Εκτός παράταξης

Δεν είναι ακόμη βέβαιο το πώς η Κίνα και οι άλλες δυνάμεις θα ανταποκριθούν σε αυτές τις τεταμένες περιστάσεις τους. Μετά το Συνέδριο του Κόμματος, η Κίνα φαίνεται να προσπαθεί να αποκαταστήσει κάποια ισορροπία στις σημαντικές σχέσεις της με την Αυστραλία, την Ευρώπη, και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά οι εσωτερικές επιταγές του Πεκίνου για την αναζωπύρωση της οικονομικής ανάπτυξης και τον έλεγχο των κοινωνικών και πολιτικών επιπτώσεων των πολιτικών της COVID-19 είναι πιθανό να υπερισχύσουν και να περιορίσουν τις ουσιαστικές μεταβολές από τις πρόσφατες διεκδικητικές ενέργειές του στην θαλάσσια Ασία και τα χερσαία σύνορά του με την Ινδία.

Το δεύτερο αποτέλεσμα ενός έτους πολέμου είναι ότι οι οικονομικές πολιτικές μεγάλων δυνάμεων όπως η Κίνα, η Ευρώπη, και οι Ηνωμένες Πολιτείες διαμορφώνονται πλέον τόσο από την πολιτική όσο και από την οικονομία. Σήμερα, σε πολλές περιπτώσεις, η ασφάλεια του εφοδιασμού και τα πολιτικά συμφέροντα έχουν προτεραιότητα έναντι των εκτιμήσεων για τις τιμές στην παγκόσμια παραγωγή και τις αλυσίδες [προστιθέμενης] αξίας. Το Friend-shoring και το onshoring [στμ: η ανάθεση τμημάτων της παραγωγής σε φίλιες χώρες και στο εσωτερικό της χώρας, αντίστοιχα] καθοδηγούνται από πολιτικές εκτιμήσεις και όχι από οικονομικές απαντήσεις στην μεταβαλλόμενη κατάσταση. Αν και οι παγκοσμιοποιημένες αγορές έχουν περιορίσει την έκταση της αποσύνδεσης μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας, δεν έχουν εμποδίσει τις έντονες προσπάθειες και των δύο χωρών να μειώσουν την αμοιβαία εξάρτηση σε στρατηγικούς τομείς όπως η κατασκευή ημιαγωγών, η τεχνητή νοημοσύνη, η ενέργεια, και τα μέταλλα σπάνιων γαιών.

Η ανταπόκριση των χωρών που μέχρι σήμερα βασίζονταν στην οικονομική τους δύναμη για να αποκτήσουν παγκόσμια επιρροή ήταν διαφορετική. Η Ιαπωνία πραγματοποιεί τώρα μια μετάβαση σε ισχυρότερες πολιτικές άμυνας και ασφάλειας που ταιριάζουν καλύτερα στις σημερινές προκλήσεις, δίνοντάς της μια πιο ισορροπημένη στάση που δίνει έμφαση στην πολιτική και στρατιωτική ισχύ, επίσης. Η κυβέρνηση της Γερμανίας κάνει λόγο για ένα Zeitenwende, ή ιστορικό σημείο καμπής. Και η Κίνα, μια παγκόσμια οικονομική δύναμη που είναι στρατιωτικά και πολιτικά περιορισμένη στην γειτονιά της, έχει αναπροσαρμόσει τόσο την φύση της εμπλοκής της στο εξωτερικό όσο και τον τρόπο με τον οποίο προβάλλει αυτήν την εμπλοκή στον λαό της και στον κόσμο. Εν τω μεταξύ, η Ευρώπη και πολλές χώρες του παγκόσμιου Νότου πληρώνουν το οικονομικό τίμημα των πρωτοφανών κυρώσεων της Δύσης κατά της Μόσχας, και η ύφεση διαφαίνεται σε ορισμένες από τις σημαντικότερες οικονομίες του κόσμου.

ΑΠΟΜΟΝΩΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΑΔΕΣΜΕΥΤΟΙ

Όσο και αν ο πόλεμος επηρέασε τις σχέσεις μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων, οι επιπτώσεις της αποδυνάμωσης της παγκόσμιας τάξης είναι επίσης βαθύτατες για τις χώρες εκτός της Δύσης. Έναν χρόνο μετά, οι χώρες αυτές αναζητούν εναλλακτικές λύσεις στην παρούσα τάξη, αλλά δεν έχει ακόμη διαφανεί ένας σαφής τρίτος δρόμος, είτε οικονομικά είτε πολιτικά. Μια αυξανόμενη κρίση χρέους έχει επηρεάσει πάνω από 50 χώρες στην Αφρική, την Ασία, και την Λατινική Αμερική από πριν από την πανδημία, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Αυτό περιορίζει την ικανότητα του αναπτυσσόμενου κόσμου να χαράξει μια ανεξάρτητη οικονομική πορεία. Πράγματι, οι περισσότερες χώρες έχουν σεβαστεί στην πράξη τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας.

Πολιτικά, επίσης, η παρούσα κατάσταση εμποδίζει την ανάδυση ενός ενιαίου ή συνεκτικού τρίτου δρόμου, όπως ήταν το Κίνημα των Αδεσμεύτων κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Μια κρίσιμη διαφορά είναι ότι σήμερα, σε αντίθεση με τον Ψυχρό Πόλεμο, δεν υπάρχει διπολική τάξη. Παρ' όλη την συζήτηση για απολυταρχίες και δημοκρατίες που έρχονται αντιμέτωπες μεταξύ τους, η οικονομική αλληλεξάρτηση μεταξύ της Κίνας και των Ηνωμένων Πολιτειών και η πραγματικότητα μιας παγκοσμιοποιημένης οικονομίας σημαίνουν ότι ο κόσμος δεν έχει μια σαφή διχοτόμηση που να προσφέρει ευκαιρίες για παραδοσιακές ισορροπίες. Αντιθέτως, πρόκειται για έναν κόσμο στον οποίο ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων δεν διεξάγεται μεταξύ δύο υπερδυνάμεων αλλά μεταξύ πολλαπλών παικτών. Ως αποτέλεσμα, ο πολύπλευρος ανταγωνισμός και η αντιπαλότητα των μεγάλων δυνάμεων έχουν οδηγήσει πολλές χώρες του παγκόσμιου Νότου στο να είναι αδέσμευτες παρά ουδέτερες, αποστασιοποιημένες από την παρούσα τάξη πραγμάτων και να αναζητούν τις δικές τους ανεξάρτητες λύσεις και όχι ένα εναλλακτικό σύνολο ευρέως διαδεδομένων προσεγγίσεων στα παγκόσμια ζητήματα.

Απομονωμένες και αγανακτισμένες, πολλές αναπτυσσόμενες χώρες θεωρούν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία και η αντιπαλότητα της Δύσης με την Κίνα αποσπούν την προσοχή από επείγοντα ζητήματα όπως το χρέος, η κλιματική αλλαγή, και οι επιπτώσεις της πανδημίας. Πάρτε τη Νότια Ασία. Τρεις χώρες της περιοχής -το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν, και η Σρι Λάνκα- βρίσκονται σε συζητήσεις με το ΔΝΤ για περισσότερο από έναν χρόνο σχετικά με πακέτα προσαρμογής για την αντιμετώπιση του χρέους τους. Και τους τελευταίους 18 μήνες, πέντε χώρες της περιοχής -το Αφγανιστάν, η Μιανμάρ, το Νεπάλ, το Πακιστάν, και η Σρι Λάνκα- άλλαξαν επίσης κυβερνήσεις, και όχι πάντα ομαλά ή συνταγματικά. Η Σρι Λάνκα δεν μπόρεσε να αποπληρώσει τα διεθνή της χρέη τον Απρίλιο του 2022. Κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, το ένα πέμπτο του πληθυσμού του Πακιστάν έμεινε άστεγο από τις πλημμύρες που κατέκλυσαν το ένα τρίτο της χώρας -μια καταστροφική συνέπεια της κλιματικής αλλαγής. Ούτε οι διεθνείς θεσμοί, ούτε η Δύση, ούτε οι Κινέζοι και Ρώσοι αντίπαλοί τους, έχουν βρει ή προσφέρουν ουσιαστικές λύσεις σε αυτά τα προβλήματα.