Ο επικίνδυνος σκιώδης πόλεμος του Ισραήλ με το Ιράν

Το στοίχημα στην Ουάσινγκτον είναι ότι η αντιπαράθεση με το Ιράν μπορεί να παραμείνει χαμηλού βαθμού και ότι μια ευρύτερη διμερής ή περιφερειακή σύγκρουση μπορεί να αποφευχθεί. Η αμερικανική κυβέρνηση πιστεύει επίσης ότι η αποτροπή είναι απαραίτητη για να προληφθεί και να επιβραδυνθεί η στρατιωτική και πυρηνική πρόοδος της Τεχεράνης ελλείψει διπλωματίας. Ο επικρατέστερος ισραηλινός υπολογισμός είναι ότι τα εσωτερικά τρωτά σημεία του Ιράν και η περιφερειακή απομόνωση, καθώς και τα συντονισμένα ισραηλινά και αμερικανικά στρατιωτικά μέτρα αποτροπής, θα περιορίσουν τις αντιδράσεις του Ιράν. Όμως η συνεχιζόμενη γεωπολιτική αναταραχή θα μπορούσε να αμφισβητήσει αυτές τις επικρατούσες απόψεις.

Η ιρανική κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με μια άνευ προηγουμένου κρίση που προκλήθηκε από τον θάνατο [3] της Mahsa Amini, μιας νεαρής Ιρανής γυναίκας, υπό κυβερνητική κράτηση τον Σεπτέμβριο. Παρόλο που το καθεστώς φαίνεται να καταστέλλει την αναταραχή μέσω βάναυσης καταστολής -σκοτώνοντας εκατοντάδες διαδηλωτές, φυλακίζοντας χιλιάδες, και οργανώνοντας αυθαίρετες εκτελέσεις- τα υποβόσκοντα παράπονα κατά της ηγεσίας της Ισλαμικής Δημοκρατίας θα χειροτερεύσουν. Με την επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών και τις λίγες προοπτικές για μεταρρυθμίσεις, ίσως είναι μόνο θέμα χρόνου να ξεσπάσει ένα νέο κύμα διαμαρτυριών.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η σκληροπυρηνική ηγεσία του Ιράν θα συνεχίσει να βλέπει εχθρούς σε κάθε γωνιά, συμπεριλαμβανομένων των γειτονικών χωρών. Το Ιράν έχει ήδη εξαπολύσει επιθέσεις στις κουρδικές περιοχές του Ιράκ, όπου ιστορικά έχουν οργανωθεί ομάδες της ιρανικής αντιπολίτευσης, και πιστεύει ότι κουρδικά στοιχεία εμπλέκονται στην πιο πρόσφατη ισραηλινή επίθεση στο Ισφαχάν. Περισσότερες επιθέσεις που υποστηρίζονται από το Ιράν στο ιρακινό Κουρδιστάν είναι πιθανές, δημιουργώντας αυξανόμενη πίεση στις αρχές της Βαγδάτης και της κουρδικής πρωτεύουσας Ερμπίλ να πατάξουν τις ιρανικές ομάδες της αντιπολίτευσης σε μια εποχή που η ιρακινή σταθερότητα είναι ήδη εύθραυστη.

Η Τεχεράνη κατηγόρησε επίσης, όπως ήταν αναμενόμενο, το Ισραήλ ότι παρεμβαίνει στο εσωτερικό του Ιράν για να συμβάλει στην υποδαύλιση της εσωτερικής αναταραχής. Το Ιράν έχει αντεπιτεθεί στο Ισραήλ στο παρελθόν με στόχο ισραηλινούς πολίτες σε ξένες χώρες. Το Ισραήλ απέτρεψε μια σειρά από συνωμοσίες το περασμένο έτος, συμπεριλαμβανομένης μιας απόπειρας επίθεσης σε ισραηλινούς τουρίστες στην Τουρκία. Αλλά αν μια μελλοντική επίθεση σκοτώσει μεγάλο αριθμό Ισραηλινών, τα ισραηλινά αντίποινα κατά του Ιράν μπορεί να είναι αναπόφευκτα. Το πώς και πού θα μπορούσε να απαντήσει το Ιράν είναι ασαφές, αλλά μια απάντηση είναι σίγουρη, καθώς η ηγεσία του Ιράν είναι πλέον πιθανό να δει τέτοια αντίποινα ως απειλές για το ίδιο το καθεστώς.

Η κατάρρευση των διαπραγματεύσεων για την αναβίωση του JCPOA, παρά την προσπάθεια σχεδόν 18 μηνών, δημιούργησε επίσης ένα πιο επικίνδυνο πλαίσιο με το να αφαιρέσει μια διπλωματική διέξοδο. Οι πυρηνικές ικανότητες του Ιράν έχουν αυξηθεί σε επίπεδα που φέρνουν την χώρα κοντά στο πυρηνικό κατώφλι -στο σημείο στο οποίο διαθέτει τις τεχνικές δυνατότητες και αρκετό σχάσιμο υλικό για να κατασκευάσει πυρηνικό όπλο, αν αποφασίσει να το κάνει. Η διαφάνεια στο [πυρηνικό] πρόγραμμα του Ιράν έχει μειωθεί σημαντικά επειδή το απαιτούμενο από την συμφωνία JCPOA καθεστώς διεισδυτικών πυρηνικών επιθεωρήσεων έχει καταρρεύσει, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με το αν η διεθνής κοινότητα θα έχει επαρκή προειδοποίηση εάν το Ιράν αποφασίσει να οπλοποιήσει το μη στρατιωτικό πυρηνικό του πρόγραμμα. Θα χρειαστεί ακόμη χρόνος για να αναπτύξει το Ιράν πραγματικά ένα πυρηνικό όπλο, αλλά στο μεσοδιάστημα, η αβεβαιότητα σχετικά με την κατάσταση των δυνατοτήτων και των προθέσεών του θα μπορούσε να αυξήσει τα κίνητρα του Ισραήλ να εξετάσει στρατιωτικές επιλογές για να ανακόψει το πρόγραμμα ακόμη πιο ουσιαστικά από όσο οι προηγούμενες κυβερνοεπιθέσεις και τα σαμποτάζ. Δεν είναι σαφές εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έχουν την ικανότητα ή την βούληση να περιορίσουν μια ισραηλινή επίθεση εάν και όταν το Ισραήλ πιστέψει ότι είναι έτοιμο να εξαπολύσει μια τέτοια επίθεση.

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία πέρυσι προσέθεσε επίσης ένα αναπάντεχο νέο συστατικό για την περαιτέρω κλιμάκωση της κατάστασης. Η όλο και πιο στενή στρατιωτική σχέση του Ιράν με την Ρωσία, ιδίως η μεταφορά μη επανδρωμένων αεροσκαφών που χρησιμοποιήθηκαν από την Ρωσία για να επιτεθούν στις ουκρανικές υποδομές, ενίσχυσε τις απόψεις για το Ιράν ως εχθρικό παράγοντα όχι μόνο στην Ουάσινγκτον αλλά και στην Ευρώπη. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Βενιαμίν Νετανιάχου, παρουσιάζει ακόμη και την ισραηλινή στόχευση στρατιωτικών εγκαταστάσεων στο Ιράν ως έναν τρόπο για να βοηθήσει το Ισραήλ την πολεμική προσπάθεια της Δύσης κατά της Ρωσίας (αν και τέτοια μέτρα είναι απίθανο να αντισταθμίσουν τις Δυτικές ανησυχίες σχετικά με την διστακτικότητα του Ισραήλ να παράσχει άμεση στρατιωτική υποστήριξη στην Ουκρανία). Οι Ηνωμένες Πολιτείες ίσως να μην συνδράμουν στα πιο τολμηρά χτυπήματα του Ισραήλ εντός του Ιράν, και αρνήθηκαν ότι συμμετείχαν στην επίθεση στο Ισφαχάν, αλλά στο σημερινό κλίμα, η Ουάσινγκτον είναι λιγότερο πιθανό να εκφράσει την αντίθεσή της. Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία παρατείνεται, η υιοθέτηση μιας θεληματικής αποτρεπτικής στάσης απέναντι στο Ιράν γίνεται πιο ελκυστική για την Ουάσινγκτον και τους Δυτικούς συμμάχους που επιδιώκουν να υποβαθμίσουν τις ρωσικές δυνατότητες.