Η παλαιστινιακή κρίση διαδοχής

Η Αρχή έχει επίσης δυσκολευτεί στο εσωτερικό της χώρας. Το 2006, σε μια προσπάθεια να ενισχύσει τη νομιμοποίησή του, ο Αμπάς προκήρυξε εκλογές για το Παλαιστινιακό Νομοθετικό Συμβούλιο. Η Χαμάς διεξήγαγε μια εκστρατεία που επικεντρώθηκε στην διαφθορά της ΠΑ και κέρδισε 74 έδρες˙ η Φατάχ του Αμπάς κέρδισε μόλις 45 έδρες. Οι προσπάθειες διαπραγμάτευσης μιας συμφωνίας για τον καταμερισμό της εξουσίας απέβησαν άκαρπες και ξέσπασε βία. Ένοπλοι αντάρτες συγκρούστηκαν, με αποκορύφωμα την αναμέτρηση στην Λωρίδα της Γάζας το 2007, κατά την οποία εκατοντάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν. Η Χαμάς κέρδισε, εκδίωξε την Αρχή ,και κατέλαβε την περιοχή. Το Ισραήλ απάντησε επιβάλλοντας αποκλεισμό στην Γάζα, αφήνοντας τους Παλαιστίνιους γεωγραφικά και πολιτικά διαιρεμένους, με την ΠΑ να συνεχίζει να κυβερνά στην Δυτική Όχθη.

Τα γεγονότα αυτά κλόνισαν την Αρχή και σε μια προσπάθεια να αποκαταστήσει το κύρος της, ο Αμπάς διόρισε έναν μεταρρυθμιστή πρωθυπουργό, τον Σαλάμ Φαγιάντ. Η θητεία του Φαγιάντ ήταν σύντομη. Ανατράπηκε το 2013, λόγω της σφοδρής αντίδρασης των ηγετών της Φατάχ στα μέτρα του κατά της διαφθοράς. Έκτοτε, οι μεταρρυθμίσεις του Φαγιάντ για τη μείωση της διαφθοράς και την αύξηση της οικονομικής διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα ανακλήθηκαν. Σήμερα, περίπου το 80% των Παλαιστινίων πιστεύει ότι η ΠΑ είναι διεφθαρμένη και μια δημοσκόπηση που διεξήχθη από τον δημοσκόπο Khalil Shikaki τον Απρίλιο, έδειξε ότι για πρώτη φορά η πλειοψηφία των Παλαιστινίων πιστεύει πως η κατάρρευση της Αρχής θα ήταν προς το συμφέρον τους.

ΑΝΗΣΥΧΟ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ (ΠΟΥ ΦΟΡΑΕΙ ΤΗΝ ΚΟΡΩΝΑ)

Η λαϊκή δυσαρέσκεια με την Αρχή εντάθηκε όταν αυτή άρχισε να παίρνει μια όλο και πιο αυταρχική στροφή. Η Παλαιστινιακή Αρχή, όπως και οι αραβικές κυβερνήσεις στις οποίες βασίστηκε, δεν ήταν ποτέ δημοκρατική. Ωστόσο, ο Αμπάς, ξεκινώντας από τις προσπάθειες να αρνηθεί στην Χαμάς την δυνατότητα να κυβερνήσει μετά τη νίκη της στο κοινοβούλιο το 2007, εγκατέλειψε όλους τους εναπομείναντες ελέγχους και ισορροπίες (checks and balances) υπέρ της συγκέντρωσης της εξουσίας στα χέρια του. Έθεσε το δικαστικό σώμα υπό τον έλεγχό του, με αποκορύφωμα ένα προεδρικό διάταγμα του 2016 που δημιούργησε το Παλαιστινιακό Συνταγματικό Δικαστήριο, το οποίο σχεδιάστηκε για να δώσει μια επίφαση νομιμότητας στις αποφάσεις του. Ο Αμπάς γέμισε το δικαστήριο με πιστούς του και άρχισε να αποφαίνεται υπέρ του, εγκρίνοντας την απόφασή του να αναβάλει τις εθνικές και δημοτικές εκλογές. Δύο χρόνια αργότερα, το δικαστήριο διέλυσε το νομοθετικό συμβούλιο.

Παρόλο που οι θεσμοί αυτοί δεν ήταν ποτέ πραγματικά ανεξάρτητοι, η κατάληψη της εξουσίας από τον Αμπάς ήταν ωστόσο σημαντική. Ο προκάτοχός του δεν ήταν σε καμία περίπτωση δημοκράτης. Όμως ο Αραφάτ είχε μια προσέγγιση της πολιτικής που οικοδομούσε συναίνεση, επέτρεπε την κριτική, προτιμούσε σε μεγάλο βαθμό την συνεργασία από την αντιπαράθεση, και ενθάρρυνε ένα μέτρο ζωντάνιας εντός της Φατάχ που προσέλκυε νέα, ενεργητικά πολιτικά ταλέντα. Ως αποτέλεσμα, όταν πέθανε ο Αραφάτ, η μετάβαση ήταν ομαλή. Ο Αμπάς, αντίθετα, θεωρεί κάθε έκφραση διαφωνίας ως πρόκληση και φοβάται να προσελκύσει ταλέντα στο κόμμα μήπως αμφισβητήσουν τις πολιτικές και τις αποφάσεις του.

Παρόλο που αυτή η προσέγγιση έφερε την Φατάχ σταθερά υπό τον έλεγχό του, η βάση του κόμματος έχει στενέψει και η απήχησή του στους νέους πολιτικά σκεπτόμενους Παλαιστίνιους έχει μειωθεί. Ο Αμπάς αντιμετώπισε γρήγορα τα στελέχη του κόμματος που προσπάθησαν να δημιουργήσουν πολιτική βάση ή που έγιναν υπερβολικά δημοφιλή. Το 2016, για παράδειγμα, χρησιμοποίησε την Γενική Διάσκεψη της Φατάχ για να περιθωριοποιήσει τα δημοφιλή στελέχη του κόμματος Marwan Barghouthi και Muhammad Dahlan. Άλλοι έχουν διαγραφεί επειδή αψήφησαν τις εντολές του. Οι περιθωριοποιήσεις και οι αποπομπές έχουν αφήσει το κόμμα με έλλειψη ταλέντων, με πολλούς διεκδικητές του θρόνου, αλλά κανέναν που να αποτελεί σοβαρή πρόκληση.

Ωστόσο, με την πρόοδο της ηλικίας του Αμπάς, τα στελέχη του κόμματος και της κυβέρνησης αρχίζουν προσεκτικά να τοποθετούνται για το πότε θα έρθει η ώρα. Ο Hussein al-Sheikh, ο γενικός γραμματέας της PLO, και ο Majed Faraj, ο επικεφαλής ασφαλείας της ΠΑ, χρησιμοποιούν επί του παρόντος την εγγύτητά τους με τον Αμπάς για να βάλουν τον εαυτό τους σε θέση για να αναλάβουν. Τόσο ο al-Sheikh όσο και ο Faraj, ωστόσο, δεν έχουν καμία πολιτική βάση και θεωρούνται από τους παραδοσιακούς ηγέτες της Φατάχ ως υπερτιμημένοι, των οποίων η προβολή οφείλεται αποκλειστικά στην υποστήριξη του Αμπάς και ελάχιστα στην λαϊκή τους βάση ή στα κομματικά τους διαπιστευτήρια. Άλλοι υποψήφιοι περιλαμβάνουν τον Jibril Rajoub, ο οποίος χρησιμοποίησε επιδέξια την θέση του ως επικεφαλής της Παλαιστινιακής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας για να αποκτήσει υποστήριξη, και τον Mahmoud al-Aloul, αντιπρόεδρο της Φατάχ και δημοφιλή προσωπικότητα μεταξύ της παλαιότερης γενιάς του κόμματος. Ο Ρατζούμπ και ο Αλούλ μπορεί να απολαμβάνουν υποστήριξη εντός της Φατάχ, αλλά δεν είναι αξιωματούχοι της ΠΑ. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση διαμάχης για την διαδοχή, δεν θα έχουν πρόσβαση στους κυβερνητικούς πόρους που είναι απαραίτητοι για να εκφοβίσουν ή να δωροδοκήσουν υποστηρικτές.

Άλλοι υποψήφιοι παίζουν ένα διαφορετικό παιχνίδι, επιδιώκοντας να παραμείνουν υπεράνω της αναμέτρησης, έτσι ώστε όταν οι βασικοί υποψήφιοι αλληλοσπαραχθούν, να αναδειχθούν ως συναινετικοί υποψήφιοι. Σε αυτούς περιλαμβάνονται ο πρωθυπουργός της αρχής, Mohammad Shtayyeh, και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, Nasser al-Qudwa. Άλλες προσωπικότητες, έχοντας συνείδηση ότι δεν μπορούν να κερδίσουν, τοποθετούνται ως εκείνοι που μπορούν να αναδείξουν τον ηγέτη, κυρίως ο Dahlan, ο εξόριστος ηγέτης της Φατάχ.