Η επερχόμενη κρίση ηλεκτρισμού στην Ουκρανία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η επερχόμενη κρίση ηλεκτρισμού στην Ουκρανία

Πώς να προστατευθεί το δίκτυο από τις ρωσικές επιθέσεις

Η Ουκρανία έχει ένα καλά ανεπτυγμένο σιδηροδρομικό δίκτυο που χρησιμοποιεί εκτενώς ηλεκτρικές μηχανές. Εξειδικευμένοι μετασχηματιστές μετατρέπουν την ηλεκτρική ενέργεια από τις γραμμές μεταφοράς στις χαμηλότερες τάσεις που είναι απαραίτητες για σιδηροδρομική χρήση. Τον περασμένο Απρίλιο, η Ρωσία στόχευσε υποσταθμούς σιδηροδρομικής έλξης στην δυτική Ουκρανία, καταστρέφοντας τους μετασχηματιστές τους και παρεμποδίζοντας την σιδηροδρομική υπηρεσία. Τον Απρίλιο και στις αρχές Μαΐου, η Ρωσία πραγματοποίησε τρεις γύρους πυραυλικών επιθέσεων στο ενεργειακό συγκρότημα Kremenchuk, μια βασική εγκατάσταση στην κεντρική Ουκρανία για την διύλιση πετρελαίου, την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, και την αποθήκευση πετρελαίου. Το Κρεμλίνο ισχυρίστηκε ότι ο σκοπός αυτών των επιθέσεων ήταν να καταστήσουν δυσκολότερο για το ΝΑΤΟ να προμηθεύσει όπλα στην ουκρανική πολεμική προσπάθεια.

Μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, οι χερσαίες δυνάμεις της Ρωσίας και της Ουκρανίας είχαν φτάσει σε ένα σκληρό αδιέξοδο. Στις 26 Σεπτεμβρίου, άγνωστοι παράγοντες έκαναν σαμποτάζ στον αγωγό Nord Stream 2, ο οποίος κατασκευάστηκε για την παροχή ρωσικού φυσικού αερίου στην Γερμανία, αλλά δεν είχε ακόμη αρχίσει να λειτουργεί. Την επόμενη μέρα, η Ρωσία πραγματοποίησε επίθεση στο ηλεκτρικό δίκτυο της Ουκρανίας. Τρεις εκρήξεις σημειώθηκαν στην πόλη Χάρκοβο της ανατολικής Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης μιας στο χώρο ενός μετασχηματιστή ισχύος˙ η παρακολούθηση του Διαδικτύου έδειξε ότι η πόλη υπέστη μεγάλο μπλακ-άουτ.

Ρώσοι αξιωματούχοι ισχυρίστηκαν ότι στις 8 Οκτωβρίου, Ουκρανοί πράκτορες πυροδότησαν ένα φορτηγό-βόμβα στην γέφυρα του στενού Κερτς μεταξύ Κριμαίας και Ρωσίας. Δύο ημέρες αργότερα, στις 10 Οκτωβρίου, η Ρωσία πραγματοποίησε την πρώτη της μαζική αεροπορική επίθεση στο ηλεκτρικό δίκτυο της Ουκρανίας. Ο Πούτιν ανακοίνωσε ότι η επίθεση στο δίκτυο έγινε ως αντίποινα για τον βομβαρδισμό της γέφυρας. Το αποτέλεσμα της διακοπής ρεύματος στην δυτική πόλη Lviv έκλεισε τους δρομολογητές (routers) του Διαδικτύου και μείωσε την συνδεσιμότητα στην πόλη και την γύρω επαρχία κατά τα δύο τρίτα. Ένας πλήρης πόλεμος υποδομών είχε ξεκινήσει.

ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΥΠΟΓΑΣΤΡΙΟ

Η Ρωσία συμμετείχε ενεργά στον σχεδιασμό του δικτύου της Ουκρανίας και είναι εξοικειωμένη με τα ευάλωτα σημεία του. Σχεδόν όλο το ηλεκτρικό δίκτυο της Ουκρανίας κατασκευάστηκε στην σοβιετική εποχή. Πάνω από το ήμισυ της δυναμικότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας τροφοδοτείται από 15 πυρηνικούς αντιδραστήρες σε τέσσερις τοποθεσίες εργοστασίων. (Ένας πυρηνικός σταθμός, η Zaporizhzhia, καταλήφθηκε από τις ρωσικές δυνάμεις και αποκόπηκε κατά διαστήματα από το δίκτυο της Ουκρανίας). Με μελέτη και αυξανόμενη συχνότητα μετά τον βομβαρδισμό της γέφυρας του στενού Κερτς, η Ρωσία έχει επιτεθεί σε ζωτικούς κόμβους μετάδοσης. Η αεράμυνα της Ουκρανίας μπλοκάρει με επιτυχία περίπου το 80% αυτών των χτυπημάτων, αλλά οι πύραυλοι και τα drones που περνούν είχαν καταστροφικό αντίκτυπο, ειδικά στους μεγάλους αυτομετασχηματιστές που μετατρέπουν την ηλεκτρική ενέργεια υψηλής τάσης από τα πυρηνικά εργοστάσια της Ουκρανίας στις χαμηλότερες τάσεις που χρησιμοποιούνται στις αστικές περιοχές.

Οι ρωσικές επιθέσεις έχουν καταστρέψει τόσο πολύ το δίκτυο που ο διαχειριστής του, η Ukrenergo, αναγκάστηκε να θεσπίσει κυλιόμενες διακοπές ρεύματος σε όλη την χώρα. Το δίκτυο μπορεί να καλύψει περίπου το 75% της κανονικής ζήτησης των πελατών, με περιστασιακές πτώσεις κάτω από το 50%. Οι μετρήσεις της συνδεσιμότητας της Ουκρανίας στο Διαδίκτυο, που αποτελούν καλό αντίστοιχο για [τις μετρήσεις παροχής] ηλεκτρικής ενέργειας, έχουν πτωτική τάση.

Στις 23 Νοεμβρίου, η Ρωσία παραλίγο να καταφέρει ένα χτύπημα νοκ-άουτ στο δίκτυο της Ουκρανίας όταν χρησιμοποίησε περίπου 70 πυραύλους κρουζ και drones καμικάζι για να στοχεύσει σημαντικές υποδομές δικτύου. Οι ουκρανικές δυνάμεις κατέρριψαν τους περισσότερους από τους πυραύλους κρουζ, αλλά οι προσπάθειές τους δεν εμπόδισαν το μεγαλύτερο μέρος της χώρας να χάσει ηλεκτρική ισχύ, με μόνο μια χούφτα ηλεκτροδοτημένων θυλάκων να απομένουν. Οι διαχειριστές του δικτύου χρησιμοποίησαν επιδέξια αυτές τις νησίδες ηλεκτρικής ενέργειας για να αποκαταστήσουν την ισχύ το επόμενο πρωί, αλλά τα γεγονότα εκείνης της νύχτας απέδειξαν την πιθανότητα ολικής κατάρρευσης του συστήματος.

Η Ρωσία προσπάθησε όχι μόνο να καταστρέψει το ηλεκτρικό δίκτυο της Ουκρανίας, αλλά και να διαλύσει τις αλυσίδες εφοδιασμού της για βασικό ηλεκτρικό εξοπλισμό. Πριν από την εισβολή, ο μεγαλύτερος παραγωγός μετασχηματιστών σε όλη την Ευρώπη και τα πρώην σοβιετικά κράτη ήταν η εταιρεία Zaporozhtransformator με έδρα την Ουκρανία, γνωστή και ως ZTR. Η εταιρεία διαθέτει εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό 3.500 υπαλλήλων. Η ZTR παρείχε πάνω από το 95% των μετασχηματιστών που χρησιμοποιούνται στο δίκτυο της Ουκρανίας και ορισμένους βασικούς μετασχηματιστές για την Ρωσία, επίσης. Το κύριο εργοστάσιο της ZTR βρίσκεται στην περιοχή Zaporizhzhia της Ουκρανίας, κοντά στις σημερινές γραμμές του μετώπου. Έως ότου η Ουκρανία εθνικοποίησε την εταιρεία τον περασμένο Νοέμβριο, η ZTR ανήκε από κοινού σε ουκρανικές και ρωσικές οντότητες. Την πρώτη εβδομάδα του Δεκεμβρίου, η Ρωσία πραγματοποίησε αεροπορική επίθεση στο εργοστάσιο μετασχηματιστών της ZTR, καταστρέφοντας γραμμές παραγωγής και χώρους αποθήκευσης.

ΟΤΑΝ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΚΑΤΑΡΡΕΟΥΝ