Η στρατηγική εθνικής ασφάλειας και διεθνούς πολιτικής του Λονδίνου | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η στρατηγική εθνικής ασφάλειας και διεθνούς πολιτικής του Λονδίνου

Πώς βλέπει το Ηνωμένο Βασίλειο τις μεταβολές στο διεθνές περιβάλλον

Το 2015, σε μια προσπάθεια ακόμα στενότερου συντονισμού των δράσεων των κρατικών φορέων, το Ηνωμένο Βασίλειο ενσωμάτωσε την SDSR στην NSS δημοσιεύοντας την Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας και Στρατηγική Ανασκόπηση Άμυνας και Ασφάλειας [National Security Strategy and Strategic Defence and Security Review (NSS/SDSR2015) με τίτλο «A Secure and Prosperous United Kingdom» [13], η οποία εστίαζε στην προάσπιση της οικονομικής ασφάλειας του Ηνωμένου Βασιλείου, την οποία χαρακτήριζε ως το πρώτο βήμα όσον αφορά την επίτευξη της εθνικής ασφάλειας [14]. Το 2020 το Ηνωμένο Βασίλειο δημοσίευσε επίσης τον Κατάλογο Εθνικών Κινδύνων [National Risk Register (NRR2020)] [15] ο οποίος προσδιόριζε τους βασικούς κακόβουλους και μη κακόβουλους κινδύνους που θα μπορούσαν να επηρεάσουν το Ηνωμένο Βασίλειο την επόμενη διετία, παρέχοντας οδηγίες ανθεκτικότητας για το κοινό, ενώ το 2021 -επιχειρώντας να συνδέσει τους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας με αυτούς της ανάπτυξης αλλά και της εξωτερικής πολιτικής- δημοσίευσε την Ολιστική Ανασκόπηση Ασφάλειας, Άμυνας, Ανάπτυξης και Εξωτερικής Πολιτικής [Integrated Review of Security, Defence, Development and Foreign Policy ή (IR2021)] με τίτλο «Global Britain in a Competitive Age» (Εικόνα 3) [16].

Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της κυβέρνησης του ΗΒ, το εν λόγω στρατηγικό έγγραφο: «[…] είναι μια ολοκληρωμένη διατύπωση της εθνικής ασφάλειας και της διεθνούς πολιτικής του Ηνωμένου Βασιλείου. Περιγράφει τρία θεμελιώδη εθνικά συμφέροντα που συνδέουν τους πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου -κυριαρχία, ασφάλεια, και ευημερία- παράλληλα με τις αξίες της δημοκρατίας και τη δέσμευσή στα οικουμενικά ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου, την ελευθερία του λόγου και της πίστης και την ισότητα» [17].

15052023-a4.jpg

Εικόνα 3: Τα εξώφυλλα του NRR2020, της NSS/SDSR2015 και της IR2021. Πηγή: Cabinet Office
--------------------------------------------------------

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ

Τον Μάρτιο του 2023 -δύο έτη μετά την δημοσίευση της Ολιστικής Ανασκόπησης Ασφάλειας, Άμυνας, Ανάπτυξης και Εξωτερικής Πολιτικής- το Ηνωμένο Βασίλειο προέβη στην αναθεώρησή της, δημοσιεύοντας την Αναθεωρημένη Ολιστική Ανασκόπηση με τίτλο «Responding to a more contested and volatile world» [18]. Αν και –όπως επισημαίνεται στην σχετική ανακοίνωση της κυβέρνησης– οι γενικές κατευθύνσεις του εγγράφου του 2021 παραμένουν σε ισχύ, εν τούτοις η ραγδαία αύξηση του ανταγωνισμού εντός του διεθνούς περιβάλλοντος και η μετάβαση σε ένα πολυπολικό σύστημα, ανάγκασε το Ηνωμένο Βασίλειο να προσαρμόσει την πολιτική του ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις νέες αυτές απαιτήσεις. Η σημαντικότερη δε από τις αλλαγές αυτές δεν ήταν άλλη από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία [19], η οποία σε συνδυασμό με την εμφάνιση της πανδημίας COVID-19 και την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση [20], προκάλεσε πολιτική αστάθεια στο εσωτερικό του [21].

Η Αναθεωρημένη Ολιστική Ανασκόπηση του 2023 είναι ένα στρατηγικό έγγραφο πενήντα εννέα (59) σελίδων το οποίο χωρίζεται σε τρία Μέρη, Ο Πρόλογος (Μέρος Ι) του Βρετανού Πρωθυπουργού εξηγεί τους λόγους που οδήγησαν το Ηνωμένο Βασίλειο στην Αναθεώρηση της Ολιστικής Ανασκόπησης του 2021, επισημαίνοντας ότι η απειλή της Ρωσίας, η επιδίωξη της Κίνας να διαδραματίσει ένα πιο ενεργό ρόλο στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, καθώς και η αποσταθεροποιητική συμπεριφορά του Ιράν και της Βόρειας Κορέας είχαν προβλεφθεί στο προγενέστερο στρατηγικό έγγραφο του 2021. Επιπλέον εστιάζει στην συμβολή του Ηνωμένου Βασιλείου στην υποστήριξη του αμυντικού αγώνα της Ουκρανίας έναντι της Ρωσίας, την ενεργό του δράση στον Ινδο-Ειρηνικό, την συνεργασία AUKUS [22], και το πρόγραμμα Global Combat Air [23] στο οποίο συμμετέχει μαζί με την Ιταλία και την Ιαπωνία.

Επιπλέον, τονίζει ως κύρια σημεία της νέας Στρατηγικής του Ηνωμένου Βασιλείου την ανάγκη διαμόρφωσης του παγκόσμιου στρατηγικού περιβάλλοντος μέσω της συνεργασίας με άλλους δρώντες, την αυξανόμενη σημασία της αποτροπής και της άμυνας για την ασφάλεια του Βρετανικού λαού και την ενίσχυση των συμμαχιών, το γεγονός ότι η σταθερότητα και η ανθεκτικότητα της οικονομίας και της κοινωνίας αποτελεί προϋπόθεση της ασφάλειας, καθώς και την ανάγκη επένδυσης στα ιδιαίτερα πλεονεκτήματα του Ηνωμένου Βασιλείου όπως αυτό της εξειδίκευσης όσον αφορά την καινοτομία, την τεχνητή νοημοσύνη, τον κυβερνοχώρο, την επιστήμη, και την τεχνολογία. Ο Πρόλογος ολοκληρώνεται από τον Βρετανό Πρωθυπουργό με την φράση:

«Με τα μοναδικά πλεονεκτήματα και τις βαθιές συνεργασίες του Ηνωμένου Βασιλείου, σε συνδυασμό με τις εξαιρετικές μας ένοπλες δυνάμεις, το διπλωματικό δίκτυο, την αναπτυξιακή τεχνογνωσία, τα σώματα ασφάλειας και τις υπηρεσίες πληροφοριών, θα προστατεύσουμε και θα προωθήσουμε τα συμφέροντά μας και θα διαδραματίσουμε ενεργό ρόλο στην υπεράσπιση της προσβασιμότητας, της ελευθερίας, και του κράτους δικαίου. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο προσβλέπω σε αυτή την δύσκολη και επικίνδυνη δεκαετία με υπερηφάνεια για την χώρα μας και εμπιστοσύνη στις αξίες μας και με αυτή την Αναθεώρηση Ολιστικής Ανασκόπησης ως το σχέδιό μας».

Η Περίληψη (Μέρος ΙΙ) καταλαμβάνει έκταση εννέα σελίδων, στις οποίες περιγράφονται τα βασικά σημεία της IR2021, οι αλλαγές που σημειώθηκαν έχοντας ως αποτέλεσμα την ανάγκη αναθεώρησης της IR2021, καθώς και τα κυριότερα συμπεράσματα της νέας IR2023. Όσον αφορά τα βασικά σημεία της IR2021, δίνεται έμφαση στην ολιστική προσέγγιση των ζητημάτων εθνικής ασφάλειας ώστε να ενοποιηθούν όλες οι πηγές ισχύος του ΗΒ, να ενοποιηθεί η εσωτερική και εξωτερική πολιτική και να ενισχυθεί η συνεργασία με τους συμμάχους, ενώ επισημαίνονται οι τέσσερις στόχοι που είχαν τεθεί με χρονικό ορίζοντα το 2025, οι οποίοι περιελάμβαναν: