Το μέλλον της άκρας δεξιάς στην Αυστρία

Οι ήττες των δεξιών λαϊκιστών στις αυστριακές προεδρικές εκλογές στα τέλη του 2016 και στις ολλανδικές βουλευτικές εκλογές [7] στις αρχές του 2017 ήταν καθησυχαστικές για τους υποστηρικτές του ευρωπαϊκού σχεδίου. Κατά τα τελευταία 15 χρόνια, ο ευρωσκεπτικισμός και το αντι-μεταναστευτικό αίσθημα έχουν προσελκύσει σημαντική υποστήριξη σε όλη την Ευρώπη. Ωστόσο, οι εκλογικές επιδόσεις τους ήταν μέχρι σήμερα λιγότερο από εντυπωσιακές. Με την σειρά τους, τα εν λόγω κόμματα δεν φαίνεται πλέον να αποτελούν μια υπαρξιακή απειλή για την Ευρωπαϊκή Ένωση. (Στο Foreign Affairs, ο Pierpaolo Barbieri έγραψε πρόσφατα για ένα «αντίστροφο φαινόμενο ντόμινο» [8], μετά την σχετική ήττα του Κόμματος της Ελευθερίας του Geert Wilders στην Ολλανδία).

Επιπλέον, οι επερχόμενες γαλλικές προεδρικές εκλογές και οι βουλευτικές εκλογές της Γερμανίας αποτελούν καλό οιωνό για την ΕΕ. Σίγουρα, το διακύβευμα στην Γαλλία [9] είναι τεράστιο: Μια νίκη της ηγέτιδας του Εθνικού Μετώπου, Marine Le Pen, στον δεύτερο γύρο των εκλογών δεν θα μπορούσε να σημαίνει τίποτα λιγότερο από το τέλος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και της ΕΕ όπως την ξέρουμε. Ωστόσο, φαίνεται απίθανο ότι η Λε Πεν θα κερδίσει τον ανταγωνισμό. Τον τελευταίο καιρό, έχει γίνει κατανοητό ότι δεν θα κερδίσει ούτε καν μια σχετική πλειοψηφία στον πρώτο γύρο των εκλογών˙ ο πρόδηλα φιλο -ευρωπαϊστής Emmanuel Macron έχει γίνει γρήγορα [10] ο πρωτοπόρος του αγώνα και ο πιθανός νικητής και στους δύο γύρους των εκλογών.

Στην Γερμανία, επίσης, η γενική εικόνα για τις εκλογές της Bundestag αυτό το φθινόπωρο είναι ενθαρρυντική. Είναι αλήθεια ότι το κόμμα της κεντροδεξιάς συμμαχίας της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ μεταξύ της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης της Γερμανίας (CDU) και της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης της Βαυαρίας (CSU) έχει δει τα δημοσκοπικά ποσοστά του να πέφτουν τις τελευταίες εβδομάδες [11]. Σίγουρα, η εξαφάνιση της Μέρκελ από την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια πολιτική, από την άποψη της πλούσιας διπλωματικής εμπειρίας της και του υψηλού διεθνούς σεβασμού [στο πρόσωπό της], θα είναι μια καθαρή απώλεια για την Δύση. Ωστόσο, ο κύριος λόγος για την απώλεια στήριξης του CDU / CSU είναι η απροσδόκητη άνοδος της δημοτικότητας του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD), υπό τον νέο ηγέτη του, Martin Schulz [12]. Ο Schulz, ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, είναι αφοσιωμένος υπέρμαχος της ολοκλήρωσης της ΕΕ. Και σε αντίθεση με τον προκάτοχό του στο SPD, Gerhard Schröder, υποστηρίζει πλήρως την συμμαχία ΗΠΑ-ΕΕ.

Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗΣ ΔΕΞΙΑΣ

Παρά το γεγονός ότι αυτές και άλλες εξελίξεις είναι ενθαρρυντικές, μια άλλη πρόκληση διαγράφεται. Το 2016, ο Αυστριακός φιλο-ευρωπαϊστής πολιτικός Alexander Van der Bellen έγινε ο πρώτος αρχηγός κράτους από ένα «πράσινο» κόμμα εκλεγμένο με λαϊκή ψήφο σε ένα κράτος-μέλος της ΕΕ. Σε αυτή την εκλογή, εξασφάλισε σχεδόν το 54% των ψήφων και νίκησε τον ακροδεξιό αντίπαλό του, Norbert Hofer, του Κόμματος της Ελευθερίας της Αυστρίας (FPÖ). Για πολλούς παρατηρητές, ο Hofer έφτασε πολύ κοντά στην νίκη για να υπάρχει εφησυχασμός. Οι δημοσκοπήσεις το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2016 έδειχναν σταθερά [13] ότι ο Hofer θα υπερισχύσει του Van der Bellen στον δεύτερο γύρο των εκλογών κατά δύο ή τρεις ποσοστιαίες μονάδες.

Αυτή ήταν η πρώτη φορά από τότε που η Αυστρία ανέκτησε την πλήρη κυριαρχία της το 1955, που κανένας υποψήφιος από οποιοδήποτε από τα δύο μεγάλα κόμματα, τους Σοσιαλδημοκράτες (SPÖ) και το συντηρητικό Αυστριακό Λαϊκό Κόμμα (ÖVP), δεν έφτασε στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών. Η θεαματική αποτυχία αντανακλά μια απότομη μείωση της εμπιστοσύνης [των Αυστριακών] στα κύρια κόμματά τους, τα οποία έχουν ως επί το πλείστον κυβερνήσει μαζί σε μεγάλες κυβερνήσεις συνασπισμού μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ως αποτέλεσμα, η πόρτα είναι τώρα ανοιχτή για το ακροδεξιό FPÖ να εισέλθει στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Αυστρίας και ακόμη και την καγκελαρία μετά τις βουλευτικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τον Οκτώβριο του 2018. Και δεδομένης της μακράς παράδοσης της Αυστρίας σε πρόωρες εκλογές, όλο αυτό θα μπορούσε να συμβεί τόσο νωρίς όπως π.χ. φέτος.

Σίγουρα, η είσοδος του FPÖ στην κυβέρνηση δεν θα είναι εντελώς νέα. Οι Αυστριακοί Σοσιαλδημοκράτες σχημάτιζαν κυβερνήσεις συνασπισμού με το FPÖ από το 1983 έως το 1987. Ωστόσο, το FPÖ ήταν διαφορετικό τότε: Υπό την ηγεσία του Norbert Steger, ήταν ένα φιλελεύθερο, κεντροδεξιό κόμμα. Και αυτό, το έκανε έναν ανεκτό συνεργάτη συνασπισμού. Ένας πιο αμφιλεγόμενος συνασπισμός σφυρηλατήθηκε μεταξύ του ÖVP και του FPÖ το 2000, με τον συντηρητικό ηγέτη του Αυστριακού Λαϊκού Κόμματος, Wolfgang Schüssel, ως καγκελάριο και ένα πιο ριζοσπαστικό δεξιό και λαϊκιστικό FPÖ (και αργότερα την επίσης δεξιά απόσχισή του, την Συμμαχία για το Μέλλον της Αυστρία, ή BZÖ) ως τον δεύτερο εταίρο.

Ο σχηματισμός αυτού του συνασπισμού οδήγησε σε ένα πρωτοφανές διπλωματικό μποϊκοτάζ έξι μηνών [14] εναντίον της Αυστρίας από την πλευρά των άλλων κρατών-μελών της ΕΕ, κάτι που ήταν μια διεθνής καταστροφή για την χώρα. Το FPÖ κατέρρευσε μόλις οι κακές επιδόσεις του στην κυβέρνηση τιμωρήθηκαν από το εκλογικό σώμα. Η υποστήριξη για το κόμμα μειώθηκε από σχεδόν 27% των ψήφων το 1999 στο 10% στις βουλευτικές εκλογές του 2002.

Αντίθετα από τότε που το FPÖ εισήλθε στην κυβέρνηση το 1983 και το 2000, σήμερα το κόμμα δεν είναι απλώς ένα από τα πιο δημοφιλή, είναι το πιο δημοφιλές κόμμα στην Αυστρία. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη δημοσκόπηση της κοινής γνώμης [15], το FPÖ -στο φόντο της αυξανόμενης δυσπιστίας προς το πολιτικό κατεστημένο και την προσφυγική κρίση- θα εξασφάλιζε το 31% των ψήφων στις επόμενες βουλευτικές εκλογές αν γίνονταν σήμερα. Αυτή η θέση θα μπορούσε να αλλάξει, αν, για παράδειγμα, οι συντηρητικοί της Αυστρίας αποφασίσουν να προτείνουν τον νέο και δημοφιλή σημερινό υπουργό Εξωτερικών τους, τον Sebastian Kurz, ως υποψήφιο για την καγκελαρία. (Στην Αυστρία, ο καγκελάριος είναι συνήθως ο αρχηγός του μεγαλύτερου κόμματος στην Κάτω Βουλή του Κοινοβουλίου, διορίζεται από τον πρόεδρο, και είναι πιο ισχυρός από τον πρόεδρο). Αλλά ακόμη και αν το ÖVP ή το SPÖ κερδίσει τελικά τις βουλευτικές εκλογές, το FPÖ θα έχει προφανώς μια ισχυρή παρουσία και ως εκ τούτου μια καλή ευκαιρία να εισέλθει στην κυβέρνηση.

Υπό τον σημερινό ηγέτη του, Heinz-Christian Strache, το FPÖ έχει αναπτύξει έναν ανησυχητικό νέο προσανατολισμό της εξωτερικής πολιτικής του. Από το 2008-09, το κόμμα έχει κάνει μια εκπληκτικά απροκάλυπτη στροφή προς τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Οι ηγέτες του FPÖ έχουν ανοιχτά επαινέσει τις πολιτικές της Μόσχας, για παράδειγμα, δικαιολογώντας την ρωσική εισβολή στην Γεωργία τον Αύγουστο του 2008 και υπερασπίζοντας την υιοθέτηση του νόμου αντι-ΛΟΑΤ (λεσβίες, ομοφυλόφιλοι, αμφιφυλόφιλοι, τρανσέξουαλ) στην Ρωσία, και έχουν συστηματικά κάνει έκκληση [16] στην ΕΕ να άρει τις κυρώσεις που επιβάλλονται στην Ρωσία για την προσάρτηση της Κριμαίας και την εισβολή της Ανατολικής Ουκρανίας από την κυβέρνηση Πούτιν.

Εν τω μεταξύ, κατά τα τελευταία δέκα χρόνια το FPÖ έχει δημιουργήσει ένα δίκτυο μεμονωμένων επαφών με διάφορους Ρώσους πολιτικούς. Μέλη του συναντήθηκαν με τον Boris Gromov, πρώην κυβερνήτη της περιοχής της Μόσχας˙ τον Γιούρι Λουζκόφ, ο οποίος ήταν δήμαρχος της Μόσχας˙ και τον Ramzan Kadyrov, ο οποίος είναι ο επικεφαλής της Τσετσενίας, στην οποία οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων [17] έγιναν μια ανησυχητική και ευρέως διαδεδομένη τάση. Μέλη του FPÖ έχουν επίσης δημιουργήσει δεσμούς με την ρωσική πρεσβεία στην Αυστρία και τον αυστριακό κλάδο του Rossotrudnichestvo (Ρωσική Συνεργασία), του μεγαλύτερου και καλύτερα χρηματοδοτούμενου από το Κρεμλίνο γραφείου ξένης βοήθειας για τον επηρεασμό της Ευρώπης. Τον Απρίλιο του 2016, δύο βουλευτές του FPÖ συμμετείχαν σε οικονομικό φόρουμ που διοργανώθηκε στην προσαρτημένη από την Ρωσία Κριμαία από τον Sergey Aksyonov, τον νέο παράνομο πρωθυπουργό της περιοχής, ο οποίος αντιμετωπίζει κυρώσεις της ΕΕ. Τέλος, τον Δεκέμβριο του 2016, το FPÖ υπέγραψε [18] μια επίσημη συμφωνία συντονισμού και συνεργασίας με το κόμμα του Πούτιν, «Ενωμένη Ρωσία». Η Συνθήκη ανακοινώνει ότι το FPÖ και το κυβερνών κόμμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας θα «υποστηρίξουν την ανάπτυξη της οικονομικής, εμπορικής και επενδυτικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών».

ΘΑ ΜΕΓΑΛΩΣΕΙ ΤΟ ΑΝΕΛΕΥΘΕΡΟ ΜΠΛΟΚ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΕΕ;

Σε περίπτωση που το FPÖ όντως κερδίσει τις επόμενες βουλευτικές εκλογές, ο Strache -ως ηγέτης του μεγαλύτερου κοινοβουλευτικού κόμματος- μπορεί να ζητήσει από τον πρόεδρο Van der Bellen να σχηματίσει νέα κυβέρνηση. Το FPÖ, σίγουρα, δεν θα είχε καμία πιθανότητα σχηματισμού υπουργικού συμβουλίου από μόνο του. Αντίθετα, θα πρέπει να σχηματίσει συνασπισμό είτε με το SPÖ είτε με το ÖVP. Ο Strache παραδέχθηκε πρόσφατα [19] ότι θα αποδεχθεί την θέση του αντι-καγκελάριου σε ένα υπουργικό συμβούλιο υπό την προεδρία ενός Σοσιαλιστή ή Συντηρητικού Δημοκράτη. Εάν το SPÖ πρόκειται να δεχτεί μια τέτοια πρόταση, θα σπάσει την 30ετή πολιτική του ενάντια σε συνεργασία με την άκρα δεξιά. (Σε κάποιο βαθμό, αυτό έχει ήδη συμβεί, όμως, όταν σχημάτισε έναν περιφερειακό κυβερνητικό συνασπισμό SPÖ/FPÖ στο ομόσπονδο κρατίδιο του Μπούργκενλαντ το 2015).

Μια κυβέρνηση FPÖ θα θέσει την Βιέννη σε πορεία σύγκρουσης με την φιλελεύθερη δημοκρατική και υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ατζέντα της ΕΕ. Η Αυστρία θα μπορούσε γρήγορα να αρχίσει να δημιουργεί προκλήσεις στην ευρωπαϊκή ενότητα για τις αντι-ρωσικές κυρώσεις. Το FPÖ μπορεί επίσης να προσπαθήσει να διευκολύνει το ξέπλυμα χρήματος για τους γραφειοκράτες και τους ολιγάρχες της Ρωσίας (κάτι που, σίγουρα, ήδη συμβαίνει [20] στην Αυστρία). Επιπλέον, η συμπερίληψη της ακροδεξιάς στην αυστριακή κυβέρνηση θα οδηγήσει σε σημαντική ενίσχυση του ανελεύθερου μπλοκ στην κεντρική Ευρώπη. Η διεύρυνση του ανελεύθερου και σε μεγάλο βαθμό φιλο-ρωσικού μπλοκ θα κάνει ακόμα πιο ευάλωτη την ΕΕ στην ανατρεπτική επιρροή της Μόσχας, θα αποδυναμώσει την φιλελεύθερη δημοκρατική συναίνεση στην ΕΕ, και θα καταστήσει την Ευρώπη έναν λιγότερο ενιαίο δρώντα στην παγκόσμια αρένα.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/austria/2017-04-03/future-austri...

Σύνδεσμοι:
[1] http://www.iwm.at/the-institute/visiting-fellows/anton-shekhovtsov-2/
[2] http://www.ibidemverlag.de/Series/EFR/
[3] http://208.254.74.112/books/details/9781138658646/
[4] http://ieac.org.ua/ua/
[5] http://www.ibidemverlag.de/Series/Soviet-and-Post-Soviet-Politics-and-So...
[6] http://www.ibidemverlag.de/Series/Journal-of-Soviet-and-Post-Soviet-Poli...
[7] https://www.foreignaffairs.com/Heinz-Peter%2520Bader
[8] http://www.foreignaffairs.gr/articles/71201/pierpaolo-barbieri/giati-sti...
[9] http://www.foreignaffairs.gr/articles/71154/carlo-invernizzi-accetti/mpo...
[10] https://www.bloomberg.com/politics/articles/2017-03-21/macron-le-pen-loc...
[11] http://www.todayonline.com/world/german-spd-trims-merkels-lead-forsa-poll
[12] http://www.foreignaffairs.gr/articles/71214/alexander-saeedy/to-fainomen...
[13] https://en.wikipedia.org/wiki/Opinion_polling_for_the_Austrian_president...
[14] https://www.theguardian.com/world/2000/mar/01/austria.ianblack
[15] https://www.profil.at/oesterreich/umfrage-kanzlerfrage-kern-dominiert-gu...
[16] https://www.rt.com/news/179348-russia-sanctions-europe-protests/
[17] https://www.hrw.org/news/2016/01/28/human-rights-violations-russias-nort...
[18] http://www.eurozine.com/from-plan-a-to-plan-b-and-back/
[19] http://www.oe24.at/oesterreich/politik/Strache-Vizekanzler-unter-Kern-od...
[20] http://www.reuters.com/article/us-panama-tax-austria-idUSKCN0X10WG

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition