Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου επί ξυρού ακμής

Οι διαπραγματεύσεις με στόχο την απελευθέρωση του Εμπορίου στις Υπηρεσίες πραγματοποιούνται μέσω θέσπισης κανόνων σε 4 κυρίως επίπεδα:

1. Εθνικές ρυθμίσεις. Αφορά πιστοποιητικά καταλληλότητας, άδειες παροχής Υπηρεσιών και τεχνικών διευκολύνσεων.
2. Επείγοντα μέτρα διασφάλισης. Αφορά στον εντοπισμό μέτρων που λαμβάνονται σε περίπτωση που οι εισαγωγές Υπηρεσιών προκαλούν ζημία στους εγχώριους παρόχους Υπηρεσιών.
3. Επιδοτήσεις. Αφορά στον εντοπισμό των επιδοτήσεων εκείνων που διαστρεβλώνουν το Εμπόριο Υπηρεσιών, μέσω επιδοτήσεων στην παραγωγή, στις επενδύσεις, στις εξαγωγές και στην κατανάλωση Υπηρεσιών.
4. Κρατικές Προμήθειες. Τον Δεκέμβριο του 2011 υπογράφηκε η νέα διαπραγμάτευση της αναθεωρημένης Συμφωνίας Κρατικών Προμηθειών.

Ιδιαίτερα για το Εμπόριο στις Υπηρεσίες, οι διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωσή του ήταν τα τελευταία τρία χρόνια εξαιρετικά σημαντικές και με απτά αποτελέσματα. Σημειώνεται ότι μέχρι το 2008, το θέμα του Εμπορίου στις Υπηρεσίες στον ΠΟΕ ήταν περιθωριακό, και σε κάθε περίπτωση αμελητέο, καθώς το βάρος των διαπραγματεύσεων είχε δοθεί αποκλειστικά στο Εμπόριο Αγροτικών και Βιομηχανικών Προϊόντων. Από τον Ιούλιο του 2008 μέχρι σήμερα, τα 100 και πλέον κράτη μέλη που συμμετέχουν στην Επιτροπή Εμπορίου για τις Υπηρεσίες στον ΠΟΕ προσπάθησαν να καλύψουν το χαμένο έδαφος σε πολυμερές επίπεδο, παρά το γεγονός ότι, ακόμα, υπολείπονται των στόχων μιας νέας Γενικής Συμφωνίας στο Εμπόριο Υπηρεσιών. Από τις διαπραγματεύσεις του Γύρου Ντόχα εξαιρούνται οι τομείς της Υγείας, της Εκπαίδευσης και γενικότερα Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας.

Από πλευράς ελληνικού ενδιαφέροντος, έμφαση δίδεται στις διαπραγματεύσεις που αφορούν στη Ναυτιλία, τον Τουρισμό, τον Κατασκευαστικό τομέα, τις Τηλεπικοινωνίες, τον Χρηματοπιστωτικό τομέα και τις Περιβαλλοντικές Υπηρεσίες (mode 3). Επίσης, ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στo αίτημα των Αναπτυσσόμενων χωρών με σκοπό την αύξηση του χρόνου παραμονής εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού για παροχή Υπηρεσιών εκτός συνόρων (mode 4).

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΛΟΓΗΣ ΝΕΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ

H εκλογή της ηγεσίας κάθε Οργανισμού έχει τεράστια σημασία για το παρόν και το μέλλον του, ιδιαίτερα όταν αυτός είναι Διεθνής Οργανισμός, όταν η διεθνής οικονομία βρίσκεται σε μακρά περίοδο κρίσης και όταν ο Οργανισμός αυτός αγωνίζεται πλέον να δικαιολογήσει την ύπαρξή του στην παγκόσμια κοινότητα.

Η (δεύτερη) θητεία του νυν Γενικού Διευθυντή του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) P. Lamy λήγει τον Αύγουστο 2013 και για το λόγο αυτό, στη Γενεύη, έχουν ήδη ξεκινήσει οι διαδικασίες εκλογής νέου ηγέτη. Ο ΠΟΕ, ως Διεθνής Οργανισμός, διέρχεται περίοδο έντονης αμφισβήτησης, κυρίως λόγω των συνεχών αποτυχημένων προσπαθειών επίτευξης Γενικής Συμφωνίας για το Πολυμερές Εμπόριο, οι διαπραγματεύσεις της οποίας ξεκίνησαν προ 12 ετών στη Ντόχα (Γύρος Ντόχα). Ως εκ τούτου, η εκλογή του νέου Γενικού Διευθυντή είναι καθοριστική τόσο για την αξιοπιστία, όσο και για τη λειτουργία, αυτή καθ’ εαυτή, του ΠΟΕ.

Η προσωπικότητα και οι ικανότητες του νέου Γενικού Διευθυντή του ΠΟΕ θα επηρεάσουν την τύχη του Οργανισμού, όχι μόνο κατά τη διάρκεια της τετράχρονης διοίκησής του, αλλά και για πολλά χρόνια ακόμα. Ο ΠΟΕ έχει πολλά πολιτικά, διοικητικά και οικονομικά προβλήματα, η διεθνής αναγνώρισή του έχει μειωθεί σημαντικά, ενώ οι Αντιπροσωπείες των 158 κρατών μελών στη Γενεύη έχουν συρρικνωθεί. Η διεθνής οικονομική κρίση μείωσε τον όγκο του διεθνούς εμπορίου, η διατροφική κρίση εξαθλίωσε ακόμα περισσότερο τον πληθυσμό των φτωχών χωρών, τα φυσικά αποθέματα ελαττώθηκαν, η μεταβλητότητα στις διεθνείς τιμές των αγαθών και υπηρεσιών μείωσε περαιτέρω το εισόδημα των παραγωγών, ενώ οι κλιματικές αλλαγές και οι περιβαλλοντικές καταστροφές αφάνισαν γεωγραφικές περιοχές και παραγωγικές μονάδες.

Μέσα σε αυτό το διεθνές αρνητικό κλίμα έρχεται να εκλεγεί ο νέος Γενικής Διευθυντής του ΠΟΕ, η θητεία του οποίου είναι τετραετής (με δικαίωμα μιας επανεκλογής). Τα κυριότερα κριτήρια επιλογής του νέου Γενικού Διευθυντή είναι σίγουρα η πολιτική επιρροή και διπλωματική διείσδυση της χώρας, από την οποία προέρχεται στα υπόλοιπα κράτη μέλη του Οργανισμού καθώς και οι προσωπικές ικανότητες των υποψηφίων. Βασικά κριτήρια είναι η ικανότητα ηγεσίας, η τεχνική γνώση θεμάτων εμπορίου και διεθνών διαπραγματεύσεων, η δέσμευση στην επίτευξη πολιτικών στόχων και η ευαισθησία σε μικρές και φτωχές χώρες, η διπλωματική ικανότητα επίλυσης εντάσεων και επίτευξης συναινέσεων καθώς και η προσωπικότητα του υποψήφιου ως ικανού πολιτικού.

Στις 29 έως 31 Ιανουαρίου 2013, οι εννέα υποψήφιοι παρουσίασαν τις θέσεις τους στα μέλη του Γενικού Συμβουλίου του ΠΟΕ (η Ελλάδα αντιπροσωπεύεται από τον εκάστοτε εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σήμερα κατά τύχη είναι Έλληνας, ο κ. Άγγελος Πανγκράτης) και απάντησαν στις ερωτήσεις τους. Τον Απρίλιο 2013 αναμένεται να ξεκινήσουν οι διαβουλεύσεις εκλογής υπό την ηγεσία του προέδρου του Γενικού Συμβουλίου του ΠΟΕ, Shahid Bashir (Πακιστάν), συνεπικουρούμενου από τους προέδρους του Σώματος Επίλυσης Διαφορών και του Σώματος Ανάλυσης Εμπορικής Πολιτικής (αναμένεται να εκλεγούν τον Μάρτιο 2013). Η εκλογή του νέου Γενικού Διευθυντή θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο μέχρι την 31η Μαΐου και να αναλάβει καθήκοντα την 1η Σεπτεμβρίου 2013.
Οι υποψηφιότητες για τη θέση του Γενική Διευθυντή του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου ήταν εννέα. Οκτώ υποψήφιοι προέρχονται από αναπτυσσόμενες χώρες (Γκάνα, Κόστα Ρίκα, Ινδονησία, Κένυα, Ιορδανία, Μεξικό, Νότια Κορέα, Βραζιλία) και ένας από αναπτυγμένη χώρα (Νέα Ζηλανδία). Από τους 9 συνολικά υποψήφιους, οι 6 είναι άνδρες και οι 3 γυναίκες, για πρώτη φορά στα 20 χρόνια ύπαρξης του ΠΟΕ. Το σύνολο σχεδόν των υποψηφίων είναι πολιτικά πρόσωπα, νυν ή τέως υπουργοί Εμπορίου στις χώρες τους, με μοναδική εξαίρεση έναν διπλωμάτη καριέρας με ισχυρές πολιτικές καταβολές και βλέψεις.