Πολεμώντας ούσα γυναίκα

Η Ουκρανία [7], αντίθετα, έχει ανοίξει όλες τις στρατιωτικές ειδικότητες στις γυναίκες. Αλλά η κυβέρνηση δεν έχει ξεκαθαρίσει ακριβώς ποιο ποσοστό των ενόπλων δυνάμεών της αποτελούν. Ένας πρώην Αναπληρωτής Υπουργός Άμυνας έχει προσφέρει μια εκτίμηση για 25%, ο Ζελένσκι έχει τοποθετήσει [8] το ποσοστό στο 22%, και το Υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας έχει υποστηρίξει το 15%. Τέτοιες εκτιμήσεις μπορεί να ήταν ακριβείς πριν από τον Φεβρουάριο. Πίσω στον Δεκέμβριο του 2021, περίπου 33.000 γυναίκες φορούσαν στρατιωτικές στολές σε μια δύναμη σχεδόν 200.000 ατόμων -περίπου 17%- ως το προϊόν μιας σταθερής αύξησης της γυναικείας συμμετοχής μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από την Ρωσία το 2014 [9]. Αλλά το ποσοστό αυτό έχει σχεδόν σίγουρα μειωθεί απότομα τους τελευταίους εννέα μήνες. Σύμφωνα με στοιχεία που έλαβα από Ουκρανούς ειδικούς με καλές διασυνδέσεις, τον Ιούλιο, ο αριθμός των γυναικών στις ένστολες στρατιωτικές υπηρεσίες της Ουκρανίας -συμπεριλαμβανομένων του τακτικού στρατού, των δυνάμεων εδαφικής άμυνας, των συνοριοφυλάκων, και των στρατευμάτων πληροφοριών και μεταφορών- ανερχόταν λίγο κάτω από τις 50.000. Επειδή όμως ο αριθμός των ανδρών στις ένοπλες δυνάμεις αυξήθηκε ταχύτερα από όσο ο αριθμός των γυναικών, το μερίδιο των γυναικών στις ένοπλες δυνάμεις μειώθηκε. Ο Ζελένσκι [10] και η ομάδα του έχουν υποστηρίξει ότι 750.000 άτομα υπηρετούν σήμερα στον ουκρανικό στρατό. Αλλά ακόμη και αν ο πραγματικός αριθμός για το σύνολο της δύναμης είναι μικρότερος -και πολλοί ειδικοί, λαμβάνοντας υπόψη τους ρυθμούς με τους οποίους οι Ουκρανοί εντάσσονται στις ένοπλες δυνάμεις, θεωρούν ότι 600.000 είναι μια καλύτερη εκτίμηση- τότε το ποσοστό των γυναικών στις ένοπλες δυνάμεις είναι περίπου 8%.

Επιπλέον, από τις ένστολες γυναίκες, μόνο περίπου 5.000 είναι σε πολεμικούς ρόλους, αν και πολλές γυναίκες του πολιτικού προσωπικού, όπως γιατροί και μάγειρες, βρίσκονται αρκετά κοντά στις γραμμές του μετώπου ώστε να αντιμετωπίζουν συνεχώς θανάσιμο κίνδυνο. Το ποσοστό των γυναικών στην εθνική φρουρά της Ουκρανίας, τα μέλη της οποίας εξαιρούνται από την επίσημη καταμέτρηση των ενόπλων δυνάμεων, αλλά οι οποίες επίσης συχνά υπηρετούν στις γραμμές του μετώπου, έχει μειωθεί σχεδόν στο μισό από την εισβολή της Ρωσίας [11]. Το ποσοστό μειώθηκε από λίγο πάνω από 12% τον Ιανουάριο σε λίγο κάτω από 7% τον Ιούλιο, σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών της Ουκρανίας.

Πολλές Ουκρανές που δεν υπηρετούν σήμερα στον στρατό θα μπορούσαν να κληθούν, ιδίως όσες εργάζονται στον ιατρικό τομέα και σε άλλα χρήσιμα επαγγέλματα όπως οι τηλεπικοινωνίες και η εστίαση. Μέχρι στιγμής, η εγγραφή για επιστράτευση είναι εθελοντική για τις γυναίκες. Η κυβέρνηση καθυστέρησε την υποχρεωτική εγγραφή για τις γυναίκες κατά ένα έτος, μέχρι τον Οκτώβριο του 2023. Οι άνδρες, ωστόσο, έχουν εγγραφεί από την αρχή, πράγμα που σημαίνει ότι η επιστράτευση επηρεάζει πολύ διαφορετικά τους επιλέξιμους άνδρες και τις γυναίκες. Κατ' αρχήν, όλοι οι Ουκρανοί που υπόκεινται σε επιστράτευση απαγορεύεται να εγκαταλείψουν την χώρα. Στην πράξη, οι Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν επιτρέψει στις γυναίκες να περάσουν ελεύθερα, αλλά έχουν απαγορεύσει στους περισσότερους άνδρες να κάνουν το ίδιο.

Ως αποτέλεσμα, από τα περίπου οκτώ εκατομμύρια πρόσφυγες που έχουν εγκαταλείψει την Ουκρανία [12], η συντριπτική πλειοψηφία είναι γυναίκες. Οι άνδρες που έχουν φύγει νόμιμα (επειδή, για παράδειγμα, έχουν τρία ή περισσότερα παιδιά), συχνά γίνονται αντικείμενο σεξιστικής γελοιοποίησης. Συνάδελφοί τους Ουκρανοί, άνδρες και γυναίκες, τους κατηγορούν τακτικά ότι είναι γυναίκες ή θηλυπρεπείς σε αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και κατάμουτρα. Οι άνδρες που εκτοπίστηκαν εντός της Ουκρανίας συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα με την ενοικίαση κατοικίας και την εύρεση εργασίας, καθώς οι ιδιοκτήτες και οι εργοδότες μπορεί να μην εμπιστεύονται τις στρατιωτικές τους απαλλαγές. Οι διαφυλικές γυναίκες, ιδίως εκείνες των οποίων τα νομικά έγγραφα δεν αντικατοπτρίζουν το φύλο τους, έχουν επίσης αντιμετωπίσει δυσκολίες όταν προσπαθούν να φύγουν από την Ουκρανία. Και παρόλο που οι ιστορίες των ρωσικών δυνάμεων που διαπράττουν βία με βάση το φύλο εναντίον Ουκρανών πολιτών και αιχμαλώτων πολέμου είναι πάμπολλες και συχνά επιβεβαιώνονται, κυκλοφορούν επίσης ιστορίες για παρόμοια εγκλήματα των ουκρανικών δυνάμεων εναντίον Ρώσων αιχμαλώτων πολέμου, αν και λίγες σε αριθμό και γενικά αναπόδεικτες. Αξιοσημείωτο είναι πάντως ότι οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις πασχίζουν να υπόσχονται ανθρώπινη μεταχείριση για όλους όσοι παραδίδονται. Υπόσχονται αυστηρή τήρηση των Συμβάσεων της Γενεύης, επιτρέποντας τη νομική βοήθεια από διεθνείς οργανισμούς και την επαφή με τις οικογένειές τους.

ΤΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ

Ενώ προωθούν την παρουσία των γυναικών στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις, οι αξιωματούχοι και τα μέσα ενημέρωσης φαίνεται να επιθυμούν ιδιαίτερα να διαδίδουν εικόνες που τονίζουν την θηλυκότητα των γυναικών στρατιωτών. Οι γυναίκες στρατιώτες που παρουσιάζουν συχνά έχουν τα μακριά μαλλιά τους σε πλεξούδες, μακιγιάρονται, και παίρνουν γοητευτικές πόζες, ακόμη και αν κρατούν αντιαρματικό όπλο. Εν τω μεταξύ, οι γυναίκες στρατιώτες παραπονιούνται για ελλείψεις εξοπλισμού σε κατάλληλα μεγέθη και για έλλειψη πρόσβασης σε προγράμματα στρατιωτικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.

Υπάρχουν επίσης μακροχρόνιες ενδείξεις για σεξουαλικές επιθέσεις και παρενοχλήσεις στις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας. Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με την Tamara Martsenyuk, μελετήτρια που εργάζεται στο πρόγραμμα υπεράσπισης Invisible Battalion, μια οργάνωση που καταγράφει την γυναικεία συμμετοχή στον ουκρανικό στρατό, έχουν υπάρξει μόλις δύο περιπτώσεις θυμάτων που έχουν επιδιώξει να δικαιωθούν για στρατιωτική σεξουαλική επίθεση μέσω του νομικού συστήματος της Ουκρανίας, γεγονός που αντικατοπτρίζει την δυσκολία να λάβουν σοβαρά υπόψη τους τέτοιου είδους καταγγελίες τόσο ο στρατός όσο και το δικαστικό σύστημα.