Μην πανικοβάλλεστε για τον Πούτιν | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μην πανικοβάλλεστε για τον Πούτιν

Ακόμη και οι απελπισμένοι ηγέτες τείνουν να αποφεύγουν την καταστροφή

Οι εθνικοί ηγέτες που χάνουν πολέμους καταφεύγουν μερικές φορές σε απελπισμένα ρίσκα. Η ήττα ή ακόμα και η έλλειψη νίκης μπορεί να απειλήσει την εξουσία τους, και μερικές φορές είναι πρόθυμοι να κάνουν τολμηρές ή αντισυμβατικές κινήσεις για να προσπαθήσουν να αλλάξουν τα πράγματα. Αυτός είναι ο μεγάλος φόβος για τον πόλεμο στην Ουκρανία: εάν ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, κρίνει ότι η πλάτη του βρίσκεται στον τοίχο, μπορεί να αποφασίσει να αναλάβει καταστροφική δράση.

07112022-4.jpg

Πυρκαγιά που προκλήθηκε από επίθεση ρωσικού drone στην Ουκρανία, τον Οκτώβριο του 2022. State Emergency Service of Ukraine / Reuters
----------------------------------------------

Αν το κάνει, σίγουρα έχει κάποια επικίνδυνα εργαλεία που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει. Στις εβδομάδες μετά την δραματική επίθεση της Ουκρανίας τον Σεπτέμβριο, ο Πούτιν έχει ήδη επιδείξει την προθυμία του να διατάξει συμβατικές αεροπορικές και πυραυλικές επιδρομές εναντίον άμαχων στόχων, συμπεριλαμβανομένων των πληθυσμιακών κέντρων και των υποδομών ηλεκτρικού δικτύου σε πολλές περιοχές της Ουκρανίας. Οι ρωσικές δυνάμεις θα μπορούσαν να ανανεώσουν τις επιθέσεις στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, διακινδυνεύοντας την έκλυση πυρηνικής ακτινοβολίας. Πιο απειλητικά, δεν μπορεί κανείς να αποκλείσει την πιθανότητα να αναπτύξει χημικά ή βιολογικά όπλα εναντίον ουκρανικών στόχων, όπως έκαναν οι Σοβιετικοί προκάτοχοί του στον πόλεμό τους στο Αφγανιστάν. Δεδομένης της ηθικής αντίδρασης που θα ακολουθούσε, κάποιοι θα μπορούσαν να υποθέσουν ότι η Μόσχα θα αποτρεπόταν από μια τέτοια ενέργεια. Αλλά είναι επίσης πιθανό ο Πούτιν να ενθαρρυνθεί από τις σχετικά άτονες απαντήσεις των ΗΠΑ στην χρήση χημικών όπλων από τον Σύρο δικτάτορα, Μπασάρ αλ-Άσαντ, στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας και την χρήση νευρικού παράγοντα από την Ρωσία εναντίον Ρώσων αποστατών που ζούσαν στην Βρετανία το 2018.

Ακόμη πιο ανησυχητική για πολλούς παρατηρητές είναι η επανειλημμένη αναφορά του Πούτιν στα πυρηνικά όπλα. Ως κράτος με πυρηνικά όπλα, η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει μια τακτική πυρηνική βόμβα σε μια συνολική προσπάθεια να αλλάξει την πορεία του πολέμου. Αν και τα αντίποινα για μια τέτοια επίθεση θα ήταν πιθανότατα καταστροφικά, οι παρατηρητές ίσως να αναρωτηθούν αν ο Πούτιν θα μπορούσε να αποφασίσει ότι δεν έχει τίποτα να χάσει. Στις 27 Οκτωβρίου, ο Πούτιν δήλωσε: «Δεν υπάρχει νόημα [στην χρήση πυρηνικών όπλων], ούτε πολιτικό ούτε στρατιωτικό», αλλά τα προηγούμενα σχόλιά του δεν ήταν καθόλου καθησυχαστικά. Θα μείνει μακριά από την πυρηνική επιλογή ακόμα κι αν γίνει πιο απελπισμένος;

Τα καλά νέα είναι ότι η ιστορία δείχνει πως ο Πούτιν είναι απίθανο να εκπληρώσει τους χειρότερους φόβους της Δύσης. Ορισμένοι ηγέτες όταν χάνουν πολέμους αναλαμβάνουν δραματικές ενέργειες για να αποτρέψουν την ήττα. Συχνά, όμως, έχουν αποφασίσει ενάντια στις πιο δραστικές επιλογές, είτε για πολιτικούς είτε για στρατηγικούς λόγους. Ο Πούτιν, όπως και άλλοι ηγέτες πριν από αυτόν, θα λάβει υπόψιν του εάν οι ενέργειές του θα μπορούσαν πράγματι να τον βοηθήσουν να κερδίσει, και μπορεί να είναι απρόθυμος να σκεφτεί κινήσεις που θα μπορούσαν να εκθέσουν την Ρωσία σε ακόμη μεγαλύτερες απώλειες ή, χειρότερα, να υπονομεύσουν την κυριαρχία του στο εσωτερικό. Φυσικά, υπάρχουν ακόμα λόγοι να ανησυχεί κανείς για έναν απελπισμένο Πούτιν. Αλλά εξετάζοντας το πώς οι ηγέτες τείνουν να συμπεριφέρονται σε αυτές τις καταστάσεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι εταίροι και σύμμαχοί τους μπορούν να καταλήξουν σε μια πιο μελετημένη αξιολόγηση των απειλών του Πούτιν και να διαμορφώσουν ανάλογα τις δικές τους πολιτικές.

ΑΠΕΛΠΙΣΜΕΝΟΣ, ΟΧΙ ΑΠΕΡΙΣΚΕΠΤΟΣ

Η κατάσταση στην οποία βρίσκεται τώρα ο Πούτιν είναι κάθε άλλο παρά καινούργια. Κατά την διάρκεια του εικοστού και του εικοστού πρώτου αιώνα, πολλοί ηγέτες που μάχονται σε πολέμους που χάνονται, προσπάθησαν να αρπάξουν με κάποιο τρόπο τη νίκη από τα σαγόνια της ήττας. Περιστασιακά αυτές οι ριψοκίνδυνες κινήσεις πετυχαίνουν, όπως το άγριο ρίσκο των Ηνωμένων Πολιτειών κατά την διάρκεια του Πολέμου της Κορέας για την απόβασης στην Inchon, στην οποία, μετά από εβδομάδες προέλασης της Βόρειας Κορέας, ο στρατηγός Douglas MacArthur εξαπέλυσε μια αιφνιδιαστική επίθεση σε μια οχυρή τοποθεσία πίσω από τις εχθρικές γραμμές πετυχαίνοντας αποφασιστική νίκη. Συχνά, ωστόσο, αυτές οι κινήσεις αποτυγχάνουν: σκεφτείτε την απόφαση της Γερμανίας να ξεκινήσει αχαλίνωτο υποβρύχιο πόλεμο στον Ατλαντικό τον Ιανουάριο του 1917, ο οποίος κατέληξε στο να παρασύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και να εξασφαλίσει την τελική ήττα της Γερμανίας.

Δύο πράγματα είναι ξεκάθαρα για αυτά τα στρατιωτικά ρίσκα. Πρώτον, συνήθως βασίζονται σε μια θεωρία νίκης. Τα κράτη θα συμμετάσχουν σε μια τέτοια κίνηση μόνο εάν υπάρχει μια λογική με την οποία θα μπορούσε πραγματικά να λάβει άλλη τροπή ο πόλεμος. Με το να διατάξει την τελευταία επίθεση της Γερμανίας στην περιοχή των Αρδένων του Βελγίου τον Δεκέμβριο του 1944, ο Αδόλφος Χίτλερ ήλπιζε να διαλύσει τις αμερικανικές γραμμές και να αναγκάσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Φράνκλιν Ρούσβελτ, να εξετάσει το ενδεχόμενο ειρηνευτικών συνομιλιών. Οι πυραυλικές επιθέσεις με SCUD του ιρακινού ηγέτη Σαντάμ Χουσεΐν σε ισραηλινές πόλεις κατά την διάρκεια του Πολέμου του Κόλπου 1990-1991 είχαν σκοπό να χωρίσουν τα αραβικά κράτη από τον συνασπισμό του ΟΗΕ. Κανένας από αυτούς τους ηγέτες, φυσικά, δεν πέτυχε τον επιθυμητό στόχο, αλλά και στις δύο περιπτώσεις, υπήρχε τουλάχιστον ένα μεγαλύτερο σχέδιο στο παιχνίδι.

Δεύτερον, μόνο και μόνο επειδή ένας πόλεμος πηγαίνει άσχημα δεν σημαίνει ότι όλα είναι στο τραπέζι. Παρά το γεγονός ότι είναι στριμωγμένοι σε μια γωνία, οι ηγέτες μπορεί να αποκλείσουν ορισμένες επιλογές. Ενδέχεται να είναι επιφυλακτικοί για μια κίνηση που μπορεί να συνεπάγεται υπερβολικό στρατηγικό κόστος, ακόμα κι αν μπορεί να αλλάξει το ρεύμα στο πεδίο της μάχης. Στον πόλεμο της Κορέας, για παράδειγμα, η επέμβαση της Κίνας τον Νοέμβριο του 1950 εγκυμονούσε σοβαρούς κινδύνους για την στρατιωτική θέση των ΗΠΑ εκεί. Ωστόσο, η κυβέρνηση Τρούμαν απέκλεισε τις άμεσες επιθέσεις σε κινεζικό έδαφος επειδή οι κίνδυνοι κλιμάκωσης με μια Σοβιετική Ένωση με πυρηνικά όπλα ήταν πολύ μεγάλοι.

Σε άλλες περιπτώσεις, ένας ηγέτης ίσως να απορρίψει ορισμένες επιλογές από φόβο πολιτικών αντιδράσεων. Ακόμη και ένας αδίστακτος αυταρχικός ηγέτης μπορεί να αναγνωρίσει το διπλωματικό κόστος ορισμένων στρατιωτικών μέτρων. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ηγέτες μένουν μακριά από κάθε άσχημη συμπεριφορά, αλλά υπάρχουν μερικά μέρη στα οποία δεν είναι πρόθυμοι να πάνε, ακόμη και σε απελπιστικούς καιρούς. Δείτε τα πυρηνικά όπλα. Από το 1945, υπήρξαν αρκετές περιπτώσεις στις οποίες αντιμαχόμενοι με πυρηνικά όπλα βρήκαν τους εαυτούς τους εμπλεκόμενους σε χαμένους ή αδιέξοδους συμβατικούς πολέμους εναντίον μη πυρηνικών αντιπάλων. Ωστόσο, έχουν πάντα επιλέξει να κρατήσουν τα πυρηνικά τους όπλα απείραχτα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες στο Βιετνάμ και το Αφγανιστάν, η Γαλλία στον πόλεμο της εξέγερσης στην Αλγερία, η Κίνα στους πολέμους με το Βιετνάμ στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και του 1980, και η Σοβιετική Ένωση στο Αφγανιστάν την δεκαετία του 1980: όλοι απέτυχαν να επιτύχουν τους στρατιωτικούς τους στόχους με συμβατικά μέσα, ωστόσο κανένας από αυτούς δεν κατέφυγε στα πυρηνικά όπλα.

Ακόμη και τα ειδεχθή καθεστώτα περιορίζονται μερικές φορές από ηθικούς λόγους. Σκεφτείτε την Αυτοκρατορική Ιαπωνία κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ένα από τα πιο γενοκτονικά καθεστώτα της ιστορίας. Το 1945, καθώς η ήττα φαινόταν αναπόφευκτη, οι Ιάπωνες σκέφτηκαν να εξαπολύσουν μια εξαιρετική επίθεση βιολογικών όπλων εναντίον του Σαν Ντιέγκο, διασκορπίζοντας από υδροπλάνα ψύλλους μολυσμένους με βουβωνική πανώλη και άλλες ασθένειες. Η επιχείρηση τελικά ματαιώθηκε από τον Ιάπωνα αρχηγό του γενικού επιτελείου -εν μέρει, είπε, επειδή αν και η Ιαπωνία είχε χρησιμοποιήσει βιολογικά όπλα εναντίον της Κίνας νωρίτερα στον πόλεμο, χρησιμοποιώντας τα εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών, «η Ιαπωνία θα κερδίσει τον χλευασμό του κόσμου».

Η ΔΥΣΧΕΡΗΣ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΟΥΤΙΝ

Δεδομένου αυτού του γενικού μοτίβου [αυτο]περιορισμού, ποιοι παράγοντες θα μπορούσαν να διαμορφώσουν την σκέψη του Πούτιν εάν συνεχίσουν να συσσωρεύονται οι ρωσικές στρατιωτικές αποτυχίες; Οι υπολογισμοί του Ρώσου ηγέτη πλαισιώνονται από το γεγονός ότι έχει ποντάρει τόσα πολλά στον πόλεμο. Είναι σαφές ότι φοβάται την απουσία νίκης, δηλαδή την απουσία σημαντικών παραχωρήσεων από την ουκρανική κυβέρνηση. Έχει ποντάρει τα πάντα, περιγράφοντας την «ειδική επιχείρηση» ως απαραίτητη για την προστασία της Ρωσίας από το ΝΑΤΟ και την εξουδετέρωση της «ναζιστικής» απειλής που θέτει η Ουκρανία, καθώς και για να συνειδητοποιήσει η Ρωσία την πραγματική ταυτότητα και τα σύνορα της «Νέας Ρωσίας» (Novorossiya). Και όπως οι περισσότεροι δικτάτορες, έχει επίσης καταβάλει συντονισμένες προσπάθειες για να εδραιώσει την εξουσία του ακόμη και όταν εκτυλισσόταν ο πόλεμος.

Παρά τα βήματα αυτά, ωστόσο, η ρωσική πολεμική προσπάθεια παραπαίει και ο ρωσικός πληθυσμός έχει αρχίσει να αμφισβητεί τον πόλεμο. Ορισμένοι έχουν εκφράσει δημόσια την οργή τους για την κακοδιαχείριση του πολέμου, συμπεριλαμβανομένων φιλορώσων μπλόγκερ, του επικεφαλής της επιτροπής άμυνας στην Κάτω Βουλή του ρωσικού κοινοβουλίου, τοπικών πολιτικών ηγετών στην Ρωσία, και μελών των ρωσικών μέσων ενημέρωσης. Μέσα στην ρωσική κοινωνία, η δυσαρέσκεια δείχνει να αυξάνεται, όπως φαίνεται από την απόφαση σχεδόν 300.000 Ρώσων ανδρών να εγκαταλείψουν την χώρα για να αποφύγουν την πρόσφατη διευρυμένη επιστράτευση. Οι αντιπολεμικές διαμαρτυρίες συνεχίζουν να συμβαίνουν, μεταξύ άλλων από τις οικογένειες των νεκρών Ρώσων στρατιωτών που δύσκολα φιμώνονται, παρά τις εκτεταμένες συλλήψεις και καταστολές. Και το διαδίκτυο πλημμυρίζει από ιστορίες νέων στρατευσίμων που στέλνονται στη μάχη χωρίς κατάλληλη εκπαίδευση ή εξοπλισμό.

Ο Πούτιν στην Κόκκινη Πλατεία, στην Μόσχα, τον Νοέμβριο του 2022. Mikhail Metzel / Sputnik / Pool / Reuters
------------------------------------------------

Εάν η Ρωσία αποτύχει στην Ουκρανία, αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει πραγματική απειλή για την εξουσία του Πούτιν. Μια μαζική επανάσταση σαν εκείνη του 1917 είναι απίθανη, όπως και ένα βίαιο στρατιωτικό πραξικόπημα. Αλλά είναι εύλογο να φανταστούμε μια πιο αναίμακτη απομάκρυνση από την εξουσία, σαν τον τρόπο της απομάκρυνσης του Νικήτα Χρουστσόφ το 1964 ή του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ το 1991. Σε αυτήν την κατάσταση, οι ελίτ θα πλησίαζαν ιδιωτικά τον Πούτιν και θα του έλεγαν ότι είναι καιρός να φύγει, χωρίς δημόσια διαμαρτυρία ή την σύλληψή του -αν και ο ναρκισσισμός και η μεγαλομανία του Πούτιν μπορεί να τον κάνουν να θεωρήσει απαράδεκτη ακόμη και αυτού του είδους την διαχειριζόμενη έξοδο. Με το μέλλον της δικής του εξουσίας να διακυβεύεται, ο Πούτιν ίσως να έχει προσθέσει κίνητρα για να επιδιώξει μεγαλύτερο πόνο και καταστροφή στην Ουκρανία. Για παράδειγμα, με την κλιμάκωση του βαθμού της ταλαιπωρίας των πολιτών, όπως έκανε η Ρωσία τις τελευταίες εβδομάδες, ο Πούτιν ίσως να ελπίζει να πιέσει το Κίεβο να κάνει παραχωρήσεις. Παρόλα αυτά, ένας απελπισμένος Πούτιν, όπως και οι ομόλογοί του σε προηγούμενους χαμένους πολέμους, είναι απίθανο να ακολουθήσει τις πιο δραστικές επιλογές.

Ο πιο σκοτεινός εφιάλτης της Ουκρανίας και των Δυτικών συμμάχων της, φυσικά, είναι μια ρωσική απόφαση να εξαπολύσει πυρηνικές επιθέσεις. Αλλά σκεφτείτε τους παράγοντες που θα πρέπει να σταθμίσει ο Πούτιν για να κάνει αυτήν την επιλογή. Πρώτον, είναι σημαντικό να σημειωθεί πόσο εντελώς εκτός ορίων θα ήταν μια τέτοια κίνηση. Από το 1945, τα κράτη έχουν εμπλακεί σε μια σειρά από τρομακτικές τακτικές, χρησιμοποιώντας χημικά και βιολογικά όπλα, σφαγιάζοντας αμάχους και συμμετέχοντας σε μαζικές σεξουαλικές επιθέσεις. Ωστόσο, δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ πυρηνικά όπλα. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, και οι σύμμαχοί του στο ΝΑΤΟ έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι αυτή είναι μια φωτεινή-κόκκινη γραμμή που η Μόσχα δεν πρέπει να περάσει.

Η αυξανόμενη απομόνωση και η σκληρυνόμενη απολυταρχία του Πούτιν δεν σημαίνουν ότι θεωρεί αποδεκτή την χρήση πυρηνικών όπλων. Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια, ο Πούτιν έχει κάνει μεγάλα βήματα για να διακόψει τους δεσμούς του με την Δύση και έχει δηλώσει εμφατικά την αδιαφορία του για την αποδοκιμασία της Δύσης σχετικά με την αυστηροποίηση του ελέγχου του στην ρωσική κοινωνία, την υποστήριξή του στην κυβέρνηση Άσαντ στην Συρία, την ανάμιξή του στις εκλογές στην Δύση, την εισβολή του στην Ουκρανία, και οτιδήποτε άλλο. Αλλά η πρώτη χρήση πυρηνικών θα ήταν μια ενέργεια διαφορετικής τάξης. Είναι το μόνο πράγμα που μπορεί να κάνει ολόκληρο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών συμμάχων των Ρώσων, όπως η Σαουδική Αραβία και η Κίνα, να απομακρυνθούν από την Ρωσία και να αποσύρουν την υποστήριξη προς τη Μόσχα. Πιθανότατα θα υπάρξουν αντιδράσεις και εντός της Ρωσίας, ειδικά εάν η πρώτη χρήση των ρωσικών πυρηνικών συνέβαινε χωρίς την άμεση εμπλοκή του ΝΑΤΟ στον πόλεμο. Μια δημοσκόπηση τον Ιούνιο από το ανεξάρτητο Levada Center στην Μόσχα διαπίστωσε ότι το 38% των Ρώσων είναι «πολύ φοβισμένοι» σχετικά με την πιθανή χρήση πυρηνικών όπλων από την Ρωσία.

Πέρα από την αποδοκιμασία, η χρήση πυρηνικών όπλων θα μπορούσε να ανοίξει πόρτες που ο Πούτιν θα προτιμούσε να αφήσει κλειστές. Τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ ή η αεροπορική του δύναμη ενδέχεται να εμπλακούν άμεσα στην Ουκρανία. Και φυσικά υπάρχει η πιθανότητα το ΝΑΤΟ να απαντήσει αναλόγως, κάτι που η Ρωσία δεν επιθυμεί, ειδικά δεδομένου του ανώτερου οπλοστασίου των Ηνωμένων Πολιτειών. Επιπλέον, τα πυρηνικά όπλα δεν είναι ιδιαίτερα χρήσιμα ως εργαλεία πολέμου, καθώς δεν είναι κατάλληλα για την κατάκτηση εδαφών. Είτε θα καταστρέψουν είτε θα ακτινοβολούν οποιαδήποτε εδάφη που η Ρωσία ελπίζει να κατακτήσει. Και η χρήση πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία, φυσικά, διατρέχει τον κίνδυνο να προκληθούν ραδιενεργές επιρροές που θα περιέλθουν στην ίδια την Ρωσία. Συγκεκριμένα, το ατύχημα του πυρηνικού εργοστασίου το 1986 στο Τσερνόμπιλ της Ουκρανίας, το οποίο απελευθέρωσε πολύ μικρότερη ποσότητα ακτινοβολίας από μια έκρηξη πυρηνικού όπλου, παρήγαγε ραδιενεργό νέφος που παρασύρθηκε πάνω από την Ρωσία και πιθανότατα προκάλεσε ορισμένες από τις ίδιες επιπτώσεις στην υγεία στον ρωσικό πληθυσμό -όπως αυξημένο ποσοστό καρκίνου του θυρεοειδούς— όπως συνέβη μεταξύ των Ουκρανών.

Επιπλέον, η Ουκρανία δεν έχει προφανείς στρατιωτικούς στόχους για πυρηνικές επιθέσεις, όπως πυρηνικά όπλα ή αεροπλανοφόρα. Η στρατιωτική δύναμη της χώρας βασίζεται σε δεκάδες χιλιάδες γενναίους μαχητές κατανεμημένους σε εκατοντάδες χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα εδάφους, που συχνά αναπτύσσονται σε κοντινή απόσταση από τα ρωσικά στρατεύματα. Οι περιορισμένες πυρηνικές επιθέσεις κατά των ουκρανικών στρατευμάτων δεν θα έβλαπταν σοβαρά την ουκρανική στρατιωτική δύναμη. Οι απόστρατοι Ρώσοι στρατηγοί έχουν επισημάνει ότι τα πυρηνικά όπλα έχουν μικρή χρησιμότητα, ειδικά επειδή τα συμβατικά όπλα μπορούν πλέον να επιτύχουν πολλούς από τους μεγαλύτερους στρατιωτικούς στόχους της Ρωσίας, όπως η καταστροφή των ουκρανικών υποδομών. Τον Οκτώβριο, η ουκρανική κυβέρνηση εξέφρασε την ανησυχία ότι η Ρωσία μπορεί να καταστρέψει το γιγάντιο φράγμα Nova Kakhovka στη νότια Ουκρανία, αλλά με συμβατικά εκρηκτικά.

Υπάρχει, φυσικά, η πιθανότητα ο Πούτιν να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα εναντίον ουκρανικών πληθυσμιακών κέντρων σε μια προσπάθεια να σπάσει την ουκρανική βούληση για αντίσταση. Τέτοιες επιθέσεις μπορεί να φαίνεται ότι έχουν πιο στρατηγικό νόημα, παρόλο που η ιστορία δείχνει ότι ο βομβαρδισμός αμάχων σχεδόν ποτέ δεν προκαλεί την χώρα-στόχο να κάνει σημαντικές παραχωρήσεις. Και η χρήση πυρηνικών όπλων απλώς για να σκοτώσει έναν πολύ μεγάλο αριθμό ανθρώπων αντί για την επίτευξη κάποιου είδους στρατιωτικού στόχου θα προκαλούσε συντριπτική παγκόσμια οργή.

Μαζί με ένα πυρηνικό χτύπημα, η άλλη κίνηση απελπισίας που φοβάται περισσότερο η Δύση είναι μια άμεση ρωσική επίθεση —ακόμη και μη πυρηνική— στα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ. Δεδομένης της τρέχουσας κατάστασης και των δηλώσεων του Μπάιντεν, θα ήταν πολύ δύσκολο για τις Ηνωμένες Πολιτείες να αποφύγουν την είσοδο στον πόλεμο αμέσως μετά από μια τέτοια ρωσική κίνηση. Αλλά αυτού του είδους η επίθεση είναι ακόμη λιγότερο πιθανή από μια πυρηνική επίθεση, λόγω της έλλειψης στρατηγικής λογικής. Τα ρωσικά στρατεύματα ήδη ηττώνται από τον ουκρανικό στρατό· το Κρεμλίνο πρέπει σίγουρα να φοβάται την πιθανότητα ταπείνωσης στα χέρια των δυνάμεων του ΝΑΤΟ.

Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ

Δεδομένων αυτών των σημαντικών φραγμών στην δραστική κλιμάκωση από την πλευρά του Πούτιν, η Δύση μπορεί να χαμηλώσει λίγο τον μετρητή πανικού. Ακριβώς όπως οι φόβοι για πιθανές ενέργειες απελπισίας του Σαντάμ δικαίως δεν μας απέτρεψαν από την απελευθέρωση του Κουβέιτ το 1991, οι φόβοι για την απόγνωση του Πούτιν δεν πρέπει να μας εμποδίσουν να υποστηρίξουμε την Ουκρανία. Οι Δυτικοί ηγέτες θα πρέπει να συνεχίσουν την τρέχουσα πορεία δράσης τους, που είναι να παρέχουν σταθερή στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, να αναζητήσουν τρόπους για να απομονώσουν την Ρωσία διπλωματικά και οικονομικά, και να κρατήσουν τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ εκτός μάχης, γνωρίζοντας ότι αυτή η πορεία επιτρέπει στην Ουκρανία να πολεμήσει, να επιβιώσει, και να σημειώσει πρόοδο χωρίς να δημιουργήσει σημαντικό ρίσκο πως οι χειρότεροι φόβοι της Δύσης μπορεί να γίνουν πραγματικότητα. Ακριβώς όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να προσέχουν να μην προκαλούν άσκοπα ή να παρέχουν πρόσχημα για ρωσική κλιμάκωση, δεν υπάρχει επίσης καμία ανάγκη να επιδιώκουν την ειρήνη με οποιοδήποτε τίμημα.

Τούτου λεχθέντος, η εξεύρεση διεξόδου από τον πόλεμο, και το κλιμακούμενο ανθρώπινο κόστος του, γίνεται όλο και πιο επείγουσα. Η σύγκρουση συνεχίζει να προκαλεί τεράστια δεινά στον ουκρανικό λαό, και οικονομική ζημιά σε μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου μέσω της αναστάτωσης στις αγορές ενέργειας και τροφίμων. Και ο Πούτιν μπορεί και υπάρχει περίπτωση να καταφύγει σε τακτικές που θα μπορούσαν να επιδεινώσουν αυτήν την ταλαιπωρία και την ζημιά, ακόμη και χωρίς να πατήσει την πυρηνική σκανδάλη. Η εξεύρεση μιας διεξόδου σημαίνει την πραγματοποίηση μιας πραγματικής συζήτησης για το ποιοι πρέπει να είναι οι όροι της ειρήνης. Ειδικά με δεδομένες τις στρατιωτικές επιτυχίες της Ουκρανίας αυτό το φθινόπωρο, η ουκρανική αναγνώριση της ρωσικής προσάρτησης της Κριμαίας, όπως πρότεινε πρόσφατα ο Έλον Μασκ, είναι πιθανότατα εκτός συζήτησης. Αλλά σε αντάλλαγμα για τουλάχιστον την απόσυρση όλων των στρατευμάτων της Ρωσίας από την Ουκρανία και την προφορική δέσμευση να μην υποστηρίζει πλέον ομάδες ανταρτών εντός της χώρας, η Ουκρανία θα μπορούσε να συμφωνήσει να μείνει εκτός ΝΑΤΟ, ειδικά επειδή η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ είναι απίθανο να περάσει από την Γερουσία των ΗΠΑ, και ακόμη και χωρίς ένταξη, το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να συνεχίσει να προμηθεύει την Ουκρανία με εκπαίδευση και όπλα. Η Ουκρανία θα μπορούσε επίσης να συμφωνήσει να αποκαταστήσει την ροή του νερού στην Κριμαία, κάτι που θα μπορούσε να κάνει χωρίς να αναγνωρίσει την ρωσική κατάκτηση της Ουκρανίας.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρέπει να αφήσουν τους υπερβολικούς φόβους για απεγνωσμένη δράση να τις αποτρέψουν από την προώθηση των εθνικών τους συμφερόντων. Οι εχθροί της Δύσης μερικές φορές επιθυμούν να προσποιηθούν απελπισία ή τρέλα για να την τρομάξουν [και να την οδηγήσουν] σε αδράνεια. Ας μην τους κάνουμε την χάρη.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.amazon.com/How-Wars-End-Dan-Reiter/dp/069114060X/ref=sr_1_1?...

Copyright © 2022 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/ukraine/dont-panic-about-putin

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition