Το παιχνίδι ισχύος της Κίνας στην Λατινική Αμερική | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το παιχνίδι ισχύος της Κίνας στην Λατινική Αμερική

Για να αντιμετωπίσει το Πεκίνο, η Δύση πρέπει να επενδύσει στους ανθρώπους
Περίληψη: 

Η Κίνα χρησιμοποιεί την οικονομική της δύναμη για να προωθήσει την ατζέντα της εξωτερικής πολιτικής της, συμπεριλαμβανομένου του να πείσει τις χώρες να σταματήσουν να αναγνωρίζουν την κυριαρχία της Ταϊβάν. Και οι όροι με τους οποίους δανείζει συχνά υπονομεύουν τους δημοκρατικούς κανόνες. Αυτό είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο σε ένα μέρος του κόσμου όπου οι θεσμοί και οι δημοκρατικές πρακτικές είναι συχνά εύθραυστες.

Ο JULIO ARMANDO GUZMAN, υποψήφιος πρόεδρος στο Περού το 2016 και το 2021, είναι υπότροφος Reagan-Fascell Democracy στο National Endowment for Democracy.

Το αποτύπωμα της Κίνας στην Λατινική Αμερική είναι μεγάλο και αυξάνεται. Είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της περιοχής μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες και ο μεγαλύτερος δημόσιος δανειστής στις κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής. Πράγματι, ως δανειστής, η Κίνα ξεπερνά τα μακροχρόνια πολυμερή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και η Διαμερικανική Αναπτυξιακή Τράπεζα (Inter-American Development Bank) στην περιοχή. Αυτοί οι δύο οργανισμοί μόλις μετά βίας φτάνουν τα 131 δισεκατομμύρια δολάρια που οι Κινέζοι παρείχαν σε πίστωση στην Λατινική Αμερική μεταξύ 2008 και 2019. Όλα τα σημάδια δείχνουν ότι η Κίνα θα είναι σύντομα ο μεγαλύτερος κάτοχος χρέους στην περιοχή.

17012023-1.jpg

Ο πρόεδρος του Ελ Σαλβαδόρ, Nayib Bukele, σε πάρκο αναψυχής που χρηματοδοτείται από την Κίνα, στην La Libertad, στο Ελ Σαλβαδόρ, τον Αύγουστο του 2022. Jose Cabezas / Reuters
-----------------------------------------

Αυτό θα πρέπει να ανησυχεί τόσο τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής της Λατινικής Αμερικής όσο και των ΗΠΑ. Η πανδημία COVID-19, η πτώση των τιμών των βασικών εμπορευμάτων όπως ο χαλκός και η σόγια, το υψηλότερο κόστος δανεισμού, και η στασιμότητα της παγκόσμιας οικονομίας σημαίνουν ότι η Λατινική Αμερική εισέρχεται σε μια περίοδο χαμηλής οικονομικής ανάπτυξης. Θα είναι δύσκολο να υπάρξει αντίσταση στις κινεζικές επενδύσεις σε αυτό το περιβάλλον. Αλλά αυτά τα χρήματα έρχονται με προϋποθέσεις. Η Κίνα χρησιμοποιεί την οικονομική της δύναμη για να προωθήσει την ατζέντα της εξωτερικής πολιτικής της, συμπεριλαμβανομένου του να πείσει τις χώρες να σταματήσουν να αναγνωρίζουν την κυριαρχία της Ταϊβάν. Και οι όροι με τους οποίους δανείζει συχνά υπονομεύουν τους δημοκρατικούς κανόνες. Αυτό είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο σε ένα μέρος του κόσμου όπου οι θεσμοί και οι δημοκρατικές πρακτικές είναι συχνά εύθραυστες.

Ο καλύτερος τρόπος για να καταπολεμήσουν οι Δυτικές κυβερνήσεις την αυξανόμενη κινεζική επιρροή είναι να επενδύσουν στο ανθρώπινο κεφάλαιο της Λατινικής Αμερικής. Συγκεκριμένα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και τα ευρωπαϊκά έθνη θα πρέπει να παρέχουν περισσότερες υποτροφίες στους Λατινοαμερικανούς για σπουδές και έρευνα στο εξωτερικό, και θα πρέπει να χρησιμοποιούν ψηφιακή τεχνολογία, όπως διαδικτυακά μαθήματα, για να προσεγγίσουν νέους ηγέτες σε όλη την περιοχή. Ο ανταγωνισμός με την Κίνα πρωτίστως ως προς το ποιος εγχέει περισσότερα χρήματα στην Λατινική Αμερική είναι μια χαμένη μάχη. Πρώτον, η Δύση δεν μπορεί να ανταγωνιστεί την οικονομική μόχλευση της Κίνας. Επιπλέον, η υπόθεση ότι η οικονομική ανάπτυξη οδηγεί στην δημοκρατία είναι εσφαλμένη. Στο τέλος, η βιώσιμη δημοκρατία βασίζεται σε αξίες και ιδέες –ένα πεδίο ανταγωνισμού στο οποίο η Κίνα βρίσκεται σε σοβαρά μειονεκτική θέση. Ενώ η Κίνα επενδύει σε ορυχεία, η Δύση θα πρέπει να επενδύσει στα μυαλά.

ΕΝΑ ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ

Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι οι κινεζικές επενδύσεις ενδέχεται να υποχωρήσουν τα επόμενα χρόνια, επειδή ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξής της μειώνεται. Στην πραγματικότητα, μάλλον ισχύει το αντίστροφο. Η Κίνα άρχισε πρόσφατα να επανεξισορροπεί την οικονομία της για να αυξήσει την παραγωγικότητα, μεταβαίνοντας από την βιομηχανία στις υπηρεσίες όπως οι τηλεπικοινωνίες, η διανομή ηλεκτρικής ενέργειας, και οι τράπεζες. Αυτή η προσπάθεια οδηγεί στην επέκταση των κινεζικών άμεσων επενδύσεων στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στην Λατινική Αμερική, μια περιοχή με σημαντικά κενά στις ιδιωτικές και δημόσιες υπηρεσίες της. Η αλλαγή στην εστίαση της Κίνας επιβεβαιώνεται από τα οικονομικά δεδομένα. Από το 2005 έως το 2015, μόνο το 10% των συνολικών κινεζικών επενδύσεων κατευθύνθηκε στις υπηρεσίες. Μετά το 2016, το ποσοστό αυτό εκτινάχθηκε στο 64%.

Υπάρχει ένας άλλος λόγος να περιμένουμε μια πιο ενεργή κινεζική παρουσία στην Λατινική Αμερική τα επόμενα χρόνια: η περιοχή οδεύει προς μια οικονομική κρίση που η Κίνα ετοιμάζεται να εκμεταλλευτεί. Για πρώτη φορά εδώ και 20 χρόνια, η οικονομία της Λατινικής Αμερικής η οποία βασίζεται σε φυσικούς πόρους δεν θα επωφελείται πλέον από ευνοϊκές εξωτερικές συνθήκες όπως οι πολύ υψηλές τιμές των εμπορευμάτων, τα χαμηλά επιτόκια, και η έντονη παγκόσμια ζήτηση. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου τα τρία τέταρτα του ΑΕΠ της Λατινικής Αμερικής εξαρτώνται από αυτούς τους παράγοντες. Για να γίνουν τα πράγματα χειρότερα, η πανδημία έχει πλήξει σφοδρά τις οικονομίες της Λατινικής Αμερικής. Προσαρμοζόμενες στα ποσοστά γεννήσεων, οι προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την ανάπτυξη του κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην περιοχή αυτή μειώθηκαν στο 1,5% το 2022 και στο μηδέν το 2023.

Οι κυβερνήσεις σε όλη την Λατινική Αμερική θα χρειαστούν χρήματα, και μάλιστα γρήγορα. Η Κίνα είναι κατάλληλη για να καλύψει αυτήν την αυξανόμενη ανάγκη: η κυβέρνησή της είναι εξειδικευμένη στην παροχή δανειακών συμβάσεων, στην χρηματοδότηση μεγάλων έργων δημόσιας υποδομής, και στην κατανομή άμεσων επενδύσεων. Η λήψη θεσμικών αποφάσεων της Κίνας μπορεί να παρακάμψει τις δημοκρατικές διαδικασίες, πράγμα που σημαίνει ότι οι συμφωνίες συχνά επισφραγίζονται σε σύντομα χρονικά πλαίσια. Επιπλέον, σε έντονη αντίθεση με τις καθιερωμένες πρακτικές της Παγκόσμιας Τράπεζας και της Διεθνούς Αναπτυξιακής Τράπεζας, η κινεζική έγκριση σχεδίων υποβαθμίζει τα θεμελιώδη οικονομικά στοιχεία, την ικανότητα αποπληρωμής του δανειολήπτη, και τους περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Έτσι, την επόμενη δεκαετία, η Κίνα θα μπορούσε να γίνει ο άσος στο μανίκι της Λατινικής Αμερικής, παρέχοντας τα δημοσιονομικά κίνητρα που απαιτούνται για να μετριαστούν οι επιπτώσεις της οικονομικής αναταραχής. Δυστυχώς για την Λατινική Αμερική, όσο μεγαλύτερη είναι η οικονομική της ευπάθεια, τόσο λιγότερη πολιτική μόχλευση θα έχουν οι πολιτικοί της ηγέτες για να αντισταθούν στο να διατηρήσουν την οικονομία όρθια με οποιοδήποτε κόστος.