά την χρήση όπλων, η Ρωσία και η Ουκρανία ακολουθούν διαφορετικές φιλοσοφίες: η Ουκρανία εστιάζει σε εξοπλισμό υψηλής τεχνολογίας και ακριβείας, ενώ η Ρωσία βασίζεται σε συστήματα μεγάλων ποσοτήτων αλλά χαμηλότερης ακρίβειας. Λόγω του ότι η ακρίβεια επηρεάζει ουσιαστικά την αποτελεσματικότητα, η Ουκρανία μπορεί να κάνει περισσότερα με λιγότερα. Εάν η Ουκρανία συνεχίσει να λαμβάνει μια σταθερή προμήθεια Δυτικών όπλων, θα μπορέσει να ακυρώσει την αριθμητική υπεροχή της Ρωσίας.

Η δύναμη πυρός μεγάλης εμβέλειας είναι μια κρίσιμη ικανότητα όπου η Ουκρανία θα χρειαστεί περισσότερη υποστήριξη. Η χώρα πρέπει να έχει αρκετά όπλα και πυρομαχικά για να εξοπλίσει τις ταξιαρχίες της με συστήματα πυροβολικού και πολλαπλούς εκτοξευτές ρουκετών που θα μπορούν να φτάσουν πίσω από τις γραμμές του εχθρού, χτυπώντας αποθήκες πυρομαχικών και καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολο για την Ρωσία να στείλει ενισχύσεις. Οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν ήδη χρησιμοποιήσει με επιτυχία τέτοια Δυτικά συστήματα, ειδικά τα αμερικανικής κατασκευής Συστήματα Πυραύλων Πυροβολικού Υψηλής Κινητικότητας (High Mobility Artillery Rocket Systems, HIMARS). Αλλά θα χρειαστούν ακόμη περισσότερο εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένων νέων, πανίσχυρων όπλων που μπορούν να χτυπήσουν βαθύτερους στόχους. Εάν παρασχεθούν, τα αμερικανικής κατασκευής Συστήματα Τακτικών Πυραύλων Στρατού (Army Tactical Missiles Systems, ATCAMS) θα αποδεικνύονταν ιδιαίτερα χρήσιμα, επιτρέποντας στην Ουκρανία να καταστρέψει ρωσικές θέσεις στο πεδίο της μάχης έως και 190 μίλια μακριά. Η Ουκρανία πρέπει επίσης να έχει αρκετά όπλα για να ανταποκριθεί ταυτόχρονα στις επιχειρησιακές της απαιτήσεις σε τουλάχιστον δύο ή τρεις περιοχές, όπως τα ανατολικά και τα νότια, ενόσω θα συγκρατεί τους Ρώσους σε άλλες. Εάν η Ουκρανία διατηρήσει μια πρωτοβουλία και εξίσου ισχυρή παρουσία στις μακρές γραμμές επαφής του πολέμου, μπορεί να είναι βέβαιη ότι θα χτυπήσει την Ρωσία στις περιοχές όπου ο ρωσικός στρατός είναι πιο αδύναμος.

Αλλά η δύναμη πυρός δεν είναι το μόνο πράγμα που χρειάζεται η Ουκρανία. Για να νικήσει την Ρωσία, η Ουκρανία πρέπει να εξοπλιστεί με περισσότερα άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού, αμφότερα εκ των οποίων χρησιμοποίησε πολύ αποτελεσματικά στην ανακατάληψη της επαρχίας Χάρκοβο. Οι μονάδες του ουκρανικού πυροβολικού θα χρειαστούν επίσης αρκετά ραντάρ αντι-πυροβολικού, όπως τα συστήματα ραντάρ AN/TPQ, ώστε να μπορούν να ανιχνεύουν γρήγορα τα εισερχόμενα πυρά. Η Ουκρανία χρειάζεται περισσότερες μονάδες αεράμυνας μεσαίου βεληνεκούς, όπως τα Εθνικά Προηγμένα Συστήματα Πυραύλων Επιφανείας-Αέρος (National Advanced Surface-to-Air Missile Systems, NASAMS), για να προστατεύσει τα στρατεύματα και τις πόλεις της καθώς δέχονται ρωσικό βομβαρδισμό. Θα χρειαστεί να διατηρήσει όλες αυτές τις ικανότητες, επομένως ο στρατός της Ουκρανίας πρέπει να δημιουργήσει εγκαταστάσεις πυρομαχικών και ανταλλακτικών γύρω από τα δυτικά σύνορά της. Πρέπει επίσης να κατασκευάσει ολοκληρωμένες εγκαταστάσεις υποστήριξης πιο κοντά στην πρώτη γραμμή, όπου θα μπορεί να επισκευάσει γρήγορα τα κατεστραμμένα όπλα και τον εξοπλισμό.

Η Ουκρανία έχει ήδη αποδειχθεί ικανή να καταρρίπτει ρωσικά αεροσκάφη και να αψηφά τις προβλέψεις ότι η Ρωσία θα αποκτούσε αεροπορική υπεροχή. Η Ουκρανία έχει επίσης καταφέρει να βλάψει το ρωσικό ναυτικό. Το επιτυχημένο χτύπημα της χώρας εναντίον εγκαταστάσεων και σκαφών του ρωσικού ναυτικού, συμπεριλαμβανομένου του καταδρομικού Moskva -της ναυαρχίδας του ρωσικού Στόλου της Μαύρης Θάλασσας (Black Sea Fleet)– συνέβαλε στο να απωθηθούν τα ρωσικά πλοία πιο μακριά από τις ουκρανικές ακτές. Ωστόσο, η άρνηση πρόσβασης στην θάλασσα είναι μια συνεχής διαδικασία, όχι ένα μοναδικό επίτευγμα, και η Ουκρανία θα χρειαστεί βοήθεια εάν θέλει να σπάσει πλήρως τον αποκλεισμό της Ρωσίας. Η Δύση πρέπει να προμηθεύσει την χώρα με περισσότερους παράκτιους πυραύλους, μη επανδρωμένα συστήματα, και λεπτομερείς πληροφορίες, ώστε η Ουκρανία να μπορέσει τελικά να ανακτήσει την πλήρη πρόσβαση στις θάλασσές της.

Η Δύση έχει λόγους που πηγαίνουν πέρα από αυτή την σύγκρουση για να προμηθεύει την Ουκρανία. Ο πόλεμος έχει δώσει στο ΝΑΤΟ μια σπάνια ευκαιρία να δοκιμάσει τον εξοπλισμό του σε ένα επιχειρησιακό περιβάλλον πραγματικού χρόνου [και] υψηλής έντασης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη μπορούν να διδαχθούν ανεκτίμητα μαθήματα από τον τρόπο που αποδίδουν τα όπλα τους, και όσο περισσότερο εξοπλισμό παρέχουν, τόσο περισσότερη γνώση θα αποκτήσουν. Μαζί, η Δύση και η Ουκρανία μπορούν να καταλάβουν ποια οπλικά συστήματα χρειάζονται διορθώσεις και ποια λειτουργούν καλύτερα, και το Κίεβο μπορεί να χρησιμοποιήσει τα πιο αποτελεσματικά για να συνεχίσει να απωθεί τις ρωσικές δυνάμεις.

ΣΩΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Ο Πούτιν γνωρίζει ότι η Ρωσία χάνει στο πεδίο της μάχης και οι όχι και τόσο συγκεκαλυμμένες απειλές του για χρήση πυρηνικών όπλων είναι μια διαφανής προσπάθεια να σταματήσει την Δυτική αρωγή. Πιθανώς γνωρίζει ότι αυτές οι απειλές δεν θα σταματήσουν την Ουκρανία. Αλλά εάν ο Πούτιν τις φέρει εις πέρας, θα ήταν τόσο για να αποτρέψει την Δύση από το να βοηθήσει την Ουκρανία όσο και για να συγκλονίσει το Κίεβο ώστε να παραδοθεί.

Το σπάσιμο του πυρηνικού ταμπού, ωστόσο, θα κατέστρεφε το Κρεμλίνο με τρόπους που απλά η απώλεια του πολέμου δεν θα το έκανε. Τα τακτικά πυρηνικά όπλα είναι δύσκολο να στοχεύσουν και τα ραδιενεργά κατάλοιπα μπορούν να επεκταθούν σε απρόβλεπτες κατευθύνσεις, κάτι που σημαίνει ότι ένα χτύπημα θα μπορούσε να βλάψει σοβαρά τα ρωσικά στρατεύματα και εδάφη. Οι Ουκρανοί θα συνέχιζαν επίσης να πολεμούν ακόμη και αν χτυπηθούν από μια πυρηνική επίθεση -για τους Ουκρανούς, δεν υπάρχει χειρότερο σενάριο από την ρωσική κατοχή- επομένως ένα τέτοιο χτύπημα δεν θα οδηγούσε στην παράδοση του Κιέβου. Και αν η Ρωσία προχωρήσει σε πυρηνικό χτύπημα, θα αντιμετωπίσει μια ποικιλία αυστηρών μέτρων ως αντίποινα, κάποια εκ των οποίων ίσως έχουν συνέπειες που ξεπερνούν το πεδίο της μάχης. Η Κίνα και η Ινδία έχουν αποφύγει μέχρι στιγμής να στηρίξουν την Ουκρανία ή να επιβάλουν κυρώσεις στην Ρωσία, αλλά εάν το Κρεμλίνο εξαπολύσει μια πυρηνική επίθεση, το Πεκίνο και το Δελχί ίσως ενταχθούν στον αντιρωσικό συνασπισμό της Δύσης, μεταξύ άλλων με την εφαρμογή αυστηρών κυρώσεων και την απαγόρευση των σχέσεων με την Ρωσία. Ίσως ακόμη και να παράσχουν στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία. Για την Ρωσία, λοιπόν, το αποτέλεσμα της πυρηνικής χρήσης δεν θα ήταν απλώς η ήττα αλλά η ακόμη μεγαλύτερη διεθνής απομόνωση.

Ο Πούτιν μιλά με τον Κινέζο πρόεδρο, Σι Τζινπίνγκ, στην Σαμαρκάνδη, στο Ουζμπεκιστάν, τον Σεπτέμβριο του 2022. Sergey Bobylev / Sputnik / Reuters
----------------------------------------------

Ο Πούτιν, φυσικά, είναι ικανός να κάνει τρομερές επιλογές, και είναι απεγνωσμένος. Ούτε η Ουκρανία ούτε η Δύση μπορούν να αποκλείσουν την πιθανότητα να διατάξει μια πυρηνική επίθεση. Αλλά η Δύση μπορεί να τον αποτρέψει καθιστώντας σαφές ότι εάν η Ρωσία εξαπολύσει ένα τέτοιο χτύπημα η ίδια θα εισέλθει άμεσα, και συμβατικά, στην σύγκρουση. Η αποφυγή της ανάμειξης του ΝΑΤΟ είναι ένας από τους κύριους λόγους που ο Πούτιν συνεχίζει να απειλεί με πυρηνική επίθεση —ο Πούτιν γνωρίζει ότι εάν η Ρωσία δεν μπορεί να επικρατήσει κατά της Ουκρανίας, δεν έχει καμία πιθανότητα εναντίον του ΝΑΤΟ— και επομένως είναι απίθανο να κάνει κάτι που θα φέρει το μπλοκ μέσα [στην σύγκρουση]. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα, δεδομένης της ταχύτητας με την οποία θα νικούσε το ΝΑΤΟ. Η αντεπίθεση της Ουκρανίας κινείται σχετικά αργά, δίνοντας στον Πούτιν χώρο να χρησιμοποιήσει τον προπαγανδιστικό μηχανισμό του για να διαχειριστεί την δημόσια αντίληψη για τα γεγονότα. Μόλις λάμβανε μέρος το ΝΑΤΟ, δεν θα είχε χρόνο να θωρακίσει την φήμη του από την εντυπωσιακή κατάρρευση του ρωσικού στρατού.

Του ΝΑΤΟ δεν του λείπουν τρόποι για να απειλήσει σοβαρά την Ρωσία χωρίς να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα. Μπορεί να μην χρειαζόταν καν μια χερσαία επιχείρηση. Ο Δυτικός συνασπισμός θα μπορούσε να πει με αξιοπιστία στο Κρεμλίνο ότι θα έπληττε τις ρωσικές ικανότητες με απευθείας πυραυλικά χτυπήματα και αεροπορικά χτυπήματα, καταστρέφοντας τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις του και αχρηστεύοντας τον Στόλο της Μαύρης Θάλασσας. Θα μπορούσε να απειλήσει να διακόψει όλες τις επικοινωνίες της με ηλεκτρονικό πόλεμο και να σχεδιάσει ένα κυβερνο-μπλακάουτ εναντίον ολόκληρου του ρωσικού στρατού. Η Δύση θα μπορούσε επίσης να απειλήσει να επιβάλει κυρώσεις που θα είναι ολοκληρωτικές και ολοκληρωμένες (χωρίς εξαιρέσεις για τις αγορές ενέργειας), οι οποίες θα χρεοκοπούσαν γρήγορα την Ρωσία. Ειδικά αν ληφθούν μαζί, αυτά τα μέτρα θα προκαλούσαν ανεπανόρθωτη, κρίσιμη ζημιά στις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις.

Αυτό που δεν πρέπει και δεν μπορεί να κάνει η Δύση είναι να εκφοβιστεί από τον πυρηνικό εκβιασμό της Ρωσίας. Εάν η Δύση σταματήσει να βοηθά την Ουκρανία διότι φοβάται τις συνέπειες, τα πυρηνικά κράτη θα καταφέρουν πολύ ευκολότερα να επιβάλουν την θέλησή τους σε μη πυρηνικά κράτη στο μέλλον. Εάν η Ρωσία διατάξει ένα πυρηνικό χτύπημα και την γλιτώσει, τα πυρηνικά κράτη θα έχουν σχεδόν αυτόματη άδεια να εισβάλλουν σε μικρότερες δυνάμεις. Σε κάθε σενάριο, το αποτέλεσμα θα είναι η ευρεία διάδοση [των πυρηνικών όπλων]. Ακόμη και οι φτωχότερες χώρες θα επενδύσουν τους πόρους τους σε πυρηνικά προγράμματα, και για έναν κατανοητό λόγο: θα είναι ο μόνος σίγουρος τρόπος για να εγγυηθούν την κυριαρχία τους.

ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΙ ΤΙΜΩΡΙΑ

Με αρκετά Δυτικά όπλα, η Ουκρανία θα συνεχίσει να διασπά τις ρωσικές άμυνες. Θα χρησιμοποιήσει ρουκέτες μεγάλου βεληνεκούς για να καταστρέψει θέσεις διοίκησης, αποθήκες, και γραμμές εφοδιασμού, καθιστώντας αδύνατο για την Ρωσία να ενισχύσει σωστά τα ταλαιπωρημένα στρατεύματά της. Θα καταρρίψει ρωσικά αεροσκάφη, εμποδίζοντας την ρωσική πολεμική αεροπορία να υπερασπιστεί θέσεις. Θα συνεχίσει να βυθίζει ρωσικά σκάφη του πολεμικού ναυτικού. Και θα βοηθηθεί στην πορεία από τις πολλές ανεπάρκειες του ρωσικού στρατού: τον έντονο συγκεντρωτισμό του, την έμφαση στο να τιμωρεί τις δυνάμεις του για λάθη αντί να διδάσκεται από αυτά, και το εξαιρετικά αναποτελεσματικό στυλ πολέμου του. Ενώπιον των αυξανόμενων εμποδίων, το ρωσικό ηθικό τελικά θα καταρρεύσει. Οι στρατιώτες της χώρας θα υποχρεωθούν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.

Η απελευθέρωση από την Ουκρανία της Κριμαίας και των τμημάτων της Ντονμπάς που κατέλαβαν οι πληρεξούσιοι της Ρωσίας το 2014 θα ακολουθήσει. Και μετά τις νίκες της Ουκρανίας αλλού, αυτές οι επιχειρήσεις είναι απίθανο να είναι τόσο επίπονες. Μέχρι την στιγμή που θα φτάσουν οι ουκρανικές δυνάμεις σε ετούτες τις περιοχές, ο ρωσικός στρατός θα είναι πιθανότατα υπερβολικά εξαντλημένος για να τις υπερασπιστεί σοβαρά. Πολλοί από τους άρρενες κατοίκους της ελεγχόμενης από την Ρωσία Ντονμπάς θα έχουν ήδη σκοτωθεί στην πρώτη γραμμή. Οι επιζώντες (οι οποίοι πιθανώς θα περιλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος του εναπομείναντος ανδρικού πληθυσμού της περιοχής) είναι απίθανο να είναι πιστοί στο Κρεμλίνο, με δεδομένο τα όσα τους έχει υποβάλει ο Πούτιν. Κάποιοι Δυτικοί παρατηρητές ίσως θεωρούν την Κριμαία ειδική περίπτωση και ενθαρρύνουν την Ουκρανία να μην προχωρήσει εκεί, αλλά μολονότι βρίσκεται υπό ρωσικό έλεγχο για μεγαλύτερο [χρονικό διάστημα], η προσάρτησή της παραμένει το ίδιο παράνομη σήμερα όπως ήταν και το 2014. Το διεθνές δίκαιο δεν πρέπει να γνωρίζει συμβιβασμούς ή δύο μέτρα και δύο σταθμά.

Ωστόσο, η απελευθέρωση της Κριμαίας και της Ντονμπάς θα πρέπει να περιλαμβάνει μια εκστρατεία επανένταξης. Λόγω του ότι οι περίοδοι της ρωσικής κατοχής, με την συνακόλουθη επιθετική τους προπαγάνδα, έχουν διαρκέσει τόσο πολύ, οι κάτοικοι θα πρέπει να λάβουν κοινωνική, νομική, και οικονομική αρωγή από την Ουκρανία ως μέρος των προσπαθειών συμφιλίωσης. Αυτές οι προσπάθειες θα είναι μια πιο λεπτή επιχείρηση. Καθώς η ουκρανική κυβέρνηση θα αποκαθιστά την διακυβέρνησή της, θα πρέπει να δείξει στους κατοίκους ότι, σε αντίθεση με τη Μόσχα, το Κίεβο μπορεί να παράσχει σταθερότητα και κράτος δικαίου.

Εν τω μεταξύ, ο κόσμος πρέπει να προετοιμαστεί για το τι θα σημάνουν για τον Πούτιν οι νίκες της Ουκρανίας σε αυτές τις από καιρό κατεχόμενες περιοχές. Η προσάρτηση της Κριμαίας και η δημιουργία κρατών-μαριονέτες στη Ντονμπάς ήταν δύο από τα χαρακτηριστικά επιτεύγματά του και το καθεστώς του ίσως να μην επιβιώσει χάνοντάς τα. Ο κόσμος ίσως θελήσει να προετοιμαστεί ακόμη και πριν η Ουκρανία κινηθεί στην Κριμαία˙ το καθεστώς του Πούτιν θα τεθεί σε κίνδυνο εάν η Ουκρανία ανακτήσει απλώς τις περιοχές που κατέλαβε η Ρωσία μετά τις 24 Φεβρουαρίου. Η απώλεια σχεδόν όλου του εδάφους που μόλις προσάρτησε θα ήταν μια ταπεινωτική αποτυχία για την Μόσχα, μια αποτυχία που ίσως κάνει τις ρωσικές ελίτ να συνειδητοποιήσουν επιτέλους ότι η εμμονή του προέδρου τους με τον πόλεμο είναι βαθιά αντιπαραγωγική και να ξεσηκωθούν εναντίον του. Δεν θα ήταν η πρώτη φορά στην ρωσική ιστορία που ένας ηγέτης έχει εξωθηθεί από την εξουσία.

Μόλις φύγει ο Πούτιν, ο κόσμος πρέπει να εστιάσει στο να κάνει την Ρωσία να πληρώσει επανορθώσεις. Η Μόσχα πρέπει να θεωρηθεί πλήρως υπεύθυνη για την ζημιά που έχει κάνει στην Ουκρανία, παρέχοντας αποζημιώσεις στην χώρα και στον ουκρανικό λαό. Ιδανικά, μετά την αλλαγή καθεστώτος, η Ρωσία θα το κάνει αυτό με την δική της βούληση. Αλλά εάν δεν το κάνει, η Δύση μπορεί να ανακατευθύνει εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στην Ουκρανία ως εγγύηση. Η Ρωσία πρέπει να απελευθερώσει όλους τους αιχμαλώτους πολέμου και όλους τους Ουκρανούς αμάχους που έχει θέσει υπό κράτηση ή έχει μετακινήσει βίαια στην Ρωσία. Πρέπει ιδιαίτερα να επιστρέψει τα χιλιάδες παιδιά που απήγαγε κατά την διάρκεια της εισβολής και της κατοχής. Τέλος, η Ουκρανία και οι εταίροι της πρέπει να απαιτήσουν από τη Μόσχα να παραδώσει τον Πούτιν, άλλους ανώτερους Ρώσους ηγέτες, και οποιεσδήποτε προσωπικότητες εμπλέκονται σε θηριωδίες της περιόδου του πολέμου σε ένα παγκοσμίως αναγνωρισμένο ποινικό δικαστήριο. Η Δύση θα πρέπει να αρνηθεί να άρει οποιεσδήποτε κυρώσεις στην Μόσχα μέχρι να ικανοποιηθούν αυτές οι απαιτήσεις. Πρέπει να καταδειχθεί ότι η ακραία επιθετικότητα, η γενοκτονία, και ο τρόμος δεν είναι αποδεκτά.

Αυτό το πρόγραμμα επανόρθωσης και δικαιοσύνης ίσως φαίνεται τρομακτικό στους διεθνείς ηγέτες, οι οποίοι πιστεύουν ότι θα μπορούσε να προκαλέσει αστάθεια στην Ρωσία. Κάποιοι αναλυτές λένε μάλιστα ότι η Ρωσική Ομοσπονδία θα μπορούσε να διαλυθεί, οδηγώντας σε καταστροφικές συνέπειες για τον υπόλοιπο κόσμο. Πολλοί διεθνείς ηγέτες είχαν παρόμοιους φόβους όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, συμπεριλαμβανομένου του πρώην προέδρου των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους [του πρεσβύτερου], ο οποίος ταξίδεψε στην Ουκρανία το 1991 για να προσπαθήσει να εμποδίσει την απόσχιση της χώρας από την Ρωσία. Αλλά αυτοί οι ηγέτες έκαναν λάθος. Παρά τον πόλεμο, η Ουκρανία έχει γίνει ένα σύμβολο της δημοκρατίας σε όλο τον κόσμο. Πολλά άλλα μετασοβιετικά κράτη έχουν γίνει πολύ πιο εύπορα και ελεύθερα από το 1991 και μετά. Εάν η Ρωσία ήταν αποδυναμωμένη σήμερα, το καθαρό αποτέλεσμα θα ήταν εξίσου θετικό. Οι μειωμένες ικανότητές της θα καθιστούσαν δυσκολότερο για την Μόσχα να απειλήσει τόσους ανθρώπους όσους τώρα. Και είναι απλά άδικο να προσπαθεί κάποιος να κρατήσει τους κατοίκους της χώρας υπό την μπότα ενός παρανοϊκού, γενοκτονικού δικτάτορα.

Πράγματι, η Ουκρανία μπορεί κάλλιστα να χρειαστεί μια πιο αδύναμη Ρωσία για να προστατεύσει τις νίκες της. Κατ’ ελάχιστον, θα χρειαστεί ουσιαστική αλλαγή καθεστώτος για να αισθάνεται ασφαλής. Η δέσμευση του Πούτιν να εξαλείψει την Ουκρανία και να την υποχρεώσει να επιστρέψει στην αυτοκρατορία του είναι τόσο ακραία που μια ουκρανική νίκη δεν μπορεί να είναι ασφαλής όσο ο ίδιος βρίσκεται στην εξουσία. Και η Ρωσία είναι γεμάτη από αδίστακτους ηγέτες με παρόμοια διαστρεβλωμένη ηθική πυξίδα και παρόμοια ιμπεριαλιστική κοσμοθεωρία. Μέχρι να επιτραπεί στην Ουκρανία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, θα πρέπει να οικοδομήσει έναν πανίσχυρο στρατό, και να γίνει —όπως το έθεσε ο Ζελένσκι— ένα «μεγάλο Ισραήλ». Αυτό δεν είναι ιδανικό και θα είναι δαπανηρό. Αλλά τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, θα είναι ο μόνος τρόπος που μια νικήτρια Ουκρανία μπορεί να εξασφαλίσει μακροχρόνια ειρήνη.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/russian-federation/west-holds-firm-ukrain...
[2] https://www.foreignaffairs.com/ukraine/russia-repeat-failures
[3] https://www.foreignaffairs.com/russian-federation/what-mobilization-mean...
[4] https://www.foreignaffairs.com/russian-federation/putin-apocalyptic-end-...
[5] https://www.foreignaffairs.com/russian-federation/coups-kremlin
[6] https://www.foreignaffairs.com/world/downside-imperial-collapse
[7] https://www.foreignaffairs.com/tags/war-ukraine

Copyright © 2022 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/ukraine/ukraines-path-victory

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition