Όχι απλά άλλη μια ύφεση | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Όχι απλά άλλη μια ύφεση

Γιατί η παγκόσμια οικονομία μπορεί να μην είναι ποτέ ξανά η ίδια

Το να πούμε ότι τα τελευταία χρόνια ήταν οικονομικά ταραγμένα θα ήταν μια κολοσσιαία υποτίμηση. Ο πληθωρισμός εκτοξεύθηκε στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαετιών, και ο συνδυασμός γεωπολιτικών εντάσεων, διαταραχών στην αλυσίδα εφοδιασμού, και αύξησης των επιτοκίων απειλεί τώρα να βυθίσει την παγκόσμια οικονομία σε ύφεση. Ωστόσο, ως επί το πλείστον, οι οικονομολόγοι και οι οικονομικοί αναλυτές αντιμετώπισαν αυτές τις εξελίξεις ως απότοκα του φυσιολογικού επιχειρηματικού κύκλου. Από την αρχική λανθασμένη εκτίμηση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) ότι ο πληθωρισμός θα είναι «παροδικός» έως την σημερινή συναίνεση ότι μια πιθανή ύφεση στις ΗΠΑ θα είναι «σύντομη και ρηχή», υπήρξε μια ισχυρή τάση να θεωρούνται οι οικονομικές προκλήσεις τόσο προσωρινές όσο και γρήγορα αναστρέψιμες.

23112022-1.jpg

Χρηματιστηριακό γραφείο στο Τόκιο, τον Φεβρουάριο του 2022. Kim Kyung-Hoon / Reuters
------------------------------------------------------------

Όμως, αντί για μια ακόμη περιστροφή του οικονομικού τροχού, ο κόσμος μπορεί να βιώνει σημαντικές διαρθρωτικές και κοσμικές αλλαγές που θα διαρκέσουν περισσότερο από τον τρέχοντα οικονομικό κύκλο. Τρεις νέες τάσεις ειδικότερα υποδηλώνουν μια τέτοια μεταμόρφωση και είναι πιθανό να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση των οικονομικών αποτελεσμάτων τα επόμενα χρόνια: η μετατόπιση από την ανεπαρκή ζήτηση στην ανεπαρκή προσφορά ως σημαντική πολυετή τροχοπέδη στην ανάπτυξη, το τέλος της απεριόριστης ρευστότητας από τις κεντρικές τράπεζες, και η αυξανόμενη αστάθεια των χρηματοπιστωτικών αγορών.

Αυτές οι αλλαγές συμβάλλουν στην εξήγηση πολλών από τις ασυνήθιστες οικονομικές εξελίξεις των τελευταίων ετών και είναι πιθανό να προκαλέσουν ακόμη μεγαλύτερη αβεβαιότητα στο μέλλον, καθώς οι κλυδωνισμοί γίνονται πιο συχνοί και πιο βίαιοι. Οι αλλαγές αυτές θα επηρεάσουν τα άτομα, τις εταιρείες, και τις κυβερνήσεις -οικονομικά, κοινωνικά, και πολιτικά. Και μέχρι οι αναλυτές να αφυπνιστούν για την πιθανότητα ότι αυτές οι τάσεις θα διαρκέσουν περισσότερο από τον επόμενο οικονομικό κύκλο, οι οικονομικές δυσκολίες που προκαλούν είναι πιθανό να υπερτερούν σημαντικά των ευκαιριών που δημιουργούν.

ΤΟ ΚΑΤΩ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΩ

Οι υφέσεις και οι εξάρσεις του πληθωρισμού έρχονται και παρέρχονται, αλλά τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί μια σειρά από εξαιρετικά απίθανες, αν όχι αδιανόητες, παγκόσμιες οικονομικές και χρηματοπιστωτικές εξελίξεις. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, κάποτε υπέρμαχες του ελεύθερου εμπορίου, έγιναν η πιο προστατευτική προηγμένη οικονομία. Το Ηνωμένο Βασίλειο μετατράπηκε ξαφνικά σε κάτι που μοιάζει με μια αγωνιζόμενη αναπτυσσόμενη χώρα, αφού ένας ατυχής μίνι προϋπολογισμός αποδυνάμωσε το νόμισμα, εκτόξευσε τις αποδόσεις των ομολόγων στα ύψη, προκάλεσε τον χαρακτηρισμό «αρνητικής παρακολούθησης» από τους οίκους αξιολόγησης, και ανάγκασε την πρωθυπουργό Liz Truss να παραιτηθεί [1]. Το κόστος δανεισμού αυξήθηκε κατακόρυφα, καθώς τα επιτόκια για περισσότερο από το ένα τρίτο των παγκόσμιων ομολόγων έγιναν αρνητικά (δημιουργώντας μια ανώμαλη κατάσταση στην οποία οι πιστωτές πληρώνουν τους οφειλέτες). Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία [2] παρέλυσε το G20, επιταχύνοντας αυτό που προηγουμένως ήταν μια σταδιακή αποδυνάμωση του θεσμού. Και ορισμένα Δυτικά έθνη έχουν οπλοποιήσει το διεθνές σύστημα πληρωμών που αποτελεί την ραχοκοκαλιά της παγκόσμιας οικονομίας σε μια προσπάθεια να τιμωρήσουν τη Μόσχα.

Προσθέστε σε αυτόν τον κατάλογο των γεγονότων μικρής πιθανότητας την ταχεία επιστροφή της Κίνας στον συγκεντρωτισμό [3] υπό τον Σι Τζινπίνγκ και την αποσύνδεσή της από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την ενίσχυση των απολυταρχιών σε όλο τον κόσμο, και την πόλωση, ακόμη και τον κατακερματισμό πολλών φιλελεύθερων δημοκρατιών. Η κλιματική αλλαγή, οι δημογραφικές αλλαγές, και η σταδιακή μετακίνηση της οικονομικής ισχύος από την δύση προς την ανατολή ήταν περισσότερο προβλέψιμες, αλλά παρ' όλα αυτά περιέπλεξαν το παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον.

Η τάση πολλών αναλυτών ήταν να αναζητούν εξατομικευμένες εξηγήσεις για κάθε αναπάντεχη εξέλιξη. Υπάρχουν όμως σημαντικές κοινές συνισταμένες, ιδίως μεταξύ των οικονομικών και χρηματοπιστωτικών γεγονότων, όπως η αποτυχία να δημιουργηθεί ταχεία, χωρίς αποκλεισμούς, και βιώσιμη ανάπτυξη -η υπερβολική εξάρτηση των φορέων χάραξης πολιτικής από μια ισχνή εργαλειοθήκη που με την πάροδο του χρόνου δημιούργησε περισσότερα προβλήματα από όσα έλυσε- και η απουσία κοινής δράσης για την αντιμετώπιση κοινών παγκόσμιων προβλημάτων. Αυτά τα κοινά σημεία, με την σειρά τους, ως επί το πλείστον (αν και όχι εξ ολοκλήρου) ανάγονται στις τρεις μετασχηματιστικές αλλαγές που συμβαίνουν στην παγκόσμια οικονομία και τα χρηματοοικονομικά.

ΕΠΑΝΑΔΙΑΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

Βγαίνοντας από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-8 [4], οι περισσότεροι οικονομολόγοι απέδωσαν την ευθύνη για την υποτονική οικονομική ανάπτυξη στην έλλειψη ζήτησης. Η αμερικανική κυβέρνηση προσπάθησε να διορθώσει το πρόβλημα αυτό μέσω δαπανών τόνωσης της οικονομίας (αν και η πόλωση στο Κογκρέσο περιόρισε αυτήν την προσέγγιση από το 2011 έως το 2017) και, το σημαντικότερο, μέσω της απόφασης της Fed να θέσει τα επιτόκια στο κατώτατο όριο και να διοχετεύσει τεράστια ποσότητα ρευστότητας στις αγορές. Στην προσέγγιση αυτή δόθηκαν αναβολικά, πρώτα με τις περικοπές δαπανών και φόρων της κυβέρνησης Τραμπ και στην συνέχεια με την έκτακτη στήριξη που χορήγησαν τόσο η κυβέρνηση Τραμπ όσο και η κυβέρνηση Μπάιντεν στα νοικοκυριά και τις εταιρείες κατά την διάρκεια της πανδημίας COVID-19 [5] -και όλα αυτά ενώ η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ πλημμύρισε το σύστημα με μετρητά.

Όμως, εν αγνοία πολλών, η παγκόσμια οικονομία βρισκόταν σε μια σημαντική διαρθρωτική αλλαγή που καθιστούσε την προσφορά και όχι την ζήτηση το πραγματικό πρόβλημα. Αρχικά, η αλλαγή αυτή οφειλόταν στις επιπτώσεις της COVID-19 [6]. Δεν είναι εύκολο να δοθεί νέα ώθηση σε μια παγκόσμια οικονομία που έχει αναγκαστεί να σταματήσει ξαφνικά. Τα εμπορευματοκιβώτια ναυτιλίας βρίσκονται στο λάθος μέρος, όπως και τα ίδια τα πλοία. Δεν επανέρχεται όλη η παραγωγή σε λειτουργία με συντονισμένο τρόπο. Οι αλυσίδες εφοδιασμού διαταράσσονται. Και χάρη στις τεράστιες χρηματικές ενισχύσεις από τις κυβερνήσεις και την άφθονη ρευστότητα των κεντρικών τραπεζών, η ζήτηση ξεπερνά κατά πολύ την προσφορά.

Με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, κατέστη σαφές ότι οι περιορισμοί στον εφοδιασμό δεν οφείλονταν μόνο στην πανδημία. Ορισμένα τμήματα του πληθυσμού αποχώρησαν από το εργατικό δυναμικό με ασυνήθιστα υψηλά ποσοστά, είτε από επιλογή είτε από ανάγκη, δυσκολεύοντας τις επιχειρήσεις να βρουν εργαζόμενους. Το πρόβλημα επιδεινώθηκε από τις διαταραχές στις παγκόσμιες ροές εργασίας, καθώς λιγότεροι ξένοι εργαζόμενοι λάμβαναν βίζα ή ήταν πρόθυμοι να μεταναστεύσουν. Αντιμέτωπες με αυτούς και άλλους περιορισμούς, οι εταιρείες άρχισαν να δίνουν προτεραιότητα στο να κάνουν τις δραστηριότητές τους πιο ανθεκτικές και όχι απλώς πιο αποτελεσματικές. Εν τω μεταξύ, οι κυβερνήσεις ενέτειναν την οπλοποίηση των κυρώσεων για το εμπόριο, τις επενδύσεις, και τις πληρωμές -μια απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία [7] και στην επιδείνωση των εντάσεων μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας. Τέτοιες αλλαγές επιτάχυναν την μεταπανδημική επαναδιασύνδεση των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού με στόχο περισσότερο [βιομηχανικό] επαναπατρισμό σε φιλικές χώρες («friend-shoring») και σε κοντινές χώρες («near-shoring»).

Αυτή δεν είναι η μόνη επαναδιασύνδεση που βρίσκεται σε εξέλιξη. Η κλιματική αλλαγή αναγκάζει τελικά τις εταιρείες, τα νοικοκυριά, και τις κυβερνήσεις να αλλάξουν την συμπεριφορά τους. Δεδομένων των κινδύνων που αντιμετωπίζει ο πλανήτης, δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το να εξελιχθούν μακριά από καταστροφικές πρακτικές. Η μη βιωσιμότητα της σημερινής πορείας είναι σαφής, όπως και η επιθυμία για μια πράσινη οικονομία. Όμως η μετάβαση θα είναι περίπλοκη [8], κυρίως επειδή τα συμφέροντα των χωρών και των επιχειρήσεων δεν έχουν ακόμη ευθυγραμμιστεί επαρκώς σε αυτό το ζήτημα και επειδή δεν υπάρχει η απαραίτητη διεθνής συνεργασία [9].

Το συμπέρασμα είναι ότι οι αλλαγές στην φύση της παγκοσμιοποίησης, οι εκτεταμένες ελλείψεις εργατικού δυναμικού, και οι επιταγές της κλιματικής αλλαγής [10] έχουν δημιουργήσει δυσκολίες στον εφοδιασμό και έχουν θέσει τα ήδη δοκιμαζόμενα μοντέλα ανάπτυξης υπό ακόμη μεγαλύτερη πίεση.

ΠΑΡΑΠΑΙΟΥΣΕΣ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Το χειρότερο είναι ότι αυτές οι αλλαγές στο παγκόσμιο οικονομικό τοπίο συμβαίνουν την ίδια στιγμή που οι κεντρικές τράπεζες αλλάζουν ριζικά την προσέγγισή τους. Για χρόνια, οι κεντρικές τράπεζες των μεγάλων οικονομιών ανταποκρίνονταν σχεδόν σε κάθε ένδειξη οικονομικής αδυναμίας ή αστάθειας της αγοράς ρίχνοντας περισσότερα χρήματα στο πρόβλημα. Εξάλλου, περισσότερο από ανάγκη παρά από επιλογή, είχαν αναγκαστεί να χρησιμοποιήσουν τα ομολογουμένως ατελή εργαλεία τους για να διατηρήσουν την οικονομική σταθερότητα μέχρι οι κυβερνήσεις να μπορέσουν να ξεπεράσουν την πολιτική πόλωση και να παρέμβουν για να κάνουν την δουλειά τους.

Όσο περισσότερο όμως οι κεντρικές τράπεζες παρέτειναν αυτό που προοριζόταν να είναι μια χρονικά περιορισμένη παρέμβαση -αγορά ομολόγων έναντι μετρητών και διατήρηση των επιτοκίων σε τεχνητά χαμηλά επίπεδα- τόσο μεγαλύτερη παράπλευρη ζημιά προκαλούσαν. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές που φορτίστηκαν με ρευστότητα αποσυνδέθηκαν από την πραγματική οικονομία, η οποία αποκόμισε μόνο περιορισμένα οφέλη από αυτές τις πολιτικές. Οι πλούσιοι, οι οποίοι κατέχουν την συντριπτική πλειοψηφία των περιουσιακών στοιχείων, έγιναν πλουσιότεροι, και οι αγορές εκπαιδεύτηκαν να θεωρούν τις κεντρικές τράπεζες ως τους καλύτερους φίλους τους, που είναι πάντα εκεί για να περιορίσουν τη μεταβλητότητα της αγοράς. Τελικά, οι αγορές άρχισαν να αντιδρούν αρνητικά ακόμη και σε νύξεις για μείωση της στήριξης των κεντρικών τραπεζών, κρατώντας ουσιαστικά τις κεντρικές τράπεζες σε ομηρία και εμποδίζοντάς τες να διασφαλίσουν την υγεία της οικονομίας στο σύνολό της.

Όλα αυτά άλλαξαν με την έξαρση του πληθωρισμού που ξεκίνησε το πρώτο εξάμηνο του 2021. Διαγιγνώσκοντας αρχικά λανθασμένα το πρόβλημα ως παροδικό, η Fed έκανε το λάθος να επιτρέψει κυρίως στις αυξήσεις των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων να εκραγούν σε ένα ευρείας κλίμακας φαινόμενο επί του κόστους ζωής. Παρά τις αυξανόμενες ενδείξεις ότι ο πληθωρισμός δεν θα εξαφανιζόταν από μόνος του, η Fed συνέχισε να διοχετεύει ρευστότητα στην οικονομία μέχρι τον Μάρτιο του 2022, όταν τελικά άρχισε να αυξάνει τα επιτόκια -και μόνο συγκρατημένα στην αρχή.

Αλλά μέχρι τότε ο πληθωρισμός είχε ξεπεράσει το 7% και η Fed είχε στριμωχτεί στην γωνία. Ως αποτέλεσμα, αναγκάστηκε να στραφεί σε μια σειρά πολύ πιο απότομων αυξήσεων των επιτοκίων, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων διαδοχικών αυξήσεων-ρεκόρ κατά 0,75 ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ Ιουνίου και Νοεμβρίου. Οι αγορές αναγνώρισαν ότι η Fed προσπαθούσε να καλύψει τον χαμένο χρόνο και άρχισαν να ανησυχούν ότι θα διατηρούσε τα επιτόκια υψηλότερα για περισσότερο χρόνο από όσο θα ήταν καλό για την οικονομία. Το αποτέλεσμα ήταν η αστάθεια των χρηματοπιστωτικών αγορών που, αν συνεχιστεί, θα μπορούσε να απειλήσει την λειτουργία των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών αγορών και να βλάψει περαιτέρω την οικονομία.

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΔΟΥΛΕΙΑ

Το να συνηθίσουν οι αγορές να περιμένουν πάντα εύκολο χρήμα είχε ένα άλλο στρεβλό αποτέλεσμα, το να ενθαρρυνθεί ένα σημαντικό μέρος της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής δραστηριότητας να μεταναστεύσει από τις αυστηρά ρυθμιζόμενες τράπεζες σε λιγότερο καλά κατανοητές και ρυθμιζόμενες οντότητες, όπως οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων, τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια, και τα αμοιβαία κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου. Αυτές οι οντότητες έκαναν εκείνο για το οποίο πληρώνονται: εκμεταλλεύτηκαν τις επικρατούσες χρηματοπιστωτικές συνθήκες για να αποκομίσουν κέρδη. Τούτο σήμαινε την ανάληψη μεγαλύτερου χρέους και μόχλευσης, την απομάκρυνση από τους τομείς της εξειδίκευσής τους, και την ανάληψη ολοένα και μεγαλύτερων κινδύνων με την υπόθεση ότι το εύκολο χρήμα και η αξιόπιστη στήριξη των κεντρικών τραπεζών θα εξακολουθούσαν να υφίστανται και στο μέλλον.

Λίγες από αυτές τις επιχειρήσεις είχαν προγραμματίσει μια ξαφνική αλλαγή στο κόστος δανεισμού ή στην πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Ένα ακραίο παράδειγμα του είδους του σοκ που ακολούθησε ήταν η παραλίγο χρηματοπιστωτική κατάρρευση τον Οκτώβριο του 2022 στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αφού η Truss ανακοίνωσε ένα σχέδιο για μεγάλες μη χρηματοδοτημένες φορολογικές περικοπές, οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων εκτινάχθηκαν, αιφνιδιάζοντας ορισμένα από τα υψηλής μόχλευσης συνταξιοδοτικά ταμεία της χώρας. Εάν δεν υπήρχε μια επείγουσα παρέμβαση της Τράπεζας της Αγγλίας, μια αναστροφή της κυβέρνησης Truss, και η τελική αποπομπή της πρωθυπουργού, το ξεπούλημα των ομολόγων θα μπορούσε να είχε εξελιχθεί σε μια μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση [11] και τελικά σε μια ακόμη πιο επώδυνη ύφεση.

Η αστάθεια του χρηματοπιστωτικού συστήματος περιπλέκει επίσης το έργο των κεντρικών τραπεζών. Αντί να αντιμετωπίζουν το σύνηθες δίλημμά τους -πώς να μειώσουν τον πληθωρισμό χωρίς να βλάψουν την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση- οι κεντρικές τράπεζες αντιμετωπίζουν τώρα ένα τρίλημμα: πώς να μειώσουν τον πληθωρισμό, να προστατεύσουν την ανάπτυξη και την απασχόληση, και να διασφαλίσουν την χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Δεν υπάρχει εύκολος τρόπος να γίνουν και τα τρία, ιδίως με τόσο υψηλό πληθωρισμό [12].

ΔΥΣΒΑΤΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ

Αυτές οι μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές εξηγούν σε μεγάλο βαθμό γιατί η ανάπτυξη επιβραδύνεται στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου, ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός, οι χρηματοπιστωτικές αγορές είναι ασταθείς, και η άνοδος του δολαρίου και των επιτοκίων έχει προκαλέσει πονοκεφάλους σε πολλές χώρες. Δυστυχώς, αυτές οι αλλαγές σημαίνουν επίσης ότι τα παγκόσμια οικονομικά και χρηματοπιστωτικά αποτελέσματα είναι όλο και πιο δύσκολο να προβλεφθούν με υψηλό βαθμό σιγουριάς. Αντί να σχεδιάζουν για ένα πιθανό αποτέλεσμα –μια γραμμή βάσης- οι εταιρείες και οι κυβερνήσεις πρέπει τώρα να σχεδιάζουν για πολλά πιθανά αποτελέσματα. Και ορισμένα από αυτά τα αποτελέσματα είναι πιθανό να έχουν αλυσιδωτές επιπτώσεις, έτσι ώστε ένα κακό γεγονός να έχει μεγάλη πιθανότητα να ακολουθηθεί από ένα άλλο. Σε έναν τέτοιο κόσμο, η σωστή λήψη αποφάσεων είναι δύσκολη και τα λάθη γίνονται εύκολα.

Ευτυχώς, το τι χρειάζεται για να πλοηγηθεί κανείς σε έναν τέτοιο κόσμο δεν είναι μυστικό. Η ανθεκτικότητα, η ύπαρξη επιλογών, και η ευελιξία είναι ζωτικής σημασίας. Η ανθεκτικότητα, ή η ικανότητα ανάκαμψης από αναποδιές, εξαρτάται συχνά από ισχυρούς ισολογισμούς και από σθένος, αντοχή, και ακεραιότητα. Η ύπαρξη επιλογών, η οποία επιτρέπει την αλλαγή πορείας με χαμηλό κόστος, υποστηρίζεται από το ανοιχτό μυαλό που προκύπτει από την ποικιλομορφία ως προς το φύλο, την φυλή, την κουλτούρα, ή την εμπειρία. Και η ευελιξία, ή η ικανότητα γρήγορης αντίδρασης στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, εξαρτάται από την ηγεσία και την διακυβέρνηση που επιτρέπουν τολμηρές κινήσεις σε στιγμές μεγαλύτερης σαφήνειας.

Αυτό το τρίπτυχο της ανθεκτικότητας, της ύπαρξης επιλογών, και της ευελιξίας δεν θα απομονώσει τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά από όλες τις οικονομικές και χρηματοπιστωτικές ανωμαλίες που βρίσκονται μπροστά μας. Θα ενισχύσει όμως σημαντικά την ικανότητά τους να ξεπεράσουν αυτές τις αναταράξεις και θα αυξήσει την πιθανότητα να καταλήξουν σε έναν καλύτερο προορισμό -έναν προορισμό που θα είναι πιο συμπεριληπτικός, φιλικός προς το κλίμα, και συνεργατικός και πολύ λιγότερο εξαρτώμενος από μια στρεβλή και επισφαλή χρηματοδότηση.

Για τις εθνικές κυβερνήσεις και τις κεντρικές τράπεζες, ο στόχος θα πρέπει να είναι να ελαχιστοποιήσουν τα ατυχήματα σε αυτό το ταξίδι και να βελτιώσουν τις πιθανότητες να καταλήξουν όλοι σε ένα καλύτερο μέρος. Οι προτεραιότητες της πολιτικής θα πρέπει να περιλαμβάνουν τον εκσυγχρονισμό των υποδομών για να βοηθήσουν στην αύξηση της προσφοράς, την βελτίωση της κατάρτισης του εργατικού δυναμικού και των προγραμμάτων επανεκπαίδευσης, καθώς και την δρομολόγηση συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την κάλυψη πιεστικών αναγκών, όπως η ανάπτυξη εμβολίων. Ταυτόχρονα, οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να συνεχίσουν να καταπολεμούν τον πληθωρισμό και να βελτιώσουν τον συντονισμό της δημοσιονομικής πολιτικής, της νομισματικής πολιτικής, και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την παραγωγικότητα και την ανάπτυξη.

Οι κυβερνήσεις θα πρέπει επίσης να βελτιώσουν την εποπτεία και την ρύθμιση των μη τραπεζικών χρηματοπιστωτικών οντοτήτων, γεγονός που απαιτεί πολύ καλύτερη κατανόηση των τεχνικών δεσμών μεταξύ τους, της σιωπηρής μόχλευσης που κρύβεται στους ισολογισμούς τους, και των διαύλων μέσω των οποίων το ρίσκο μπορεί να εξαπλωθεί στο ευρύτερο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Τέλος, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να δημιουργήσουν ισχυρότερα δίχτυα ασφαλείας για την προστασία των πιο ευάλωτων τμημάτων της κοινωνίας, τα οποία επανειλημμένα ήταν τα περισσότερο εκτεθειμένα σε οικονομικά και χρηματοπιστωτικά σοκ.

Οι προσπάθειες αυτές θα πρέπει να επεκταθούν σε πολυμερές επίπεδο. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να συνεργαστούν για την μεταρρύθμιση των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, για την κοινή ασφάλιση έναντι κοινών σοκ, για την ενίσχυση των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, για την προληπτική αναδιάρθρωση των χρεών των χωρών που εργάζονται κάτω από βαριές επιβαρύνσεις χρεών τα οποία λιμοκτονούν τους κοινωνικούς τους τομείς και εμποδίζουν την ανάπτυξη ικανοτήτων, και για την βελτίωση της λειτουργίας του G20.

Πρόκειται για έναν δύσκολο, αλλά εφικτό στόχο. Όσο περισσότερο τα νοικοκυριά, οι εταιρείες, και οι κυβερνήσεις αδυνατούν να αναγνωρίσουν και να ανταποκριθούν στις διαρθρωτικές αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στο παγκόσμιο οικονομικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα, τόσο πιο δύσκολο θα είναι να μετριαστούν οι κίνδυνοι και να αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες που συνδέονται με αυτές τις αλλαγές. Ο κόσμος δεν βρίσκεται απλώς στο χείλος μιας νέας ύφεσης. Βρίσκεται εν μέσω μιας βαθιάς οικονομικής και χρηματοπιστωτικής αλλαγής. Η αναγνώριση αυτής της μεταβολής και η εκμάθηση του πώς να ελιχθεί κάποιος σε αυτήν θα είναι ουσιαστικής σημασίας για να φτάσει ο κόσμος σε έναν καλύτερο προορισμό.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/united-kingdom/can-sunak-save-britain
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/ukraine/2022-05-26/putin-against...
[3] https://www.foreignaffairs.com/china/xi-jinping-and-paradox-power
[4] https://www.foreignaffairs.com/united-states/crisis-next-time
[5] https://www.foreignaffairs.com/lists/2021-03-10/how-pandemic-changed-world
[6] https://www.foreignaffairs.com/tags/coronavirus
[7] https://www.foreignaffairs.com/tags/war-ukraine
[8] https://www.foreignaffairs.com/articles/world/2021-11-30/geopolitics-ene...
[9] https://www.foreignaffairs.com/world/time-rethink-climate-finance
[10] https://www.foreignaffairs.com/topics/climate-change
[11] https://www.foreignaffairs.com/united-kingdom/how-britain-stumbled
[12] http://www.foreignaffairs.com/world/age-of-inflation-kenneth-rogoff

Copyright © 2022 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/world/not-just-another-recession-global-e...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition