Βομβαρδίζοντας για να ηττηθεί | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Βομβαρδίζοντας για να ηττηθεί

Γιατί η αεροπορική ισχύς δεν μπορεί να διασώσει τον καταδικασμένο πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία

Όπως έχουν δείξει πολλές άλλες συγκρούσεις, τα οφέλη των στρατηγικών τιμωρίας τείνουν να είναι βραχύβια. Αναλογιστείτε τι συνέβη όταν τα γερμανικά βομβαρδιστικά κατέστρεψαν το Λονδίνο και άλλες βρετανικές πόλεις το 1940–41, σκοτώνοντας περισσότερους από 50.000 ανθρώπους. Όπως [έχει κάνει] ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι σήμερα, ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ουίνστον Τσόρτσιλ, αρνήθηκε να κρυφτεί σε καταφύγια και θα περπατούσε ανάμεσα στα ερείπια, για να δείξει τον δρόμο για την εκδηλωτική δράση και να συσπειρώσει ολόκληρη την κοινωνία ώστε να κάνει τις απαραίτητες θυσίες για την τελική νίκη. Αντί να συντρίψει το ηθικό, η κεραυνοβόλος επίθεση [blitz] έδωσε κίνητρο τους Βρετανούς να εξαπολύσουν —με τους Αμερικανούς και Σοβιετικούς συμμάχους τους— την αντεπίθεση που τελικά κατέκτησε τη ναζιστική Γερμανία.

Πράγματι, η επιβολή τιμωρίας σε περιοχές αμάχων δεν είναι μόνο ανήθικη, αλλά έχει αποδειχθεί ότι είναι εξόχως αντιπαραγωγική ως στρατηγική για την άσκηση πίεσης σε έναν αντίπαλο. Είτε η τιμωρία επιβάλλεται μαζικά είτε ελαφρά, είτε γρήγορα είτε αργά, είτε συνδυάζεται με διπλωματικές προτάσεις είτε όχι, το ιστορικό δείχνει ότι το η πρόκληση κακού σε αμάχους είναι απίθανο να υποχρεώσει τα αντίπαλα κράτη να παραδοθούν ή να συνάψουν συμφωνίες που ουσιαστικά θα εγκαταλείπουν εδάφη που είναι σημαντικά για την βιωσιμότητα του κράτους ή της εθνικής ταυτότητας.

Ούτε υπάρχει οποιαδήποτε περίπτωση στην οποία μια εκστρατεία βομβαρδισμού έχει αναγκάσει τον στοχευόμενο πληθυσμό να εξεγερθεί εναντίον της κυβέρνησής του. Για παράδειγμα, σε αρκετούς μεγάλους πολέμους στο δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα, η Ουάσιγκτον επιδίωξε να υποκινήσει λαϊκές εξεγέρσεις κατά των εχθρικών καθεστώτων, επιτιθέμενη σε μη στρατιωτικές υποδομές. Έτσι, κατά την διάρκεια του Πολέμου της Κορέας, οι Ηνωμένες Πολιτείες κατέστρεψαν το 90% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Βόρειο Κορέα· στον Πόλεμο του Βιετνάμ, έβγαλαν εκτός λειτουργίας σχεδόν την ίδια [ηλεκτρική] ενέργεια στο Βόρειο Βιετνάμ· και στον Πόλεμο του Κόλπου, οι αμερικανικές επιθέσεις από αέρος διέκοψαν το 90% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν. Αλλά σε καμία από αυτές τις περιπτώσεις ο πληθυσμός δεν εξεγέρθηκε. Είναι εντυπωσιακό ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπήκαν στον κόπο να επιτεθούν στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας του Ιράκ ή σε αμάχους κατά την διάρκεια της εισβολής τους το 2003. Επικεντρώνοντας, αντίθετα, στην αποτελεσματική στρατιωτική στρατηγική, μπόρεσαν να νικήσουν εύκολα τον στρατό του Ιράκ και να ανατρέψουν την δικτατορία του Σαντάμ μέσα σε έξι εβδομάδες.

Στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο [4], φυσικά, οι επιπτώσεις των συμμαχικών βομβαρδισμών στην Γερμανία και στην Ιαπωνία ήταν πολύ πιο ακραίες. Πόλεις βομβαρδίστηκαν με εμπρηστικές βόμβες και καταστράφηκαν από τις δυνάμεις των ΗΠΑ και της Βρετανίας· περισσότεροι από 300.000 Γερμανοί άμαχοι και 700.000 Ιάπωνες άμαχοι σκοτώθηκαν από συμβατικό οπλισμό - και περισσότεροι από το 20% του πληθυσμού κάθε χώρας έμειναν άστεγοι. Ωστόσο, ακόμη και τότε, δεν υπήρξε δημόσια πίεση σε κανένα από τα δύο καθεστώτα για να παραδοθεί. Εάν μπορούν να αντέξουν κάτι τέτοιο τα σύγχρονα εθνικά κράτη στις μάχες για τον έλεγχο της πατρίδας τους, δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι ο σχετικά λιγότερο τιμωρητικός βομβαρδισμός αμάχων στην Ουκρανία από την Ρωσία θα κάνει τους Ουκρανούς ή τους ηγέτες τους να παραδοθούν.

Η ΣΦΥΡΑ ΠΡΟΫΠΟΘΕΤΕΙ ΑΚΜΟΝΑ

Αντίθετα, η αεροπορική δύναμη πυρός έχει αποδειχθεί αποτελεσματική όταν χρησιμοποιείται για να επιτευχθούν στρατιωτικοί στόχοι παρά για να τιμωρηθούν οι άμαχοι. Σε συνεχόμενους πολέμους, η αεροπορική δύναμη πυρός στο θέατρο [των επιχειρήσεων] – η συντριβή των χερσαίων δυνάμεων του εχθρού και η αποδυνάμωση τους σε σημείο όπου οι χερσαίες δυνάμεις κάποιου μπορούν να κυριαρχήσουν σε μια ζώνη σύγκρουσης - μπορεί να προσφέρει ένα πανίσχυρο εργαλείο καταναγκασμού όταν συνδυάζεται με αποτελεσματική χερσαία ισχύ. Το 1972, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανάγκασαν το Βόρειο Βιετνάμ να διακόψει την συμβατική επιθετικότητα, συντονίζοντας την μαζική εκστρατεία βομβαρδισμού Linebacker με τις δυνάμεις του στρατού του Νοτίου Βιετνάμ. Το 1991, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανάγκασαν επιτυχώς τον Σαντάμ να αποσυρθεί από το Κουβέιτ συνδυάζοντας την πρώτη σύγχρονη εκστρατεία ακριβείας από αέρος με έναν συνασπισμό χερσαίων δυνάμεων. Και η απουσία της αεροπορικής δύναμης πυρός στο θέατρο [των επιχειρήσεων] μπορεί να σφραγίσει την μοίρα ενός φίλιου στρατού, όπως ανακάλυψαν οι Ηνωμένες Πολιτείες όταν το Κογκρέσο μπλόκαρε την χρήση της αεροπορικής δύναμης πυρός των ΗΠΑ στο Βιετνάμ το 1974 και η Σαϊγκόν έπεσε τον επόμενο χρόνο. Το μάθημα επαναλήφθηκε στο Αφγανιστάν, με την απόσυρση της αεροπορικής δύναμης πυρός των ΗΠΑ πριν από την κατάρρευση του αφγανικού στρατού το καλοκαίρι του 2021.

Η συνδυασμένη χρήση της αεροπορικής δύναμης πυρός και των φίλιων χερσαίων δυνάμεων στο θέατρο [των επιχειρήσεων] έχει σαφή λογική. Μόλις αρχίζουν σοβαρά οι πόλεμοι, η επίτευξη της νίκης γίνεται πρωταρχικής σημασίας. Στον πόλεμο, οι επιτυχημένοι ηγέτες σύντομα ανακαλύπτουν - κάποιες φορές αφότου εξαντλήσουν φθηνότερες αλλά λιγότερο αποτελεσματικές στρατηγικές - ότι το κλειδί για τον επιτυχημένο καταναγκασμό είναι η άρνηση. Δηλαδή, οι επιτυχημένοι ηγέτες συνειδητοποιούν ότι δεν υπάρχει άλλη ρεαλιστική επιλογή από το να εμποδίσουν άμεσα την ικανότητα του εχθρού να καταλάβει ή να διατηρήσει εδάφη. Με άλλα λόγια, το κράτος που καταναγκάζει πετυχαίνει στον βαθμό που μπορεί να εμποδίσει τον αντίπαλό του να επιτύχει τους στρατιωτικούς του στόχους.