Πώς να αναζωογονηθεί η World Bank, το ΔΝΤ, και το Αναπτυξιακό Χρηματοδοτικό Σύστημα

Για δεκαετίες, το σύστημα βοήθησε στην στήριξη της ανάπτυξης που επέτρεψε την ανάκαμψη της Ευρώπης και την άνοδο της Ασίας και βοήθησε δισεκατομμύρια να βγουν από την φτώχεια. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, το σύστημα έχει δυσκολευτεί. Το πρόβλημα δεν ήταν η ανεπαρκής αφοσίωση εκ μέρους των ιδρυμάτων, τα οποία στελεχώνονται από ανθρώπους που εργάζονται ακούραστα, συχνά σε δύσκολα και επικίνδυνα περιβάλλοντα. Αντίθετα, οι δυσκολίες οφείλονται εν μέρει στην φύση και το εύρος των τρεχουσών κρίσεων, οι οποίες έχουν επηρεάσει όλες τις χώρες ταυτόχρονα και σε πολλές περιπτώσεις έχουν ανατρέψει την προηγούμενη πρόοδο. Τα θεσμικά όργανα έχουν επίσης συγκρατηθεί από τα δικά τους απανωτά στρώματα απαρχαιωμένων κανόνων και διαδικασιών. Παρά τις καλές προθέσεις και την καλή δουλειά, υστερούν.

Πάρτε, για παράδειγμα, την απόδοσή τους κατά την διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Στο απόγειο της πανδημίας, το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα, και άλλοι έκαναν ηρωικές ενέργειες για να αποτρέψουν την οικονομική κατάρρευση, αλλά αποδείχθηκαν ανεπαρκείς. Με περιορισμένη εξωτερική υποστήριξη, οι χώρες χαμηλού εισοδήματος μπόρεσαν να δώσουν μόνο περιορισμένες απαντήσεις στην κρίση, κινητοποιώντας μόλις το 2% του ΑΕΠ, κατά μέσο όρο, για να τονώσουν τις οικονομίες τους, ενώ οι πλουσιότερες αντίστοιχες κινητοποιούσαν κατά μέσο όρο το 24% του ΑΕΠ τους. Αυτή η απόκλιση είναι ένας λόγος για τον οποίο μετά την ανάπτυξη κατά 6% ετησίως από το 2000 έως το 2010, οι αναπτυσσόμενες χώρες αναμένεται να αναπτυχθούν κατά μέσο όρο μόνο κατά 4% ετησίως έως το 2030.

Ακόμη και αυτό το χαμηλό επίπεδο ανάπτυξης δεν είναι σε καμία περίπτωση εξασφαλισμένο, δεδομένων των υψηλών επιπέδων χρέους. Για παράδειγμα, σύμφωνα με την ανάλυση της Παγκόσμιας Τράπεζας, το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος των χωρών που είναι επιλέξιμες για αναπτυξιακή βοήθεια τριπλασιάστηκε την τελευταία δεκαετία. Και η κλιματική κρίση θα κάνει αυτούς τους ισολογισμούς ακόμη χειρότερους. Πρόσφατες αναλύσεις αποκαλύπτουν ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες θα απαιτούν 1 έως 2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε χρηματοδότηση ετησίως, μεγάλο μέρος αυτών με τη μορφή επενδύσεων στην ανθεκτικότητα του κλίματος και στους πόρους ώστε να αντισταθμίσουν τις απώλειες και τις ζημιές που προκαλούνται από τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Επί του παρόντος λαμβάνουν μόνο ένα μικρό κλάσμα αυτού του ποσού.

Αυτά τα δεδομένα (data) είναι γιατί το ΔΝΤ ανησυχεί για μια «μεγάλη απόκλιση» και η Παγκόσμια Τράπεζα έχει προβλέψει μια «χαμένη δεκαετία». Πέρα από τα δεδομένα (data) και τις προβλέψεις, μια πιο βαθιά κρίση είναι σαφής: όταν η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει μερικές από τις σοβαρότερες κρίσεις στην ιστορία, μια ανεπαρκής απάντηση αφήνει τις χώρες και τους ανθρώπους να αισθάνονται όλο και πιο μόνοι. Οι αγρότες στο Σουδάν αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες και πιο έντονες ξηρασίες και πλημμύρες. Εργαζόμενοι σε αλυκές στην Ινδία μοχθούν σε ακατάπαυστη άνοδο της θερμοκρασίας. Και δισεκατομμύρια άλλοι σε όλη την Αφρική, την Ασία, και την Λατινική Αμερική παρακολουθούν αβοήθητοι καθώς τα ζώα πεθαίνουν, οι τιμές των τροφίμων ανεβαίνουν στα ύψη, και τα νομίσματα στροβιλίζονται.

ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΛΠΙΔΑ

Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, αναπτύχθηκε μια νέα συναίνεση γύρω από την πεποίθηση ότι μια από τις καλύτερες ελπίδες για την κλιμάκωση των επενδύσεων και των καινοτομιών που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των σημερινών κρίσεων είναι η αναζωογόνηση και η ενίσχυση του συστήματος χρηματοδότησης της ανάπτυξης. Μια ευρεία, ποικιλόμορφη ομάδα σημερινών και πρώην κυβερνητικών αξιωματούχων, ακτιβιστών σε ευάλωτες κοινότητες, ομάδων βοήθειας, ανθρωπιστικών και φιλανθρωπικών οργανώσεων, και μελετητών έχουν αναπτύξει συγκεκριμένες προτάσεις και μεταρρυθμίσεις.

Το περασμένο καλοκαίρι, οι δυο μας —μαζί με την Αναπληρώτρια Γενική Γραμματέα του ΟΗΕ, Amina Mohammed, και τα Open Society Foundations— συγκεντρώσαμε ηγέτες ιδιωτικών, δημοσίων, και φιλανθρωπικών ομάδων στα Μπαρμπάντος, για να συζητήσουμε την αναζωογόνηση του συστήματος. Μαζί, ξεκινήσαμε την Πρωτοβουλία Bridgetown, η οποία επιδιώκει να προωθήσει και να συγκεντρώσει υποστήριξη γύρω από συγκεκριμένες ιδέες. Ταυτόχρονα, το G-20, η V-20 (μια ομάδα 20 χωρών που είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή), και η Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης, μεταξύ άλλων, προωθούν ενεργά ορισμένες από αυτές τις προτάσεις. Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμμανουέλ Μακρόν, φέρνει επίσης παγκόσμιους ηγέτες να συναντηθούν στο Παρίσι τον Ιούνιο για μια μοναδική ευκαιρία να συζητήσουν αυτήν την ατζέντα.

Η νέα συναίνεση επικεντρώνεται σε μερικές βασικές αρχές. Πρώτον, οι χώρες χρειάζονται νέους τρόπους για να ανακουφίσουν τα μη βιώσιμα επίπεδα χρέους και να επενδύσουν για το μέλλον, αντί να εξυπηρετούν απλώς υποχρεώσεις από το παρελθόν. Ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση θα ήταν ο καθορισμός του Κοινού Πλαισίου του G-20 για την Αντιμετώπιση του Χρέους (G-20 Common Framework for Debt Treatments), που είναι ο μηχανισμός για την αναδιάρθρωση και τη μείωση των βαρών χρέους, εν μέρει, συμπεριλαμβάνοντας σταθερές προθεσμίες για τις αναδιαρθρώσεις (αρκετές από τις οποίες παραμένουν για χρόνια ανεπίλυτες). Η Πρωτοβουλία Αναστολής Εξυπηρέτησης Χρέους (Debt Service Suspension Initiative) του G-20, η οποία σταμάτησε για λίγο τις πληρωμές κεφαλαίου και τόκων επί επίσημων διμερών χρεών κατά την διάρκεια της πανδημίας, θα μπορούσε να επεκταθεί και να βελτιωθεί για να καλύψει ένα ευρύτερο φάσμα χρεών, συμπεριλαμβανομένων των χρεών του ιδιωτικού τομέα. Συνολικά, αυτού του είδους οι αλλαγές μπορούν να δώσουν μια σανίδα σωτηρίας στα κράτη που πνίγονται στο χρέος και να ενθαρρύνουν τις επενδύσεις που απαιτούνται για τον 21ο αιώνα.