Οι μεταρρυθμίσεις του Σρέντερ στην Γερμανία και η αλήθεια

Οι πολιτικοί με μεταρρυθμιστικό σκεπτικό στην Ευρώπη, όπως ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν [8], θα πρέπει να αντλήσουν διδάγματα από την πραγματική ιστορία της επιτυχίας της Γερμανίας. Πρώτον, να μην φτάσουν πολύ εύκολα στο συμπέρασμα ότι μια άκαμπτη αγορά εργασίας είναι υπεύθυνη για την χαμηλή ανάπτυξη ή την υψηλή ανεργία. Στην περίπτωση της Γερμανίας, αυτό ήταν μόνο ένας παράγοντας, και ούτε καν ο πιο σημαντικός. Δεύτερον, η μεταρρύθμιση των αγορών εργασίας λειτουργεί καλύτερα εάν συνοδεύεται από επεκτατικές μακροοικονομικές πολιτικές ή από μια αναπτυσσόμενη παγκόσμια οικονομία. Η Γερμανία ήταν τυχερή να προβεί σε μεταρρυθμίσεις όταν η ζήτηση για τις εξαγωγές της αυξανόταν. Τρίτον, οι πιο ευέλικτες αγορές εργασίας δεν κάνουν τίποτα για να αυξήσουν την παραγωγικότητα. Αλλά είναι η παραγωγικότητα που καθορίζει τελικά το βιοτικό επίπεδο. Οι μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας θα πρέπει να συμπληρώνονται με μια ατζέντα παραγωγικότητας για τα άτομα που πλήττονται περισσότερο από αυτές, όχι μόνο για την οικοδόμηση πολιτικής στήριξης. Τέταρτον, η Γερμανία προσαρμόστηκε καλά στην παγκοσμιοποίηση εν μέρει επειδή οι συνδικαλιστικές οργανώσεις της ήταν πρόθυμες να θυσιάσουν τις μισθολογικές αυξήσεις για να μεγιστοποιήσουν την απασχόληση. Ωστόσο, τα συνδικάτα πρέπει να είναι αρκετά ισχυρά για να απαιτούν τις κατάλληλες αυξήσεις μισθών. Η επίτευξη της σωστής ισορροπίας δεν είναι εύκολη, αλλά πρέπει να αποτελέσει βασική μέριμνα για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής.

Από την πλευρά του, το SPD πρέπει να βρει μια διέξοδο από την παγίδα του Hartz. Χωρίς να φέρει πίσω στο SPD τους κεντροαριστερούς ψηφοφόρους που αποξένωσαν οι μεταρρυθμίσεις Hartz, ο Schulz δεν θα έχει την πιθανότητα να αντικαταστήσει την Μέρκελ ως Γερμανός καγκελάριος. Αλλά η θετική αφήγηση για τις μεταρρυθμίσεις Hartz παραμένει βαθιά εδραιωμένη στην Γερμανία. Έτσι, η καλύτερη στρατηγική για το SPD θα είναι διττή.

Πρώτον, θα πρέπει να συγκροτήσει μια ομάδα ειδικών υψηλού επιπέδου για να αξιολογήσει ποια μέρη της οικονομίας αξίζει να μεταρρυθμιστούν, πού έκαναν λάθος οι μεταρρυθμίσεις και ποιες ήταν οι οικονομικές συνέπειες. Μια τέτοια αξιολόγηση πρέπει στην συνέχεια να αποτελέσει την βάση της επίσημης άποψης του κόμματος για τις μεταρρυθμίσεις Hartz. Αυτό θα είναι πολιτικά ευκολότερο από ό, τι στο παρελθόν, καθώς ο Schröder, ο κύριος υπέρμαχος του SPD για τις μεταρρυθμίσεις Hartz, έγινε λομπίστας πλήρους απασχόλησης για την ρωσική κυβέρνηση, υπονομεύοντας έτσι την θέση του στην Γερμανία.

Δεύτερον, το SPD θα πρέπει να δημιουργήσει ένα νέο πακέτο, την «Agenda 23» για το 23% των Γερμανών που εργάζονται για χαμηλούς μισθούς. Ένα τέτοιο πακέτο θα έδινε στις συνδικαλιστικές οργανώσεις έναν ισχυρότερο ρόλο στον καθορισμό των μισθών˙ χαμηλότερους φόρους και εισφορές κοινωνικής ασφάλισης για όσους εργάζονται με χαμηλό εισόδημα (η Γερμανία χρεώνει επί του παρόντος τους εν λόγω εργαζόμενους ένα επιβλητικό 13% σε φόρους και εισφορές πάνω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ)˙ περιορισμούς στις συμβάσεις εργασίας που βλάπτουν τους εργαζομένους˙ υποστήριξη στην συμμετοχή σε συνδικαλιστικές οργανώσεις και κάλυψη σε τομείς στους οποίους το εργατικό δυναμικό είναι σήμερα λιγότερο οργανωμένο˙ και αύξηση των επενδύσεων στην παραγωγικότητα μεταξύ των ατόμων με χαμηλή ειδίκευση, σε όλη την διαδρομή από το σχολείο έως την εργάσιμη ηλικία, βελτιώνοντας τις ανθρώπινες δεξιότητές τους και την κατάρτιση, καθώς και το φυσικό κεφάλαιο.

Το εάν το SPD θα μπορέσει να προωθήσει τέτοιες αλλαγές μετά από τις προσεχείς εκλογές είναι ασαφές. Οι αριθμοί δείχνουν ότι το SPD θα εισέλθει σε άλλον έναν συνασπισμό με την Μέρκελ ως μια εξασθενημένη πολιτική δύναμη, και θα μπορούσε να μοχθήσει για να ωθήσει το κυρίαρχο κεντροδεξιό CDU σε πολιτικές αγοράς εργασίας και επενδύσεων. Από την άλλη πλευρά, μόνο μια ισχυρή συμφωνία συνασπισμού με ορατό σοσιαλδημοκρατικό περιεχόμενο θα παρακινήσει τα μέλη του SPD να υπογράψουν οποιονδήποτε συνασπισμό.

Είναι αξιοσημείωτο το πώς μια απλή ιστορία –ότι οι μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας της Γερμανίας την μεταμόρφωσαν από τον ασθενή της Ευρώπης σε μια οικονομική δύναμη- κέρδισε τέτοια δημοτικότητα, όταν λίγες οικονομικές θεωρίες θα προέβλεπαν ότι ένα τέτοιο σύνολο μεταρρυθμίσεων θα είναι ο μόνος, ή έστω ο κύριος λόγος, για μια τέτοια επιτυχία. Ο οικονομικός αντίκτυπος αυτών των μεταρρυθμίσεων ήταν μέτριος. Οι γερμανικές επιχειρήσεις και τα συνδικάτα καθώς και η παγκόσμια οικονομική άνθηση σήκωσαν το μεγαλύτερο βάρος. Τώρα εναπόκειται στην υπόλοιπη Ευρώπη και στους Γερμανούς σοσιαλδημοκράτες να το συνειδητοποιήσουν.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/germany/2017-09-11/germany-after...