Η εμμονή του Xi με την ασφάλεια έχει κόστος | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η εμμονή του Xi με την ασφάλεια έχει κόστος

Πώς η επιδίωξη για έλεγχο απειλεί την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας
Περίληψη: 

Η ιστορία δείχνει ότι υπάρχει μια δυνητικά επικίνδυνη ένταση μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης και ασφάλειας. Στην θεμελιώδη μελέτη του για την άνοδο και την πτώση των μεγάλων δυνάμεων, ο ιστορικός Paul Kennedy τόνισε τους κινδύνους της «αυτοκρατορικής υπερέκτασης» -την τάση των μεγάλων δυνάμεων να επεκτείνουν τις στρατιωτικές τους δυνάμεις πέρα από αυτό που μπορούν να υποστηρίξουν οι οικονομίες τους.

Ο STEPHEN ROACH είναι ανώτερος συνεργάτης στο Κέντρο Κίνας Paul Tsai της Νομικής Σχολής του Yale και συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο: Accidental Conflict: America, China, and the Clash of False Narratives [1].

Το πρόβλημα της ανάπτυξης της Κίνας μόλις χειροτέρεψε. Αυτό είναι το αδιαμφισβήτητο συμπέρασμα που μπορεί να εξαχθεί από το 20ό Εθνικό Συνέδριο του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος (ΚΚΚ).

Για τον πρόεδρο, Xi Jinping [2], το συνέδριο ήταν μια εκπληκτική επιτυχία: εξασφάλισε μια άνευ προηγουμένου τρίτη θητεία ως ηγέτης του ΚΚΚ και εξάλειψε κάθε υποψία πολιτικού ανταγωνισμού. Αλλά αυτό δεν αποτελεί καλό οιωνό για την κινεζική ευημερία. Η αυξανόμενη απολυταρχία συγκρούεται με μια δυναμική οικονομία, και κάτι [από τα δυο] πρέπει να υποχωρήσει.

02122022-1.jpg

Ένας άνδρας στο Πεκίνο, τον Νοέμβριο του 2021. Thomas Peter / Reuters
------------------------------------------------------

Αυτό το κάτι είναι πιθανό να είναι η οικονομική ανάπτυξη, η οποία τώρα κινδυνεύει. Μεταξύ του 1980 και του 2020, η κινεζική οικονομία είχε μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ της τάξης του 9%. Το 2022-23, ωστόσο, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναμένει ότι η κινεζική οικονομία θα αναπτυχθεί κατά λιγότερο από 4%. Παρόλο που η ανάπτυξη της Κίνας λογικά θα παραμείνει θετική, το μέγεθος μιας τόσο απότομης επιβράδυνσης από την προηγούμενη υπερ-αναπτυξιακή πορεία είναι το κινεζικό ισοδύναμο μιας ύφεσης.

Αυτό το δραματικό έλλειμμα μπορεί να αποδοθεί σε πολλούς βραχυπρόθεσμους παράγοντες, μεταξύ των οποίων και τα συνεχιζόμενα κυλιόμενα lockdown που ο Xi επιμένει ότι είναι απαραίτητα για να διατηρηθεί η προφανώς ανεφάρμοστη πολιτική της Κίνας για «μηδενική COVID» [3]. Αλλά υπάρχουν επίσης αρκετές άλλες δυνάμεις που δραστηριοποιούνται, ειδικά η από καιρό αναμενόμενη κατάρρευση του υπερβολικά εκτεταμένου τομέα ακινήτων της Κίνας, οι ενοχλητικές διακοπές της εφοδιαστικής αλυσίδας, οι καθοδικές πιέσεις στο παγκόσμιο εμπόριο, και οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία.

Παρόλο που οι κινεζικές μολύνσεις από COVID έχουν φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ, προκαλώντας διάσπαρτα ξεσπάσματα κοινωνικής αναταραχής, είναι λογικό να υποθέσουμε ότι οι αντίξοες αυτές συνθήκες θα υποχωρήσουν τελικά. Όταν συμβεί αυτό, η κινεζική οικονομία θα πρέπει να παρουσιάσει κάποια ανάκαμψη. Ωστόσο, το αποτέλεσμα του 20ού Συνεδρίου του Κόμματος [4] διασφαλίζει ότι οποιαδήποτε τέτοια ανάκαμψη είναι πιθανό να είναι σύντομη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, στην τρίτη θητεία του, ο Xi σχεδιάζει να επικεντρωθεί λιγότερο στην οικονομική ανάπτυξη και πολύ περισσότερο στην εθνική ασφάλεια. Όπως προειδοποίησε το κομματικό συνέδριο, η Κίνα αντιμετωπίζει «απαράμιλλη πολυπλοκότητα, σοβαρότητα, και δυσκολία» όταν «πλέει σε επικίνδυνες, φουρτουνιασμένες θάλασσες». Για τον Xi, αυτό αφορά λιγότερο την οικονομία και περισσότερο τον εσωτερικό έλεγχο και τις γεωπολιτικές προκλήσεις.

Παρά την ερμηνεία του Xi, η Κίνα πρέπει τελικά να αντιμετωπίσει την πρόκληση της εξισορρόπησης της οικονομικής ανάπτυξης με την εθνική ασφάλεια. Οι αποφάσεις που ανακοινώθηκαν στο συνέδριο του κόμματος θα καταστήσουν πιθανότατα αυτό το ήδη δύσκολο τέχνασμα ακόμη πιο δύσκολο να επιτευχθεί.

ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΟΝΤΑΣ

Οι μακροπρόθεσμες δυνατότητες οικονομικής ανάπτυξης μιας χώρας μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελούνται από δύο παράγοντες: την αύξηση του εργατικού δυναμικού και την αύξηση της παραγωγικότητας του εργατικού δυναμικού. Ένα αυξανόμενο και όλο και πιο παραγωγικό εργατικό δυναμικό είναι το ιερό δισκοπότηρο της οικονομικής μεγέθυνσης και ανάπτυξης. Για 40 χρόνια, λειτούργησε σαν γούρι για την Κίνα [5], όπου η δημογραφική διόγκωση της νεολαίας προκάλεσε ταχεία επέκταση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας -μια επέκταση που ενισχύθηκε περαιτέρω από τη μαζική μετεγκατάσταση των Κινέζων εργαζομένων από θέσεις εργασίας χαμηλής παραγωγικότητας στην ύπαιθρο σε θέσεις εργασίας υψηλότερης παραγωγικότητας στις πόλεις. Η μετατόπιση αυτή αποτέλεσε την βάση της εκρηκτικής ανάπτυξης της οικονομίας.

Αυτό ήταν τότε. Σήμερα, ο πληθυσμός της Κίνας σε ηλικία εργασίας συρρικνώνεται και ο πληθυσμός των ηλικιωμένων αυξάνεται ραγδαία [6]· η τάση αυτή είναι πιθανό να συνεχιστεί τουλάχιστον για τα επόμενα 25 χρόνια. Αυτή είναι η κληρονομιά της κινεζικής πολιτικής του ενός παιδιού, την οποία το ΚΚΚ τερμάτισε το 2016. Από τότε το κόμμα προσπαθεί απεγνωσμένα (και μέχρι στιγμής ανεπιτυχώς) να αντιστρέψει τις επιπτώσεις της. Εν τω μεταξύ, ο ρυθμός της αστικοποίησης έχει επιβραδυνθεί -αν και οι εργαζόμενοι εξακολουθούν να εγκαταλείπουν τις θέσεις εργασίας χαμηλής παραγωγικότητας στα αγροκτήματα και να κατευθύνονται σε θέσεις εργασίας υψηλότερης παραγωγικότητας στις αστικές περιοχές, το κάνουν σε μικρότερους αριθμούς από ό,τι στο παρελθόν.

Με την συρρίκνωση του ενεργού πληθυσμού, η αύξηση της παραγωγικότητας πρέπει να επιταχυνθεί για να διατηρηθεί η οικονομία σε σταθερή αναπτυξιακή τροχιά. Αυτό είναι απίθανο να συμβεί. Τα πρώτα σημάδια του προβλήματος είναι ήδη εμφανή: μετά από αύξηση 1,1% ετησίως, κατά μέσο όρο, από το 1982 έως το 2010, η αύξηση της συνολικής παραγωγικότητας των συντελεστών παραγωγής της Κίνας (βασικό συστατικό του οικονομικού δυναμικού μιας χώρας) μειώθηκε κατά μέσο όρο στο 0,6% ετησίως μεταξύ 2011 και 2019. Αυτό ήταν σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα των αποφάσεων που ελήφθησαν κατά την διάρκεια των δύο πρώτων θητειών του Xi, οι οποίες μετατόπισαν τις επενδύσεις και την απασχόληση από τον ιδιωτικό τομέα υψηλής παραγωγικότητας προς τις αρτηριοσκληρωτικές κρατικές επιχειρήσεις.