Το παιχνίδι ισχύος της Κίνας στην Λατινική Αμερική

ΣΚΟΤΕΙΝΕΣ ΜΕΡΕΣ ΕΝΟΨΕΙ

Ένα μεγαλύτερο κινεζικό αποτύπωμα στις χώρες τους θα πρέπει να ανησυχεί τους Λατινοαμερικανούς για διάφορους λόγους. Εκτός από την εμπορική της εξάρτηση από ορυκτά και τρόφιμα, η Κίνα έχει σαφή γεωπολιτικά συμφέροντα στην περιοχή, τα περισσότερα από τα οποία έρχονται σε αντίθεση με τις αξίες των φιλελεύθερων δημοκρατιών. Η αυταρχική υπερδύναμη χρησιμοποιεί την οικονομική της ισχύ για να προωθήσει την εξωτερική πολιτική της ατζέντα, η οποία κυμαίνεται από την συγκέντρωση συμμάχων για την υποστήριξη των πολιτικών της θέσεων σε πολυμερείς συνθήκες έως την υπονόμευση των δημοκρατικών κανόνων, θεσμών, και του κράτους δικαίου στην Λατινική Αμερική. Ένα καλό παράδειγμα του πρώτου είναι το πώς τέσσερις χώρες της Λατινικής Αμερικής -η Δομινικανή Δημοκρατία, το Ελ Σαλβαδόρ, η Νικαράγουα, και ο Παναμάς- άλλαξαν την διπλωματική τους αναγνώριση από την Ταϊβάν στην Κίνα τα τελευταία πέντε χρόνια, περίοδο κατά την οποία η παρουσία της Κίνας σε αυτές τις χώρες κορυφώθηκε.

Ένα πιο ανησυχητικό παράδειγμα του δεύτερου είναι το είδος των όρων που επιβάλλει η Κίνα στις δανειοδοτικές της πράξεις. Αυτές οι επιβλαβείς διατάξεις περιλαμβάνουν εμπιστευτικές συμβάσεις χρέους, οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις εμποδίζουν την γνωστοποίηση της συναλλαγής. Είναι επίσης σύνηθες τα δάνεια αυτά να περιέχουν την απαίτηση ότι οι Κινέζοι ηγέτες θα αποπληρωθούν πριν από άλλους πιστωτές. Η πιθανότητα πολιτικής παρέμβασης διαφαίνεται επίσης πάνω από αυτά τα δάνεια: δηλαδή, η Κίνα μπορεί να τερματίσει τις διπλωματικές σχέσεις και να απαιτήσει την πλήρη αποπληρωμή του χρέους της εάν η δανειολήπτρια χώρα υιοθετήσει μια πολιτική αντίθετη με τα συμφέροντά της. Αυτοί οι όροι είναι ασυμβίβαστοι με εθνικούς κανόνες, διεθνείς συμφωνίες, και δημοκρατικές πρακτικές.

Επειδή οι Λατινοαμερικανοί ενδιαφέρονται για την δημοκρατία και την εθνική κυριαρχία, η Κίνα θα πρέπει να αντιμετωπίσει σοβαρά εμπόδια στην προσπάθειά της για έλεγχο στην περιοχή. Συνεπώς, οι Δυτικές κυβερνήσεις θα πρέπει να εργαστούν για να διασφαλίσουν ότι η μάχη για την Λατινική Αμερική αφορά περισσότερο αρχές παρά οικονομικές ανάγκες. Τελικά, οι αρχές και οι κοινές αξίες καθορίζουν το μέλλον των εθνών. Οι βασικοί πυλώνες της βιώσιμης ανθρώπινης ανάπτυξης -αποτελεσματικοί θεσμοί διακυβέρνησης και το κράτος δικαίου- σφυρηλατούνται, πάνω απ' όλα, από ιδέες.

Δυστυχώς, οι μη δημοκρατικές ιδέες κερδίζουν έδαφος σε όλη την Λατινική Αμερική, κυρίως επειδή οι εκλεγμένες κυβερνήσεις έχουν τόσο κακές επιδόσεις. Οι δημοκρατικές ελίτ στην περιοχή απέτυχαν να πραγματοποιήσουν τις τόσο απαραίτητες πολιτικές μεταρρυθμίσεις, όπως η ενίσχυση των πολιτικών κομμάτων και η εφαρμογή νόμων που αντιμετωπίζουν την διαφθορά στις εκλογικές διαδικασίες. Η έλλειψη τέτοιων μεταρρυθμίσεων είναι ένας λόγος που αυτές οι κυβερνήσεις δεν μπόρεσαν να επιτύχουν βιώσιμη ανάπτυξη, να περιορίσουν την αυξανόμενη ανισότητα, και να προωθήσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι ηγέτες της Λατινικής Αμερικής, ως επί το πλείστον, δεν υπήρξαν καλοί αγγελιοφόροι του μηνύματος ότι η δημοκρατία, παρά τα προβλήματά της, είναι η καλύτερη διαθέσιμη επιλογή για την πρόοδο -γεγονός που καθιστά ακόμη πιο σημαντικό για τους δημοκράτες, εντός και εκτός της περιοχής, να ξεκινήσουν μια δημόσια εκστρατεία για την εκπαίδευση του εκλογικού σώματος της Λατινικής Αμερικής. Οι Δυτικές κυβερνήσεις, σε συνδυασμό με τις δημοκρατικές οργανώσεις της Λατινικής Αμερικής, θα πρέπει να προσπαθήσουν να εξηγήσουν τους κινδύνους του αυταρχισμού και να ενισχύσουν τα δίκτυα της κοινωνίας των πολιτών. Όλα αυτά απαιτούν επενδύσεις σε ανθρώπους περισσότερο παρά σε φυσικές υποδομές -και αυτός είναι ένας τομέας όπου ο Δυτικός κόσμος έχει ξεχωριστά πλεονεκτήματα έναντι της Κίνας.

ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΟ ΚΕΝΟ

Εν ολίγοις, η οικοδόμηση ανθρώπινου κεφαλαίου είναι η καλύτερη στρατηγική για την εξουδετέρωση της προσέγγισης του φυσικού κεφαλαίου της Κίνας. Οι ηγέτες και οι πολίτες που έχουν εκπαιδευτεί στις φιλελεύθερες δημοκρατικές αξίες είναι πιο πιθανό να υιοθετήσουν διαφανείς, υφιστάμενους λογοδοσία, και απαλλαγμένους από την διαφθορά θεσμούς και πολιτικές.

Μέσα από τα εξαιρετικά συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσής τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη έχουν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που κανείς άλλος δεν μπορεί να νικήσει. Οι Δυτικές κυβερνήσεις θα μπορούσαν να ενισχύσουν την δημοκρατική συνείδηση και την ικανότητα ηθικής ηγεσίας στη Λατινική Αμερική μέσω μιας ποικιλίας πρωτοβουλιών. Οι Λατινοαμερικανοί υποεκπροσωπούνται επί του παρόντος στις Δυτικές πανεπιστημιουπόλεις˙ νέα προγράμματα θα μπορούσαν να φέρουν διεθνείς φοιτητές, καθηγητές, και ερευνητές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η πρόσληψη γυναικών και ατόμων από περιθωριοποιημένες κοινωνικοοικονομικές ομάδες θα μπορούσε να είναι ιδιαίτερα εποικοδομητική. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα μπορούσαν επίσης να επιχειρήσουν να εκπαιδεύσουν ένα ευρύτερο φάσμα ανθρώπων μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας, όπως τα Μαζικά Ανοικτά Διαδικτυακά Μαθήματα (Massive Open Online Courses). Η Σύμπραξη στην Αμερική για την Οικονομική Ευημερία (Americas Partnership for Economic Prosperity), η φιλόδοξη πρωτοβουλία που ξεκίνησε από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, το 2022 για να εξουδετερώσει την κινεζική παρουσία στην Λατινική Αμερική, παρέχει μια μοναδική ευκαιρία χρηματοδότησης τέτοιων προγραμμάτων.