Secure Connection

Ο Σίσι δεν είναι εταίρος για τις Ηνωμένες Πολιτείες

Ο εναγκαλισμός με τον ηγέτη της Αιγύπτου θα αποτύχει

Meir Walters

14/04/2017

Περίληψη Κειμένου και Βιογραφικό Συγγραφέα

Ο Σίσι είναι μια πολύ πολωτική προσωπικότητα χωρίς την αξιοπιστία που χρειάζεται για να μεσολαβήσει στους πολιτικούς συμβιβασμούς που είναι αναγκαίοι για την περιστολή του εξτρεμισμού ή για να λυθούν τα βαθιά οικονομικά προβλήματα της Αιγύπτου.

Ο MEIR WALTERS είναι διδάκτωρ, ερευνητής και διδάσκων στο τμήμα Διακυβέρνησης στο Πανεπιστήμιο Georgetown.

Εμφάνιση άρθρου σε περισσότερες σελίδες

Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να γράψετε το σχόλιο σας. Εγγραφείτε στο newsletter για να λαμβάνετε ενημέρωση από το ForeignAffairs.gr.

Στις 9 Απριλίου, βομβιστές αυτοκτονίας επιτέθηκαν σε κοπτικές εκκλησίες [1] στις αιγυπτιακές πόλεις Τάντα και Αλεξάνδρεια, σκοτώνοντας περισσότερους από 40 ανθρώπους στους εκκλησιασμούς της Κυριακής των Βαΐων. Παρότι καταστροφική η επίθεση, δεν θα έπρεπε να αποτελεί έκπληξη. Το Ισλαμικό Κράτος (ονομάζεται επίσης ISIS [2]), το οποίο ανέλαβε την ευθύνη, είχε προηγουμένως υποσχεθεί να αυξήσει τις επιθέσεις του εναντίον των Αιγυπτίων Χριστιανών. Και κατά τα τελευταία αρκετά χρόνια, οι επιθέσεις σε χριστιανικές εκκλησίες, σε δυνάμεις ασφαλείας και σε τουρίστες έχουν αυξηθεί.

Οι βομβιστικές επιθέσεις της Κυριακής συνέβησαν λίγες ημέρες αφότου ο στρατηγός που έγινε πρόεδρος της Αιγύπτου, ο Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι [3], επέστρεψε από την πρώτη επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο με θριαμβευτικές τυμπανοκρουσίες από τα αιγυπτιακά μέσα μαζικής ενημέρωσης. Ο Σίσι προσπάθησε να δικαιολογήσει την σκληρή εξουσία του, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως οραματιστή ισχυρό άνδρα, μοναδικά ικανό να φέρει την σταθερότητα και την ευημερία πίσω στην Αίγυπτο μετά την αναταραχή της Αραβικής Άνοιξης [4]. Αλλά οι επιθέσεις την Κυριακή των Βαΐων αποκαλύπτουν το πόσο κούφιες είναι αυτές οι υποσχέσεις, καθώς και τα όρια του Σίσι ως συμμάχου των ΗΠΑ.

Εκτός από τα ερωτηματικά σχετικά με την ηθική της αποδοχής του πιο καταπιεστικού [5] ηγετική στην σύγχρονη ιστορία της Αιγύπτου, ο Σίσι δεν είναι ο ισχυρός άνδρας-σωτήρας όπως αυτοπαρουσιάζεται. Μια εξαιρετικά πολωτική προσωπικότητα εγχωρίως, ο πρόεδρος βασίζεται στην ακραία καταστολή και σε φαντασιώσεις για οικονομικά θαύματα για να παραμείνει στην εξουσία. Εν τω μεταξύ, ο Σίσι χρησιμοποιεί το φάντασμα της τρομοκρατίας ως δικαιολογία για να περιθωριοποιήσει τους αντιπάλους του και τους δυνητικούς επικριτές του παρεοκρατικού στρατιωτικού καθεστώτος [6] του οποίου ηγείται. Παρότι ο Σίσι μπορεί να συνεργαστεί με την Δύση για την διατήρηση του status quo σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, δεν είναι ένας αξιόπιστος εταίρος για την εξασφάλιση της σταθερότητας στην Αίγυπτο ή την περιοχή.

Σε ένα εκλογικό κέντρο στην Imbaba, στην Αίγυπτο, τον Οκτώβριο του 2015. MOHAMED ABD EL GHANY / REUTERS

---------------------------------------------

ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΝΕΟΣ ΝΑΣΕΡ

Εγχωρίως, ο Σίσι έχει παρουσιάσει τον εαυτό του ως έναν νέο Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ [7], μια πολιτική δύναμη που μπορεί να αποκαταστήσει την εθνική υπερηφάνεια και να φέρει ασφάλεια και οικονομική ευημερία στην Αίγυπτο. Στην προσπάθειά τους να διαφημίσουν την πρώτη επίσκεψη του Σίσι στον Λευκό Οίκο, τα φιλοκυβερνητικά αιγυπτιακά μέσα ενημέρωσης παρουσίασαν ένα εναλλακτικό σύμπαν στο οποίο εκείνος εξυμνείτο από τα Δυτικά μέσα ενημέρωσης που του αφιέρωσαν αμέριστη προσοχή. Η αιγυπτιακή εφημερίδα Al-Ahram επαίνεσε την υποτιθέμενη απεικόνιση της επίσκεψης του Σίσι στον Λευκό Οίκο από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης των ΗΠΑ ως μια συνάντηση μεταξύ «συγγενών πνευμάτων». Και η ιδιωτική εφημερίδα al-Shorouk [8] γιόρτασε το «γεγονός» ότι ο Σίσι πήρε σε μόλις έξι λεπτά στον Λευκό Οίκο όλα όσα περίμενε τα τελευταία τέσσερα χρόνια: Μια ανανεωμένη δέσμευση για αμερικανική στρατιωτική και οικονομική βοήθεια και δημόσιες διακηρύξεις περί ανεπιφύλακτης εμπιστοσύνης στον Σίσι ως ηγέτη και εταίρο.

Στην πραγματικότητα, τα μεγάλα ειδησεογραφικά πρακτορεία των ΗΠΑ επέκριναν έντονα την πρόσκληση του Σίσι στον Λευκό Οίκο [9], η οποία αποκαθάρει την καταστολή του διαφωνούντων και των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Αυτή η κριτική για τον εναγκαλισμό της διοίκησης Donald Trump [10] στον Σίσι συνεχίστηκε μετά τις βομβιστικές επιθέσεις της Κυριακής των Βαΐων [11]. Έτσι, απομένει να δούμε το πόσο η αιγυπτιακή κυβέρνηση θα επωφεληθεί αισθητά από τις θερμότερες σχέσεις με την διοίκηση Trump. Μετά τις βομβιστικές επιθέσεις την Κυριακή των Βαΐων, ο Σίσι κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης τριών μηνών [12] και απαγόρευσε μέσα ενημέρωσης [13] που κατηγόρησαν την αιγυπτιακή κυβέρνηση ότι δεν έκανε περισσότερα για να αποτρέψει τις επιθέσεις.

Η αντίδραση του αιγυπτιακού Τύπου για το ταξίδι του Σίσι ήταν μόνο η τελευταία εξέλιξη στις εξισορροπητικές του ενέργειες μεταξύ του να κάνει έκκληση για ανανεωμένες αμερικανο-αιγυπτιακές σχέσεις ενώ παράλληλα παρουσιάζει τις Ηνωμένες Πολιτείες [14] ως φαύλους δρώντες πρόθυμους να υπονομεύσουν την φήμη της Αιγύπτου. Προηγουμένως, τα αιγυπτιακά μέσα μαζικής ενημέρωσης ήταν γεμάτα από θεωρίες συνωμοσίας [15] σχετικά με τους σκοτεινούς δεσμούς της κυβέρνησης Ομπάμα με την Μουσουλμανική Αδελφότητα, ακόμη και καθώς η αιγυπτιακή κυβέρνηση προσπαθούσε να διασφαλίσει την συνέχιση της ροής της αμερικανικής βοήθειας. Τώρα, ο εορτασμός της θριαμβικής επίσκεψης του Σίσι στον Λευκό Οίκο συνεχίζει την αφήγηση που βάζει την αιγυπτιακή κυβέρνηση να έχει τον έλεγχο της σχέσης της με τις Ηνωμένες Πολιτείες. (Τα αιγυπτιακά μέσα μαζικής ενημέρωσης το έχουν προχωρήσει τόσο πολύ ώστε να ισχυρίζονται ότι ο Trump κέρδισε τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, επειδή τον ενέκρινε ο Σίσι [16]).

Η ρητορική της αιγυπτιακής κυβέρνησης αποκαλύπτει την αδυναμία της, όχι την δύναμή της. Ειδικά υπό το φως τέτοιων τραγωδιών όπως οι βομβιστικές επιθέσεις της Κυριακής των Βαΐων, η λατρεία της προσωπικότητας του Σίσι μπορεί να διατηρηθεί μόνο από υποστηριζόμενες από την κυβέρνηση φαντασιώσεις και ψέματα, τα οποία βασίζονται στην βίαιη καταστολή των διαφωνούντων φωνών [17] από όλο το ιδεολογικό φάσμα.

Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΣΙΣΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ

Στο εξωτερικό, ο Σίσι παρουσίασε τον εαυτό του ως πρότυπο φιλικού προς την Δύση Άραβα ηγέτη, έναν «φάρο του μετριοπαθούς Ισλάμ», [18] ο οποίος μπορεί να πολεμήσει τον εξτρεμισμό σε ολόκληρο τον μουσουλμανικό κόσμο. Υπό τον ίδιο, η αιγυπτιακή κυβέρνηση έχει προσλάβει λομπίστες από την οδό Κ [στμ: της Ουάσινγκτον όπου βρίσκονται οι περισσότερες εταιρείες λόμπινγκ] [19] για να προωθήσουν την Αίγυπτο και να διατηρήσουν την ροή της ξένης βοήθειας μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 2013. Η επίσκεψη του Σίσι στον Λευκό Οίκο ήταν το επιστέγασμα των προσπαθειών να επανεστιαστεί η αμερικανο-αιγυπτιακή σχέση στην συνεργασία για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και μακριά από τις επικρίσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μετά τις βομβιστικές επιθέσεις την Κυριακή των Βαΐων, ο Λευκός Οίκος επανέλαβε την εμπιστοσύνη του [20] στον Σίσι ως ηγέτη που μπορεί να αντιμετωπίσει κρίσεις σε θέματα ασφάλειας. Τέτοιες διεθνείς επιδείξεις εμπιστοσύνης είναι σημαντικές για την αιγυπτιακή κυβέρνηση, δεδομένου μάλιστα ότι οι βομβιστικές επιθέσεις στις εκκλησίες σημειώθηκαν λίγες εβδομάδες πριν την προγραμματισμένη επίσκεψη του πάπα Φραγκίσκου στην Αίγυπτο [21].

Αν η Ουάσινγκτον χαρακτηρίσει την Μουσουλμανική Αδελφότητα μια τρομοκρατική οργάνωση, ο Σίσι θα έχει τα χέρια του πιο ελεύθερα για την εγχώρια καταστολή και θα απολαύσει ίσως περισσότερη συνεργασία των ΗΠΑ. Ωστόσο, πολλοί ειδικοί για την Μέση Ανατολή [22], συμπεριλαμβανομένων των επικριτών της Αδελφότητας [23], έχουν πει ότι ένας τέτοιος χαρακτηρισμός δεν θα ήταν φρόνιμος, επειδή η Μουσουλμανική Αδελφότητα είναι μια χαλαρά οργανωμένη ομπρέλα που περιλαμβάνει πολλές ομάδες σε όλο τον κόσμο. Η αιγυπτιακή Μουσουλμανική Αδελφότητα αποκηρύττει την βία εδώ και δεκαετίες, έχει την υποστήριξη μεγάλων τμημάτων της κοινωνίας, και είχε τον έλεγχο της κυβέρνησης από το 2012 ως το 2013. Οι επικλήσεις στην απειλή της τρομοκρατίας από την τρέχουσα αιγυπτιακή κυβέρνηση αποτελούν μέρος των προσπαθειών του Σίσι να απεικονίσει τον εαυτό του ως έναν διεθνώς αξιόπιστο οραματιστή και «μετριοπαθή» Μουσουλμάνο ηγέτη.

Ωστόσο η αυτο-παρουσίαση του Σίσι ως πρότυπο του μετριοπαθούς Ισλάμ κρύβει το πόσο αμφιλεγόμενος είναι εγχωρίως. Σύμφωνα με το Pew [24], οι Αιγύπτιοι ήταν διχασμένοι σχετικά με τον Σίσι πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2014 που τον έφεραν επίσημα στην εξουσία. Από τότε, ο Σίσι έχει απλώς φυλακίσει ή σιωπήσει τους επικριτές του, κάτι που τον έχει φέρει σε θέση να μην μπορεί να προσφέρει μια πολιτική λύση στην σύγκρουση στην Αίγυπτο, πόσω μάλλον στην ευρύτερη περιοχή. Ο Σίσι χρησιμοποιεί ό, τι απομένει από τα αιγυπτιακά ΜΜΕ για να παρουσιάσει τον εαυτό του ως προπύργιο ενάντια στο χάος της Λιβύης και της Συρίας. Ο Σίσι υποστηρίζει [25] άλλους περιφερειακούς ισχυρούς άνδρες που μπορούν να ελέγχουν τις εθνικές ένοπλες δυνάμεις -τον Μπασάρ αλ-Άσαντ στην Συρία και τον Khalifa Haftar στην Λιβύη.

Παρά το γεγονός ότι ο Σίσι παρουσιάζει τον εαυτό του ως φύλακα κατά της απειλής της τρομοκρατίας και του χάους, η κατασταλτική τακτική του έχει επιδεινώσει το πρόβλημα [26]. Όπως δείχνουν οι βομβιστικές επιθέσεις της Κυριακής στις εκκλησίες, ο Σίσι δεν έχει επιλύσει τα εγχώρια προβλήματα ασφαλείας της Αιγύπτου. Από την αρχή, η διακυβέρνηση και η δημοτικότητά του ήταν ενεργοποιημένες μόνο με την καταστολή. Η στενά περιορισμένη σφαίρα των μέσων ενημέρωσης της Αιγύπτου αφήνει έξω τις φωνές των διαφωνούντων, ειδικά εκείνων που αμφισβητούν το προτιμώμενο δίλλημα του Καΐρου: Εξτρεμισμό στιλ ISIS ή στρατιωτική δικτατορία. Πράγματι, η προσπάθεια του Σίσι να χαρακτηρίσει τους αντιπάλους του ως τρομοκράτες ή ταραξίες που επιδιώκουν την καταστροφή της Αιγύπτου μπορεί να είναι μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία, αφού η αντιπολίτευση είναι εκτός νόμου.

Εν τω μεταξύ, άλλες υποσχέσεις του Σίσι συχνά στηρίζονται σε μη ρεαλιστικές ή ακόμη και μαγικές «λύσεις». Από το 2013, η αιγυπτιακή κυβέρνηση έχει υποσχεθεί να θεραπεύσει το AIDS και την ηπατίτιδα C [27], έχει ξεκινήσει οικονομικά αμφισβητούμενα μεγάλα έργα για την επέκταση της διώρυγας του Σουέζ [28] (εν μέρει χρηματοδοτούμενα από ειδικά πιστοποιητικά επενδύσεων που αγοράζουν οι Αιγύπτιοι), και σχεδίαζε να χτίσει μια υπερσύγχρονη νέα πρωτεύουσα [29] για να αντικαταστήσει το φθαρμένο Κάιρο. Στο πλαίσιο των αυστηρών μέτρων οικονομικής δυσπραγίας και λιτότητας, ο Σίσι έχει επανειλημμένως ζητήσει από τους απλούς Αιγύπτιους να φέρουν προσωπικά το βάρος [30], στο πλαίσιο του πατριωτικού τους καθήκοντος: «Εάν μόνο δέκα [εκατομμύρια] από τα ενενήντα εκατομμύρια ιδιοκτητών κινητών τηλεφώνων στην Αίγυπτο δωρίσουν μια λίρα στην Αίγυπτο κάθε πρωί, τότε θα είχαμε δέκα εκατομμύρια κάθε μέρα.

Αιγύπτιοι στρατιώτες επιβλέπουν μια διαδήλωση στο Κάιρο, τον Οκτώβριο του 2013. AMR ABDALLAH DALSH / REUTERS
-----------------------------------------------

ΤΟ ΡΙΣΚΟ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ

Στην Δύση, ο εναγκαλισμός με τον Σίσι είναι πιθανό να αποτύχει και στο μέτωπο της ασφάλειας και σε εκείνο της οικονομίας. Η αποδοχή του Σίσι σημαίνει συμμετοχή σε μια εσωτερική πολιτική διαμάχη που απαιτεί πολιτικό συμβιβασμό. Ο Σίσι θα χρησιμοποιήσει την αυξημένη διεθνή νομιμοποίηση για να συνεχίσει να καταστέλλει τους πολιτικούς του αντιπάλους στο όνομα της εθνικής ασφάλειας και να εδραιώνει τον ρόλο του στρατού στην οικονομία.

Ο Σίσι είναι μια πολύ πολωτική προσωπικότητα χωρίς την αξιοπιστία [που χρειάζεται για] να μεσολαβήσει στους πολιτικούς συμβιβασμούς που είναι αναγκαίοι για την περιστολή του εξτρεμισμού ή για να λυθούν τα βαθιά οικονομικά προβλήματα της Αιγύπτου, συμπεριλαμβανομένων της συνεργασίας με πολιτικούς αντιφρονούντες, του περιορισμού του αστυνομικού κράτους της Αιγύπτου, και της παραχώρησης κάποιας από την τεράστια πολιτική και οικονομική ισχύ του στρατού. Ο Σίσι πήγε την Αίγυπτο στην αντίθετη διαδρομή -προς την κατεύθυνση μιας πολύ λιγότερο συμμετοχικής κοινωνίας από όσο ήταν δυνατόν υπό τον Μουμπάρακ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να έχουν κολλήσει με τον Σίσι [31] για την ώρα, και θα μπορούσαν ακόμη και να μοιραστούν μερικά βραχυπρόθεσμα συμφέροντα με την κυβέρνησή του. Ωστόσο, η υποστήριξη εξαρτώμενων από [εξωτερική] βοήθεια δικτατόρων δεν είναι μια συνταγή για μακροπρόθεσμη σταθερότητα και ευημερία.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/egypt/2017-04-13/sisi-no-partner...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition

Εμφάνιση άρθρου σε περισσότερες σελίδες

Ο Σίσι δεν είναι εταίρος για τις Ηνωμένες Πολιτείες

Αναζήτηση

Δημοφιλή Άρθρα

Περιοχή Μελών