Αλλάζοντας τις ισορροπίες στις περιφερειακές συγκρούσεις | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Αλλάζοντας τις ισορροπίες στις περιφερειακές συγκρούσεις

Τα Συστήματα μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών στο σύγχρονο επιχειρησιακό περιβάλλον*

Δεύτερον, η έλλειψη διαφάνειας, καθώς και θεσμικής και νομικής εποπτείας σχετικά με την χρήση UAV μάχης, είναι ένα σημαντικό και αμφιλεγόμενο ζήτημα στο πλαίσιο της επιχειρησιακής χρησιμοποίησης των UAV. Πιο συγκεκριμένα, οι μη κρατικοί δρώντες λειτουργούν εκτός των νομικά καθορισμένων πλαισίων, με ανεπαρκή ή και καθόλου λογοδοσία, και συχνά αγνοούν και παραβιάζουν τις διατάξεις του Δικαίου των εμπόλεμων συγκρούσεων καθώς και του διεθνούς ανθρωπιστικού Δικαίου. Μια τέτοια κατάσταση, με την σειρά της, αυξάνει τον κίνδυνο απωλειών αμάχων και σοβαρών παράπλευρων ζημιών, επιδεινώνοντας την δυναμική ειρήνευσης και την γενικότερη σταθερότητα.

Υπάρχει μια αξιοσημείωτη και αυξανόμενη χρήση των UAV σε θερμές περιοχές όπως αυτών της Ανατολικής Ευρώπης (Ρωσία-Ουκρανία & Αρμενία-Αζερμπαϊτζάν), ΝΑ Μεσογείου (Ελλάδα-Τουρκία), της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής (Ισραήλ-Συρία, Τουρκία-Β. Ιράκ/Κουρδιστάν & Λιβύη) και της ΝΑ Ασίας (Κίνα-Ταϊβάν, Στενά της Μαλάκκα & Αυστραλία/Ωκεανία). Η ταχέως αναπτυσσόμενη βιομηχανία κατασκευής UAV, το ευαίσθητο επιχειρησιακό υπόβαθρο, και η εγγενής μυστικότητα των κυβερνητικών/στρατιωτικών οργανισμών θέτουν πολλαπλά εμπόδια στην παροχή εμπεριστατωμένης πληροφόρησης και εμποδίζουν την συστηματική συλλογή τεχνικών στοιχείων σχετικά με τον ακριβή αριθμό οπλισμένων UAV σε πολλές περιοχές ανά τον κόσμο. Πολλαπλοί παράγοντες όπως η διαθεσιμότητα της παγκόσμιας αγοράς, τα εξελισσόμενα στρατιωτικά δόγματα, οι αυξανόμενες ανθρώπινες απώλειες, και οι αντίστοιχες πολιτικές επιπτώσεις επηρεάζουν την ανάπτυξη των UAV και τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνουν το τοπίο της περιφερειακής ασφάλειας.

Τα UAV γίνονται όλο και πιο σημαντικό συστατικό του σύγχρονου πεδίου μάχης και χρησιμοποιούνται εκτενώς στις συγκρούσεις, ανεξαρτήτως έντασης και έκτασης. Μέχρι πρόσφατα, η δυνατότητα και οι πόροι για την ανάπτυξη αεροσκαφών για την διεξαγωγή αποστολών εναέριας επιτήρησης, αναγνώρισης και στοχοποίησης (ISR/ISTAR – Intelligence, Surveillance, Reconnaissance / Intelligence, Surveillance, Target Acquisition, Reconnaissance) ήταν προνόμιο των αναπτυγμένων κρατών και των τεχνολογικά προηγμένων στρατών. Πλέον, πολλά κράτη (και μη κρατικοί δρώντες) εξειδικεύονται στην ανάπτυξη και χρήση φθηνών, εύχρηστων, μικρών εμπορικών UAV για λήψη φωτο-πληροφοριακού υλικού από τις περιοχές ενδιαφέροντος. Πολλές χώρες σχεδιάζουν να επενδύσουν μεγάλα ποσά στην αγορά σύγχρονων συστημάτων UAV πολλαπλών αποστολών, καθώς και στην ενσωμάτωση/πιστοποίηση ειδικών όπλων, στην εκπαίδευση πληρωμάτων, και στην δημιουργία εγκαταστάσεων και τεχνικών υποδομών. Συνολικά, τα διαθέσιμα στοιχεία [3] δείχνουν ότι από την εισαγωγή στρατιωτικών UAV σε πολλές περιφερειακές αγορές, το εκτιμώμενο μέγεθος της αγοράς κυμαίνεται πάνω από 20 δισ. δολάρια το 2021 και προβλέπεται να φτάσει τα 58,4 δισ. δολάρια έως το 2026.

ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ

Τα τελευταία χρόνια, η δυναμική της ασφάλειας και της άμυνας σε διάφορα μέρη του κόσμου χαρακτηρίζεται από έναν βαθύτερο κατακερματισμό και μια εγγενή πολυ-συστημική αστάθεια. Από μια ευρύτερη σκοπιά, μια τέτοια κατάσταση αντιμετωπίζουν επίσης και τα περιφερειακά γεωπολιτικά υποσυστήματα, όπου η ανυπαρξία οργανωμένης διακυβέρνησης και διοίκησης, ο γεωπολιτικός-ενεργειακός-εμπορικός ανταγωνισμός, και οι κοινωνικές αναταραχές εδραιώνουν ένα ανησυχητικά ασταθές πλαίσιο, και σε ορισμένες περιπτώσεις, με ανατρεπτικές συνεφαπτόμενες συνέπειες. Ως έναν βαθμό, αυτές οι συνέπειες οφείλονται στον αυξανόμενο ανταγωνισμό και την διεκδικητικότητα των περιφερειακών δυνάμεων, που εκδηλώνονται σε όλες σχεδόν τις περιφερειακές θερμές ζώνες.

Από στρατιωτικής άποψης, ο αναδυόμενος περιφερειακός ανταγωνισμός σε όλο τον κόσμο ενισχύει την πολυεπίπεδη ανάπτυξη και χρήση UAV που μπορούν να φέρουν εις πέρας ένα ευρύ φάσμα αποστολών οι οποίες προηγουμένως ήταν αρκετά δαπανηρές και ριψοκίνδυνες για να διεξαχθούν. Αυτό αντιπροσωπεύει μια σημαντική στροφή στους παραδοσιακούς κανόνες εμπλοκής που διέπουν τις ένοπλες συγκρούσεις. Στο εγγύς μέλλον, είναι πιθανό ότι θα γίνουμε μάρτυρες όλο και περισσότερων περιπτώσεων ασύμμετρου πολέμου όπου η μια πλευρά θα διαθέτει προηγμένα συμβατικά όπλα, αλλά η άλλη πλευρά θα παρατάσσει, λιγότερα μεν αριθμητικά, οπλικά συστήματα υψηλής τεχνολογίας, όπως μη επανδρωμένα συστήματα μάχης (σε ξηρά, θάλασσα, και αέρα). Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις όπου και οι δύο πλευρές κατέχουν ισότιμη μαχητική ικανότητα, γεγονός που μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για τον άμαχο πληθυσμό ο οποίος θα παγιδευτεί σε διασταυρούμενα πυρά υψηλής ισχύος, έντασης, και φονικότητας.

Μια άλλη ανησυχητική διάσταση της εκτεταμένης χρήσης μη επανδρωμένων συστημάτων είναι η ανάπτυξη και επιχειρησιακή εκμετάλλευση εξελιγμένων UAV από τρομοκρατικές οργανώσεις [4]. Υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα στην χρήση αυτού του τύπου επιθετικής τεχνολογίας από τις τρομοκρατικές ομάδες. Πρώτον, δεν εκθέτουν τους μαχητές τους σε άμεσο κίνδυνο με σκοπό την διεξαγωγή των επιθέσεων, μειώνοντας έτσι τις πιθανές ανθρώπινες απώλειες από μεριάς τους. Δεύτερον, επιτρέπει σε τρομοκρατικές ομάδες να επιτίθενται σε εχθρικούς στόχους σε απομακρυσμένες τοποθεσίες που διαφορετικά θα ήταν πολύ δύσκολο να προσεγγίσουν χρησιμοποιώντας συμβατικά μέσα. Τέλος, δίνει στους τρομοκράτες ένα ψυχολογικό πλεονέκτημα κάνοντας τις επιθέσεις τους να φαίνονται πιο θανατηφόρες, πιο εκφοβιστικές και πιο ξαφνικές.