Το κόμμα του ενός

Στις 16 Οκτωβρίου, το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (KKK, Chinese Communist Party) ξεκινά το 20ο Εθνικό Συνέδριό του, την ανώτατη και πιο σημαντική συνέλευση της ανώτερης πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας της Κίνας. Τα προηγούμενα κομματικά συνέδρια υπήρξαν σημαντικά σημεία καμπής στην ανάπτυξη του κόμματος και της χώρας. Το Όγδοο Συνέδριο του Κόμματος, το 1956, είδε την αφαίρεση της Σκέψης του Μάο Τσε Τουνγκ (η οποία είχε κατοχυρώσει την ιδεολογία του επαναστάτη ηγέτη) από το σύνταγμα του κόμματος, ένα προσωρινό εμπόδιο για τον Μάο μετά από μια σειρά λαθών [τακτικής] και πολιτικών λαθών. Στο 14ο Συνέδριο του Κόμματος, το 1992, η ηγεσία αποκάλυψε τον όρο «σοσιαλιστική οικονομία της αγοράς» για να σηματοδοτήσει έναν επαναπροσανατολισμό της οικονομικής πολιτικής στον απόηχο της βίαιης καταστολής των διαδηλωτών από το ΚΚΚ στην πλατεία Τιενανμέν το 1989 και της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης δύο χρόνια αργότερα. Το 2002, το 16ο Συνέδριο του Κόμματος ενσωμάτωσε επισήμως την καθοδηγητική θεωρία των «Τριών “Αντιπροσωπεύει”» στο σύνταγμα του κόμματος, ανοίγοντας τον δρόμο για μια αισθητή άμβλυνση της θέσης του ΚΚΚ απέναντι στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Και τις τελευταίες αρκετές δεκαετίες, κάθε δεύτερο συνέδριο του κόμματος έχει δει την ομαλή και ειρηνική μετάβαση της εξουσίας από τον έναν ηγέτη στον επόμενο, ένα σπάνιο επίτευγμα για ένα αυταρχικό σύστημα.

O Σι Τζινπίνγκ παρατάσσεται με άλλα μέλη της Μόνιμης Επιτροπής του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΚ (CCP Politburo Standing Committee) στο Πεκίνο, τον Οκτώβριο του 2017. Jason Lee / Reuters
-------------------------------------------------------

Στο 20ο Συνέδριο του Κόμματος, το ΚΚΚ θα ανασχηματίσει το προσωπικό, θα εκδώσει εκθέσεις, και θα προβάλει μια εικόνα σπαρτιατικής ενότητας και πειθαρχίας. Αλλά η συνάντηση θα είναι περισσότερο ένα μοιρολόι παρά μια μεταμόρφωση. Παρά την μεγαλοπρέπεια που θα περιβάλλει το συνέδριο, αυτό θα σηματοδοτήσει μια ανησυχητική στιγμή για το κόμμα. Η πρωτόγνωρη τρίτη θητεία του Κινέζου προέδρου, Σι Τζινπίνγκ [2], ως γενικός γραμματέας θα σύρει το ΚΚΚ πίσω στις παθολογίες της εποχής του Μάο και ταυτόχρονα θα το ωθήσει προς ένα μέλλον χαμηλής ανάπτυξης, αυξημένης γεωπολιτικής έντασης, και βαθιάς αβεβαιότητας.

Η συνέχιση της διακυβέρνησης του Σι σημαίνει ότι στα μεγάλα ζητήματα του μέλλοντος της Κίνας, το Πεκίνο είναι απίθανο να μετατοπίσει δραματικά τις πολιτικές του: μετά από μια δεκαετία στην εξουσία, οι παρορμήσεις, οι υποθέσεις, και η κρίση του Σι είναι ήδη σαφείς. Η διμερής σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η άποψη του Πεκίνου για τις σχέσεις κράτους-αγοράς, η χρήση καταναγκασμού προς την Ταϊβάν, η στρατηγική της ευθυγράμμιση με την Μόσχα, η προσέγγισή του στην επιδέξια οικονομική διαχείριση [3]- τίποτα από αυτά δεν θα αλλάξει θεμελιωδώς κατά ή μετά το συνέδριο. Η συνάντηση είναι σχεδιασμένη όχι ως μέσο της παρουσίασης κάποιας δραματικής νέας προσέγγισης στην διακυβέρνηση ή στην πολιτική, αλλά μάλλον ως καθαρό πολιτικό θέατρο που έχει σκοπό να καθησυχάσει τους Κινέζους πολίτες και να πείσει τα παγκόσμια ακροατήρια ότι το κόμμα παραμένει σταθερό και ενωμένο υπό τον Σι καθώς επιδιώκει τον στόχο του μετασχηματισμού της Κίνας σε μια σοσιαλιστική υπερδύναμη.

Αλλά το να στοχεύει κάποιος σε έναν προορισμό και το να φτάνει σε αυτόν είναι δύο ξεχωριστά ζητήματα. Η λαβή του Σι στους πολιτικούς και οικονομικούς [θεσμούς] και τους θεσμούς ασφαλείας [4] της Κίνας είναι τρομερή και τα δεδηλωμένα σχέδιά του για το μέλλον της Κίνας είναι πολλά και λεπτομερή. Ωστόσο, η ικανότητά του να κατευθύνει τα πολύπλοκα οικοσυστήματα και τις δυνάμεις που τα διαμορφώνουν είναι, όπως διδάσκονται τελικά όλοι οι κυβερνήτες, σταθερή και περιορισμένη. Επιπλέον, το αντιδραστικό, κοντόφθαλμο, και συχνά ασυνάρτητο σύνολο πολιτικών που έχει προωθήσει ο Σι τα τελευταία πέντε χρόνια, με σκοπό να επιτύχει τις παγκόσμιες φιλοδοξίες του και να αντιμετωπίσει τις αναρίθμητες προκλήσεις της χώρας, έχει βάλει την Κίνα σε μια ανησυχητική οδό αναιμικής οικονομικής ανάπτυξης, φθίνοντος παγκόσμιου κύρους, και αυξανόμενης εγχώριας καταστολής. Το συνέδριο δεν θα αλλάξει ούτε αυτές τις πραγματικότητες.

Οι εξωτερικοί παρατηρητές που αναμένουν ότι το συνέδριο μπορεί να σηματοδοτήσει κάποιου είδους σημείο καμπής έχουν, επομένως, δίκιο αλλά σε μεγάλο βαθμό για λάθος λόγους. Αυτό στο οποίο θα μπορούσε κάποιος να ελπίζει στο παρελθόν -η εγκατάσταση μιας νέας ηγετικής παρέας και μαζί με αυτήν, η προοπτική μιας σοβαρής αλλαγής- δεν θα προκύψει. Αντί για μια στιγμή διόρθωσης της πορείας, το 20ο Συνέδριο του Κόμματος βλέπει το ΚΚΚ -ένα καθεστώς που έχει απολαύσει επί μακρόν την φήμη της ικανότητας, του πραγματισμού, και της προβλεψιμότητας- να διασχίζει ένα κατώφλι προς την απόλυτη δικτατορία και, μαζί με αυτό, ένα πιθανό μέλλον πολιτικής ακαμψίας, αβεβαιότητας για τις πολιτικές, και τα καταστροφικά αποτελέσματα της εξουσίας του ενός ανδρός.

ΜΕΓΑΛΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ