Ο επόμενος ηγεμόνας της Αφρικής

Ας πάρουμε, για παράδειγμα, την ιδιαίτερα δημοσιοποιημένη «Συμφωνία του Νείλου [9]» τον Μάρτιο του 2015 μεταξύ της Αιγύπτου, της Αιθιοπίας και του Σουδάν: Η «Διακήρυξη των Αρχών [10]» περιλαμβάνει έναν υποτυπώδη μηχανισμό για την αντιμετώπιση πιθανών διαμαχών για το νερό και την αναγνώριση ότι οι χώρες που βρίσκονται πιο χαμηλά στην φορά του ποταμού, όπως η Αιθιοπία, έχουν το δικαίωμα να δώσουν προτεραιότητα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Επομένως, κάτι τέτοιο αποτελεί μια εκ των πραγμάτων αποδοχή από τον στρατηγό του Καΐρου, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, ότι η Αιθιοπία, και όχι η Αίγυπτος, είναι πλέον η χώρα με την μεγαλύτερη επιρροή στον Νείλο. Με άλλα λόγια, το όραμα της Αιθιοπίας για περιφερειακή ολοκλήρωση στο πλαίσιο της νεοεμφανιζόμενης ηγεμονίας της Αιθιοπίας γίνεται σταδιακά μια πραγματικότητα. Τόσο τα αφρικανικά όσο και τα αραβικά κράτη (και συγκεκριμένα η Αίγυπτος) αναγνωρίζουν ταχύτατα ότι θα ήταν καλύτερο να βελτιώσουν τις σχέσεις τους με την Αντίς Αμπέμπα τώρα, παρά να προσπαθήσουν να το αναβάλουν και να εξαναγκαστούν να συνεργαστούν μετά από πέντε χρόνια με μια ακόμη πιο ισχυρή Αιθιοπία.

Η εμφάνιση της Αιθιοπίας ως μια περιφερειακή ηγεμονία, βέβαια, δεν είναι αναπόφευκτη. Οικονομολόγοι της Παγκόσμιας Τράπεζας, πρεσβευτές, και ΜΚΟ ανησυχούν για την σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας, την συνεχιζόμενη φτώχεια στις αγροτικές περιοχές, καθώς και την δυσαρέσκεια εκατομμυρίων πολιτών που στερούνται τις πολιτικές τους ελευθερίες. Σε διεθνές επίπεδο, η Αιθιοπία έχει περιορίσει τις συγκρούσεις στο νότιο Σουδάν και την Σομαλία, αλλά δεν ήταν επιτυχής στην επίλυσή τους –οι ιστορικές αδικίες εναντίον της Αντίς Αμπέμπα [11] είναι βαθιά ριζωμένες στην περιοχή κι αυτό περιορίζει την ικανότητά της να ενεργεί ως ουδέτερος διαμεσολαβητής. Επιπλέον, οι σχέσεις «όχι πόλεμος, ούτε ειρήνη» με την Ερυθραία εξακολουθούν να αποτελούν εμμονή για την ασφάλεια της κυβέρνησης της Αιθιοπίας, με τα γεράκια να μην προσφέρουν και πολλά πέρα από τον συνεχιζόμενο περιορισμό αυτού που αποκαλούν «αχρείο καθεστώς» της Αφρικής. Η Αιθιοπία χρειάζεται τα λιμάνια της Ερυθραίας για να ενισχύσει περαιτέρω την οικονομική της μεταμόρφωση, αλλά η Αντίς Αμπέμπα δεν έχει κάποιο αξιόπιστο σχέδιο που αφορά είτε την αντιμετώπιση της αναμενόμενης κατάρρευσης της Ερυθραίας (και τα γιγαντιαία ρεύματα προσφύγων που αυτή θα δημιουργούσε) είτε την προώθηση μεταρρυθμίσεων από το εσωτερικό της.

Η Αιθιοπία έχει προχωρήσει πολύ από τις σκοτεινές ημέρες που έζησε πριν από 25 χρόνια. Η αναβίωσή της, σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο, είναι ολοφάνερη. Ποτέ ξανά δεν είχαν τόσοι πολλοί Αιθίοπες τόσο πολλούς λόγους να είναι αισιόδοξοι και βέβαιοι για το μέλλον. Το αιθιοπικό όραμα μιας Λεκάνης του Νείλου όπου οι πόροι δεν οδηγούν πια σε ανταγωνισμό «μηδενικού αποτελέσματος» και βίαιους (δια πληρεξουσίων) πολέμους, αλλά μάλλον σε κοινές στρατηγικές για την αντιμετώπιση της φτώχειας, της ανεργίας και της κλιματικής αλλαγής, είναι άξιο ευρείας υποστήριξης. Ταυτόχρονα, όμως, οι κυβερνήτες της Αιθιοπίας γνωρίζουν ότι θα αντιμετωπίσουν έναν μακρύ, επίπονο αγώνα για να πείσουν τους γείτονές τους για τις καλές τους προθέσεις: Σε μια περιοχή όπου η αλληλεξάρτηση έχει θεωρηθεί ιστορικά πολιτικό βάρος αντί για οικονομική ευκαιρία [12], η στρατηγική της Αιθιοπίας παράγει άφθονες αντιδράσεις. Το πόσο επιτυχής θα αποδειχθεί η χώρα στην αποστολή της, θα καθορίσει την βιωσιμότητα τόσο της δικής της αναζωογόνηση όσο και του μέλλοντος του Κέρατος της Αφρικής.

Copyright © 2002-2014 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/143664/harry-verhoeven/africas-ne...