Τι κάνει μια δύναμη μεγάλη

Μια εντυπωσιακά παρόμοια ιστορία εκτυλίχθηκε περίπου 2.000 χρόνια αργότερα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες επικράτησαν τελικά της Σοβιετικής Ένωσης στον Ψυχρό Πόλεμο επειδή ήταν πιο ενεργητικές, καινοτόμες, παραγωγικές, και νομιμοποιημένες. Πράγματι, ορισμένοι σχολιαστές έκαναν την σύγκριση απευθείας, παρομοιάζοντας την Ουάσιγκτον ως την Αθήνα εκείνου του δράματος [απέναντι] στην ληθαργική, συντηρητική Μόσχα ως Σπάρτη. Το μάθημα και των δύο ιστορικών αντιπαλοτήτων ισχύει σχεδόν σε όλους τους αγώνες μεταξύ παγκόσμιων δυνάμεων. Σχεδόν πάντα, τα έθνη αναπτύσσονται και παρακμάζουν λόγω ενός πολύπλοκου και αλληλένδετου συνόλου κοινωνικών χαρακτηριστικών που παράγουν εθνικό δυναμισμό και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

Ωστόσο, ο εντοπισμός αυτών των χαρακτηριστικών θέτει μια πρόκληση για την ανάλυση. Τα περισσότερα είναι αφηρημένα και κακώς ορισμένα. Πολλά είναι επίσης δύσκολο, ίσως και αδύνατο, να μετρηθούν αξιόπιστα, ειδικά σε ιστορικές περιπτώσεις όπου απλά δεν υπάρχουν ακριβή δεδομένα. Σε περίπλοκες γεωπολιτικές αλληλεπιδράσεις, η ανίχνευση καθοριστικών αιτιακών σχέσεων μπορεί να είναι δύσκολη ή αδύνατη. Εν μέρει ως αποτέλεσμα, πολλές προσπάθειες για τον εντοπισμό των παραγόντων που στηρίζουν τον δυναμισμό και την ανταγωνιστικότητα έχουν δημιουργήσει ουσιώδεις θεωρίες σχετικά με την εθνική βούληση ή την παρακμή ή έχουν υποθέσει την ανωτερότητα ορισμένων πολιτισμών.

Οποιαδήποτε προσπάθεια να ξεπεραστεί αυτή η πρόκληση πρέπει πρώτα να καθορίσει το κριτήριο για την εθνική επιτυχία ή αποτυχία. Τα μέτρα της οικονομικής ανάπτυξης ή οι δείκτες της τεχνολογικής καινοτομίας μπορεί να φαίνονται ως προφανείς απαντήσεις. Αλλά αυτοί είναι παρεμβαίνοντες παράγοντες: η οικονομική ανάπτυξη είναι σίγουρα πηγή εθνικής ισχύος, αλλά είναι επίσης ένα προϊόν πιο θεμελιωδών παραγόντων που δημιουργούν την οικονομική ανάπτυξη. Το ίδιο ισχύει για την καινοτομία, την στρατιωτική πρόοδο, την παραγωγικότητα, και πολλά άλλα κοινά μέτρα παραγωγής της εθνικής ισχύος.

Μια πρόσθετη περιπλοκή είναι ότι ορισμένες χώρες που έχουν υψηλή βαθμολογία σε χαρακτηριστικά που συνδέονται με τον εθνικό δυναμισμό και την ανταγωνιστικότητα δεν ανεβαίνουν στην κορυφή της παγκόσμιας ιεραρχίας. Ορισμένες, όπως η Ολλανδία και η Σιγκαπούρη, είναι πολύ μικρές. Άλλες, όπως η Σουηδία και η Νότια Κορέα, έχασαν ή δεν είχαν ποτέ κίνητρο για παγκόσμια ηγεσία. Ωστόσο, παράγουν οικονομική ανάπτυξη, τεχνολογική εξέλιξη, υψηλό βιοτικό επίπεδο, εθνική συνοχή και πολλά άλλα αποτελέσματα που συνδέονται με την επιτυχία. Ένα σχετικό ζήτημα είναι ότι άλλοι παράγοντες εκτός από τα κοινωνικά χαρακτηριστικά μπορούν να κάνουν μια κρίσιμη διαφορά σε συγκεκριμένες συγκρούσεις: η Αθήνα είχε περισσότερη γεωπολιτική ισχύ και μακροπρόθεσμη πολιτιστική επιρροή από την Σπάρτη, αλλά εν μέρει χάρη σε μια καταστροφική πανδημία και σε στρατηγικά λάθη όπως η εισβολή της στην Σικελία, έχασε τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Όλα αυτά σημαίνουν ότι κάθε προσπάθεια εντοπισμού ευνοϊκών κοινωνικών ιδιοτήτων πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα απόλυτα μέτρα εθνικής ισχύος, όπως η μακροζωία και η ικανότητα παροχής ασφάλειας και ευημερίας, και σχετικά, όπως η επιτυχία ή η αποτυχία σε διμερείς ανταγωνισμούς ή η θέση στην παγκόσμια σκηνή.

Η μελέτη της RAND Corporation εξέτασε και τα δύο. Εξετάσαμε την βιβλιογραφία σχετικά με την άνοδο και την πτώση των εθνών και τις πηγές της οικονομικής και της τεχνολογικής προόδου, πραγματοποιήσαμε μια ντουζίνα σημαντικές ιστορικές περιπτωσιολογικές μελέτες, και συμπληρώσαμε αυτήν την ιστορική γνώση με πιο πρόσφατη έρευνα για μια ποικιλία θεμάτων όπως η ανισότητα, η διαφορετικότητα, και η εθνική ταυτότητα. Διαπιστώσαμε ότι τα έθνη που επιδεικνύουν τόσο απόλυτες όσο και σχετικές μορφές ανταγωνιστικής επιτυχίας τείνουν να αντικατοπτρίζουν, είτε σε συγκεκριμένες περιόδους ανόδου είτε σε μακροπρόθεσμες θέσεις στην κορυφή της παγκόσμιας ιεραρχίας, επτά κορυφαία χαρακτηριστικά: μια κινητήρια εθνική φιλοδοξία, κοινές ευκαιρίες για τους πολίτες, μια κοινή και συνεκτική εθνική ταυτότητα, ένα δραστήριο κράτος, αποτελεσματικούς κοινωνικούς θεσμούς, έμφαση στη μάθηση και την προσαρμογή, και σημαντική ποικιλομορφία και πλουραλισμό.

Οι αιτιώδεις σχέσεις μεταξύ αυτών των χαρακτηριστικών και της εθνικής ανταγωνιστικής επιτυχίας, αν και είναι γενικά συνεπείς, διαφέρουν ανάλογα με τον χρόνο και από χώρα σε χώρα. Και αυτές δεν είναι οι μόνες μεταβλητές που συνδέονται με την εθνική επιτυχία: άλλοι παράγοντες, όπως οι φυσικές καταστροφές, οι πανδημίες, και η γεωγραφία, προφανώς έχουν σημασία. Όμως, μια ευρεία έρευνα των στοιχείων δείχνει ότι αυτά τα επτά χαρακτηριστικά παίζουν τεράστιο ρόλο στον καθορισμό της ανταγωνιστικής μοίρας των εθνών.

ΤΑ ΚΛΕΙΔΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

Το πρώτο ουσιαστικό χαρακτηριστικό -αναμφισβήτητα το θεμέλιο για όλες τις μορφές σχετικής εθνικής ισχύος- είναι κάποια εκδοχή της κινητήριας εθνικής φιλοδοξίας. Εξωτερικά, αυτό το χαρακτηριστικό παράγει μια αίσθηση εθνικής αποστολής και μεγαλείου και μια επιθυμία επηρεασμού της παγκόσμιας πολιτικής. Εσωτερικά, δημιουργεί μια εθνική ώθηση για μάθηση, επίτευξη, και επιτυχία σε οτιδήποτε, από την επιστημονική έρευνα έως τις επιχειρήσεις και από την βιομηχανία έως τις τέχνες. Η προώθηση της εθνικής φιλοδοξίας απαιτεί την δέσμευση ενός ολόκληρου λαού να αποκτήσει γνώση και να ασκήσει μόχλευση στον κόσμο του: να εξερευνήσει και να ελέγξει, να κατανοήσει και να κατευθύνει. Αυτή η παρόρμηση μπορεί εύκολα να πάει στραβά. Η υπερβολική εθνική φιλοδοξία είναι μια συνήθης διαδρομή προς την αποτυχία, είτε μέσω καταστροφικών πολέμων από επιλογή είτε μέσω αυτοκρατορικών κατακτήσεων που υπερεκτείνουν τους πόρους ενός έθνους και προκαλούν καταστροφικές αντιδράσεις. Αλλά χωρίς τέτοιες φιλοδοξίες, οι χώρες σπάνια οικοδομούν ισχυρούς εγχώριους οικονομικούς ή τεχνολογικούς κινητήρες ή επικρατούν σε σχετικούς διαγωνισμούς για ισχύ.