Γιατί χρειαζόμαστε ακόμα την Παγκόσμια Τράπεζα

Αυτά τα πακέτα χρηματοδότησης εξαρτώνται από την ιδέα των «υπεύθυνων μετόχων» για τις αναδυόμενες οικονομίες - η ιδέα ότι θα πρέπει να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη μαζί με την αυξανόμενη δύναμή τους – ώστε να δουλέψουν σε σκληρούς, οικονομικούς όρους. Οι αναπτυσσόμενες χώρες έχουν αρχίσει να διαδραματίζουν ολοένα και σημαντικότερο ρόλο: συνέβαλαν περισσότερο από ποτέ στην προσπάθεια των δύο αναπληρώσεων κεφαλαίου του IDA και προσέφεραν περισσότερο από το ήμισυ της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της IBRD. Η IBRD και η IFC είχαν έσοδα κάθε χρόνο, τα οποία χρησιμοποιούνταν για την ενίσχυση του κεφαλαίου τους, για την κάλυψη του κόστους των διοικητικών προϋπολογισμών τους (τον οποίο η Τράπεζα κρατά στάσιμο σε πραγματικούς όρους) και ακόμη και να κάνουν εισφορές δισεκατομμυρίων δολαρίων στον IDA. Οι χώρες που απόλαυσαν τις επενδύσεις του IDA υποστήριξαν την συγκέντρωση χρημάτων υιοθετώντας την εστίαση της Παγκόσμιας Τράπεζας στην αποτελεσματικότητα και τη λογοδοσία, μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης των νέων εργαλείων δανεισμού που συνδέουν τις πληρωμές με συγκεκριμένα επιτεύγματα.

Υπάρχει χώρος για περισσότερη καινοτομία. Με προσαρμογές στους όρους που επιβάλλονται στους δικαιούχους και μέσω της ροής των αποπληρωμών από αυτούς, ο IDA θα πρέπει να κινηθεί προς μεγαλύτερη αυτάρκεια. Εξίσου σημαντικό είναι ότι υπάρχουν τεράστιες ευκαιρίες για την Παγκόσμια Τράπεζα να καλλιεργήσει τις ιδιωτικές επενδύσεις. Πολλές χώρες στην Αφρική γνώρισαν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης για μια δεκαετία. Λαμβάνουν μέτρα για να προωθήσουν την περιφερειακή ολοκλήρωση και τις υποδομές τους, και η Τράπεζα συνεργάζεται μαζί τους για να βελτιώσουν το επιχειρηματικό και το επενδυτικό τους κλίμα. Η έκθεση της Τράπεζας «Doing Business», για παράδειγμα, επιτρέπει στις χώρες να εξετάσουν πόσο φιλόξενες είναι για τις μικρές επιχειρήσεις.

Το 2009, η IFC δημιούργησε την «IFC Εταιρεία Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων» (AMC), η οποία προστίθεται στο παραδοσιακό μοντέλο της IFC για τη συγκέντρωση χρημάτων στις αγορές ομολόγων και στη συνέχεια την επένδυσή τους. Η AMC καταγράφει τους σημαντικούς οικονομικούς πόρους που κατέχονται από τα κρατικά επενδυτικά ταμεία, τα συνταξιοδοτικά ταμεία και άλλους θεσμικούς επενδυτές και τα κατευθύνει σε επικερδείς επενδυτικές ευκαιρίες που καθορίζονται από την IFC. Η AMC αξίζει πλέον πάνω από 4 δισεκατομμύρια δολάρια, εκ των οποίων τα περίπου 3 δισεκατομμύρια προέρχονται από ξένους επενδυτές που είχαν ελάχιστη έκθεση στην Αφρική και άλλες λιγότερο αναγνωρίσιμες αναδυόμενες αγορές. Προς το παρόν, οι επενδυτές αυτοί στηρίζονται στις καλές επιδόσεις της IFC στο να συνδυάζει την ανάπτυξη με την παραγωγή εσόδων. Με την πάροδο του χρόνου, ο αριθμός των επενδυτών αυτών θα μεγαλώσει, καθώς γίνονται πιο εξοικειωμένοι με αυτές τις αναπτυσσόμενες αγορές.
Η Παγκόσμια Τράπεζα έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο στην ανάπτυξη νέων τρόπων για να χρησιμοποιήσει τη χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση άλλων παγκόσμιων προβλημάτων. Ενθαρρυμένη από τον πρώην Αμερικανό υπουργό Οικονομικών Χένρι Πόλσον, η Τράπεζα συγκέντρωσε πάνω από 6 δισ. δολάρια από τις κυβερνήσεις για νέα «επενδυτικά κεφάλαια για το κλίμα» ώστε να βοηθήσει χώρες να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση και την τεχνολογία τους, να μειώσουν τις εκπομπές τους και να προστατευτούν έναντι της κλιματικής αλλαγής. Τα κεφάλαια αυτά έχουν κινητοποιήσει έργα αξίας περίπου 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε 45 αναπτυσσόμενες χώρες. Καθώς οι διαπραγματευτές συζητούν το πώς πρέπει να μοιάζει ένα «Πράσινο Ταμείο» του ΟΗΕ, η Παγκόσμια Τράπεζα έχει ήδη ιδρύσει ένα, το οποίο και λειτουργεί. Η Τράπεζα, επίσης, έφερε καινοτομία στο χρηματοπιστωτικό τομέα για να προωθήσει σχέδια για την ανάπτυξη φαρμάκων, την προστασία της άγριας ζωής, τη μείωση του κόστους των τροφίμων και των ανθρωπιστικών προμηθειών και δημιούργησε ασφαλιστήρια έναντι φυσικών καταστροφών.

Η προσέγγιση της Τράπεζας είναι να «μαζέψει κι άλλους στην παρέα». Η Τράπεζα έχει πολλαπλασιάσει την υποστήριξη για έργα και επωφελήθηκε από το συγκριτικό πλεονέκτημα του κάθε εταίρου. Έχει εμβαθύνει τους δεσμούς της με τις περιφερειακές αναπτυξιακές τράπεζες (συμπεριλαμβανομένων και αρκετών αραβικών κεφαλαίων και τραπεζών), με ιδιώτες επενδυτές, με κυβερνήσεις και με ιδρύματα. Η IFC, από την πλευρά της, μπορεί να συνεργαστεί με εμπορικές τράπεζες και άλλους για να μοιραστεί το ρίσκο, για παράδειγμα, διατηρώντας τη ροή της χρηματοδότησης του εμπορίου μέσω επιχειρησιακών συνεργασιών με τράπεζες. Η IFC δεσμεύει επίσης περίπου 3 δισ. δολάρια μέσω περίπου 180 ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων στις αναπτυσσόμενες χώρες για τη δημιουργία αγορών μέσω των οποίων οι επενδυτές μπορούν να παρέχουν μακροπρόθεσμα κεφάλαια σε ιδιοκτήτες τοπικών επιχειρήσεων. Με την πάροδο του χρόνου, η Παγκόσμια Τράπεζα στοχεύει στην κατασκευή υποδομών για την αγορά αλλά και στη συσσώρευση εμπειρίας, είτε πρόκειται για τοπικές αγορές ομολόγων, μετοχών και συναλλάγματος είτε για τη χρηματοδότηση μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.

ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΚΑΛΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ, ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ

Η προώθηση της χρηστής διακυβέρνησης και η καταπολέμηση της διαφθοράς αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ανάπτυξης. Όταν ήρθα στην Τράπεζα, το έργο της καταπολέμησης της διαφθοράς ήταν βυθισμένο στην απογοήτευση, την καχυποψία και τη σύγκρουση. Μια ανεξάρτητη επιτροπή αναθεώρησης με επικεφαλής τον πρώην πρόεδρο της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ (Federal Reserve) Πολ Βόλκερ, παρήγαγε ένα ανεκτίμητο «οργανόγραμμα» που επέτρεψε στο προσωπικό της τράπεζας να εργαστεί πιο αποτελεσματικά με τους εξωτερικούς φορείς, τους πελάτες, τους χορηγούς και το ίδιο το συμβούλιο των εκτελεστικών διευθυντών της Τράπεζας.