Όλα τα μυστικά του προέδρου

Αλλά από τις αρχές του 1954, ο Eisenhower άρχισε να γκρινιάζει ότι από τις πληροφορίες που έρχονταν σε αυτόν έλειπε το πλαίσιο για την αξιολόγηση της σοβιετικής απειλής και αποτύγχανε να κάνει την διάκριση μεταξύ των δυνατοτήτων της Σοβιετικής Ένωσης και των προθέσεών της. Ο Αϊζενχάουερ το 1956 ίδρυσε το Συμβούλιο του Προέδρου για τις Δραστηριότητες Εξωτερικών Πληροφοριών (President’s Board of Consultants on Foreign Intelligence Activities) -το οποίο, πέντε χρόνια αργότερα, έγινε η Συμβουλευτική Επιτροπή Εξωτερικών Πληροφοριών του Προέδρου (President’s Foreign Intelligence Advisory Board). Ο Eisenhower ανέθεσε σε αυτή την ομάδα των ειδικών την εξέταση της συνολικής δομής των Υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ. Μια νέα εστίαση δόθηκε στην ευρεία μορφή των Εκτιμήσεων των Εθνικών Υπηρεσιών Πληροφοριών (National Intelligence Estimates, NIEs), οι οποίες βρήκαν μια εύκολη θέση στην βήμα-βήμα διαδικασία του NSC. Ακόμη και με την άνοδο των ΝΙΕ, ο διευθυντής Allen Dulles βρήκε τον χρόνο να γράψει προσωπικά ένα κομμάτι για το Δελτίο το 1957, ένα ασυνήθιστα πιθανολογικό και μακρύ κομμάτι (πάνω από δύο σελίδες) σχετικά με τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε ο Κουβανός δικτάτορας Φουλχένσιο Μπατίστα. Αλλά ο Eisenhower φάνηκε ακόμα να αποφεύγει το προϊόν. Ένα εσωτερικό σημείωμα της CIA τον Οκτώβριο του 1957 συνόψισε την γενική απογοήτευση για την υποδοχή του Δελτίου: «Η παρούσα δημοσίευση δεν διαβάζεται από τους κορυφαίους αξιωματούχους. Δεν έχει καθιερωθεί ως ‘απαραίτητο’ ανάγνωσμα. Στην καλύτερη περίπτωση, κομμάτια του μπορεί να μεταφέρονται σε αυτούς τους αξιωματούχους από υπαλλήλους της ενημέρωσης».

Οι αξιωματούχοι της Υπηρεσίας δοκίμασαν μια ακόμη λύση. Τον Ιανουάριο του 1958 αντικατέστησαν το Current Intelligence Bulletin με το Central Intelligence Bulletin (CIB), ένα νέο έγγραφο με περισσότερο υλικό. Το πρώτο τεύχος περιείχε μια ενότητα «Daily Brief» (Καθημερινή Σύνοψη), με 12 τμήματα των έξι έως οκτώ γραμμών το κάθε ένα, που ακολουθείτο από αρκετές σελίδες άρθρων που ασχολούντο με πολλά από αυτά τα σύντομα τμήματα αλλά σε μεγαλύτερο βάθος. Τα άρθρα επίσης πρωτοπόρησαν με την επίδειξη των αριθμών των εγγράφων προέλευσης, ώστε οι αναγνώστες να μπορούν να κοιτάζουν μόνοι τους τις πρωτότυπες εκθέσεις. Προσπαθώντας να απευθυνθούν στην αγάπη του Αϊζενχάουερ για τα γραφικά, οι παραγωγοί του ανανεωμένου CIB σύντομα προσέθεσαν έναν παγκόσμιο χάρτη με κόκκινα βέλη που έδειχναν τις περιοχές που καλύπτοντο από τα θέματα του κάθε τεύχους. Μια εσωτερική αναδρομική έκθεση της CIA σημειώνει ότι το νέο CIB προέβλεψε με επιτυχία εξελίξεις όπως τις διαδηλώσεις κατά των Ηνωμένων Πολιτειών στην διάρκεια του ταξιδιού του αντιπρόεδρου Ρίτσαρντ Νίξον στην Λατινική Αμερική τον Μάιο του 1958 και την πολιτική κρίση του ίδιου μήνα στην Γαλλία που οδήγησε στην επιστροφή του πρώην πρόεδρου της Γαλλίας Σαρλ ντε Γκωλ στην πολιτική, αλλά παραδέχεται ότι το CIB έχασε μερικές μεγάλες περιπτώσεις: Το πραξικόπημα Μπάαθ στο Ιράκ τον Ιούλιο του 1958, τον χρόνο και τον τρόπο της πτώσης του Μπατίστα στην Κούβα στα τέλη του 1958, και την εξέγερση στο Θιβέτ τον Μάρτιο του 1959. Αν και η διάδοση του Δελτίου γρήγορα ανήλθε στα 90 αντίτυπα εκτός της CIA, δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι ο ίδιος ο πρόεδρος απέκτησε ένα ενδιαφέρον για αυτό.

ΚΡΑΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΟ

Ο John F. Kennedy μπήκε στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο του 1961 με μια σαφώς διαφορετική προσέγγιση για την λήψη αποφάσεων επί της εθνικής ασφάλειας έναντι εκείνης του προκατόχου του. Εκεί που ο Αϊζενχάουερ είχε επιβάλει μια αυστηρή δομή ενημερώσεων και συναντήσεων του NSC πριν από την ανάληψη δράσεων εξωτερικής πολιτικής, ο Κένεντι υιοθέτησε ένα αυτοσχεδιαστικό στυλ χτισμένο γύρω από ανεπίσημες συζητήσεις. Ένας κορυφαίος αναλυτής της CIA στην διάρκεια της θητείας του Κένεντι αργότερα παρομοίασε την λιγότερο γραφειοκρατική προσέγγιση του νέου προέδρου με «έναν συνδυασμό παιχνιδιού ποδοσφαίρου με ένα σεμινάριο του Χάρβαρντ».

Ο Αμερικανός πρόεδρος John F. Kennedy σε μια συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας στο δωμάτιο του Υπουργικού Συμβουλίου στον Λευκό Οίκο. 29 Οκτωβρίου 1962. CECIL STOUGHTON / WHITE HOUSE
----------------------------------------

Ο Kennedy ήταν επίσης ένας αδηφάγος αναγνώστης, εκτιμώντας το είδος της στακάτης, διορατικής πεζογραφίας που είχε μάθει κατά την διάρκεια της σύντομης θητείας του ως δημοσιογράφος στην Chicago Herald-American πριν εισέλθει στην πολιτική. Ως αρχηγός, έπαιρνε την πλειοψηφία της ενημέρωσής του όχι από την ανάλυση των διαβαθμισμένων πληροφοριών αλλά από τον δημόσιο Τύπο. Σύντομα, το γραφείο του Κένεντι και το ανώτερο προσωπικό του Λευκού Οίκου έμαθαν να ξεκοκαλίζουν τις ημερήσιες εφημερίδες για να προετοιμαστούν για τις αναπόφευκτες ερωτήσεις του. Η ικανότητα του προέδρου να απορροφά τόσο πολύ, τόσο γρήγορα –την οποία απέκτησε από μαθήματα γρήγορης ανάγνωσης που κράτησαν ένα μήνα, μετά τα οποία ισχυριζόταν ότι μπορούσε να διαβάσει 1.200 λέξεις το λεπτό- δεν σημαίνει ότι ήθελε να παλεύει με μεγάλα, φλύαρα έγγραφα. Αντ’ αυτού, προτιμούσε ένα κείμενο που θα μπορούσε να διαβάσει εύκολα. Μετά από μόλις μια εβδομάδα στην εξουσία, ρώτησε έναν βοηθό του που του έδινε ένα παχύ φάκελο ενημερωτικών εγγράφων: «Κοίτα, έχω μόνο μισή ώρα σήμερα. Πρέπει να τα διαβάσω όλα;». Λίγο μετά, ο υποστράτηγος Ted Clifton, στρατιωτικός βοηθός του Κένεντι, προέτρεψε τον τότε επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών της CIA να κάνει τα υπομνήματα και τις εκθέσεις για τον Kennedy με διπλό διάστιχο και σε περίπου δύο σελίδες. Το μήνυμα ήταν σαφές: Η πυκνή, γραφειοκρατική πεζογραφία είχε υπηρετήσει τον Ντουάιτ Αϊζενχάουερ μια χαρά, αλλά δεν θα προχωρούσε με αυτόν τον πρόεδρο.