Ο πόλεμος της Ουκρανίας θα τελειώσει με διαπραγματεύσεις | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο πόλεμος της Ουκρανίας θα τελειώσει με διαπραγματεύσεις

Δεν είναι τώρα η ώρα για συνομιλίες, αλλά η Αμερική πρέπει να προετοιμάσει το έδαφος

Για να τεθούν οι βάσεις για μια διευθέτηση, οι Αμερικανοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να ενεργήσουν για να διασφαλίσουν ότι τα αμερικανικά, ευρωπαϊκά, και ουκρανικά συμφέροντα δεν αποκλίνουν. Τα ουκρανικά συμφέροντα δεν είναι απαραίτητα ίδια με εκείνα των Δυτικών εταίρων της Ουκρανίας. Για το Κίεβο, το διακύβευμα είναι υψηλότερο και -με την ουκρανική οικονομία ήδη σε ερείπια- μπορεί να καθορίσει ότι δεν έχει πολλά να χάσει διακινδυνεύοντας κλιμάκωση ή συνέχιση του πολέμου. Αλλά οι προσπάθειες της Ουκρανίας γίνονται δυνατές λόγω των όπλων, της χρηματοδότησης, και των πληροφοριών της Δύσης. Τα ευρωπαϊκά κράτη επωμίζονται σημαντικό οικονομικό κόστος από τον πόλεμο. Και κάθε κίνδυνος κλιμάκωσης ή πυρηνικής ανταλλαγής [9] αποτελεί άμεση απειλή για την ίδια την Δύση. Οι Δυτικοί υποστηρικτές της Ουκρανίας έχουν ισχυρό μερίδιο στον πόλεμο˙ θα πρέπει να έχουν έναν λόγο για το πώς τελειώνει.

Αυτό δεν σημαίνει ότι η Δύση πρέπει να πιέσει την Ουκρανία [10] να κάνει παραχωρήσεις, όπως υποστήριξαν ορισμένοι. Ωστόσο, προτείνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι εταίροι τους θα πρέπει να παρέχουν μελλοντική βοήθεια με στόχο να βάλουν την Ουκρανία στην καλύτερη διαπραγματευτική θέση, όχι απλώς να συνεχίσουν τον πόλεμο. Για παράδειγμα, η Ουκρανία και οι σύμμαχοί της πρέπει να επικεντρωθούν σε βασικά συμφέροντα, όπως η διατήρηση της κυριαρχίας της Ουκρανίας, και η προστασία του πληθυσμού της. Αυτοί οι στόχοι θα πρέπει να είναι περιορισμένοι εκ του σχεδιασμού: αντί να προσπαθεί να ανακαταλάβει όλο το έδαφος πριν από το 2014 ή να τιμωρήσει τους Ρώσους ηγέτες, η Ουκρανία θα πρέπει να επιδιώξει στόχους που είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν δραματική κλιμάκωση και πιο πιθανό να οδηγήσουν σε μια διαρκή ειρήνη. Η Ουάσιγκτον θα πρέπει να ενθαρρύνει την επιδίωξη αυτών των στόχων και θα πρέπει επίσης να καταστήσει σαφές στο Κίεβο, τουλάχιστον κατ' ιδίαν, το πού βρίσκονται τα όρια της αμερικανικής υποστήριξης και τι αντιλαμβάνεται ο Λευκός Οίκος ως απαράδεκτους κινδύνους κλιμάκωσης. Ο καθορισμός σαφών προσδοκιών τώρα μειώνει τον κίνδυνο εσφαλμένης αντίληψης στο Κίεβο.

Οι Αμερικανοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει επίσης να εξετάσουν την εσωτερική πολιτική της Ουκρανίας και της Ρωσίας, καθώς η εσωτερική υποστήριξη και στις δύο χώρες θα είναι ζωτικής σημασίας για να διαρκέσει οποιαδήποτε διευθέτηση. Η ιστορία δείχνει ότι μια μετάβαση εξουσίας στη Μόσχα είναι δυνατή, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι πιθανή ή αναπόφευκτη. Έτσι, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να επικεντρωθούν στον Πούτιν [11] και στη μικρή ομάδα των ελίτ γύρω του και να εξετάσουν ποια λύση θα μπορούσαν να είναι διατεθειμένοι να αποδεχτούν. Δεδομένης της κινητοποίησης πολλών εκατοντάδων χιλιάδων επιπλέον στρατευμάτων πρώτης γραμμής από τον Πούτιν [12], φαίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο ότι θα επιδιώξει να αποφύγει με κάθε κόστος μια πλήρη, καταστροφική απώλεια. Αλλά όπως πολλοί άλλοι αυταρχικοί πριν από αυτόν, μπορεί να πουλήσει ένα κακό αποτέλεσμα ως νίκη. Αυτό σημαίνει ότι ίσως να είναι δυνατό να βρεθεί κάποια συμφωνία που θα σώσει τα προσχήματα, στην οποία θα μπορούσαν να αναγνωριστούν de facto πραγματικότητες όπως ο ρωσικός νόμιμος έλεγχος της Κριμαίας, και που το Κρεμλίνο θα μπορούσε να παρουσιάσει στο ρωσικό κοινό ως γνήσιες παραχωρήσεις από την Δύση.

Στο Κίεβο, ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Volodymyr Zelensky, αντιμετωπίζει ένα πιο ανοιχτό, αμφιλεγόμενο πολιτικό περιβάλλον, καθώς οι διαχωρισμοί της ουκρανικής πολιτικής αρχίζουν να επανεμφανίζονται. Παρά ταύτα, αντιμετωπίζει ένα παρόμοιο δίλημμα. Ο πληθυσμός της Ουκρανίας έχει γίνει πιο ενοποιημένος από τον Φεβρουάριο, συσπειρούμενος γύρω έναν εθνικό αγώνα ενάντια στην εισβολή. Αφού ζήτησε τόσα πολλά από τους Ουκρανούς, η ουκρανική κυβέρνηση θα δυσκολευτεί να συμβιβαστεί με οποιονδήποτε τρόπο που φαίνεται να ανταμείβει τον εχθρό. Εάν ο Ζελένσκι αποδεχτεί μια αντιδημοφιλή διευθέτηση, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην ήττα του στην κάλπη. Υπό αυτές τις συνθήκες, μια συμφωνία στην οποία οι Ουκρανοί θα αισθάνονται ότι έχουν σε μεγάλο βαθμό θριαμβεύσει είναι πιο πιθανό να πετύχει. Τούτο καθιστά ακόμη πιο σημαντική την διαχείριση των προσδοκιών τώρα. Η Ουάσιγκτον θα πρέπει να ενθαρρύνει το Κίεβο να υιοθετήσει μια πιο μετριοπαθή στάση σε ζητήματα όπως η Κριμαία, που είναι πιθανό να προκύψουν σε μια μελλοντική διευθέτηση˙ να μετριάσει την θριαμβευτική ρητορική˙ και να τονίσει τα οικονομικά οφέλη που πρόκειται να λάβει η Ουκρανία μέσω της διεθνούς βοήθειας για την ανασυγκρότηση και της ευρωπαϊκής οικονομικής ολοκλήρωσης υπό μια διευθέτηση.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να θέσουν σαφείς βασικές παραμέτρους για έναν διακανονισμό, αλλά να έχουν σημαντική ευελιξία σε πολλές λεπτομέρειες. Μερικά σημεία είναι αδιαπραγμάτευτα. Μεταξύ αυτών πρωταρχικής σημασίας είναι η κυριαρχία της Ουκρανίας και η προστασία των Ουκρανών πολιτών, ιδιαίτερα εκείνων που επιθυμούν να εγκαταλείψουν τα ρωσικά κατεχόμενα εδάφη. Υπάρχουν, όμως, και άλλα ζητήματα στα οποία είναι δυνατή η ευελιξία. Τα τελικά εδαφικά σύνορα, για παράδειγμα, μπορεί να καθοριστούν εν μέρει από στρατιωτικά κέρδη επί του πεδίου. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν πρέπει να αφοσιωθούν αμετάκλητα στο status quo πριν από τις 24 Φεβρουαρίου ή ακόμη και πριν από το 2014. Μια πιο συμπαγής εδαφικά Ουκρανία, αποκομμένη από την Κριμαία και μέρος της Ντονμπάς –αμφότερες των οποίων διατηρούν κάποιους φιλορωσικούς πληθυσμούς- μπορεί να είναι πιο σταθερή και υπερασπίσιμη.