Το κλειδί για την επίτευξη ειρήνης στην Αφρική

Οι συστημικές κυρώσεις θα έχουν δραματικές επιπτώσεις στο Νότιο Σουδάν, στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και στο Κονγκό, όλες τους χώρες όπου τα αλληλένδετα κλεπτοκρατικά δίκτυα που εμπλέκουν πολιτικούς και στρατιωτικούς αξιωματούχους, συμμαχικούς επιχειρηματίες, εμπόρους όπλων και διεθνείς χρηματοοικονομικούς διαμεσολαβητές, επωφελούνται από το χάος. Τον Δεκέμβριο, η κυβέρνηση των ΗΠΑ, χρησιμοποιώντας τις πρόσφατα δημιουργηθείσες Αρχές που προβλέπονται στον νόμο Global Magnitsky Act (ένα απίστευτα δραστικό εργαλείο που επιτρέπει στην εκτελεστική εξουσία να κυρώσει ή να ανακαλέσει τις βίζες των ΗΠΑ για άτομα που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα ή ασχολούνται με την διαφθορά), έκανε το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση αυτή με την επιβολή κυρώσεων στον Ισραηλινό μεγιστάνα των ορυχείων, Dan Gertler, ο οποίος είναι στενός φίλος του προέδρου του Κονγκό, Joseph Kabila. Η κύρωση στόχευσε επίσης έναν από τους στενούς συνεργάτες του Gertler και 19 από τις εταιρείες του και του συνεργάτη του. Ένας από τους κύριους επιχειρηματικούς πληρεξούσιους του Kiir και δύο από τις εταιρείες του, στοχεύθηκαν επίσης με την ίδια δράση. Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, καθώς και τα ομόλογά του [Υπουργεία] στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αλλού, πρέπει να προχωρήσουν περαιτέρω, κλιμακώνοντας τις οικονομικές πιέσεις σε ολόκληρα δίκτυα στο Νότιο Σουδάν και σε άλλες ζώνες συγκρούσεων.

Ωστόσο, για να λειτουργήσουν οι κυρώσεις αυτές, πρέπει να επιβληθούν. Οι περισσότερες κυβερνήσεις και τράπεζες δεν δίνουν προτεραιότητα στην συλλογή αποδεικτικών στοιχείων σχετικά με τις παράνομες χρηματοοικονομικές ροές της Αφρικής, πράγμα που σημαίνει ότι οι εταιρείες που επωφελούνται από αυτές αντιμετωπίζουν μικρό κίνδυνο να πιαστούν. Ωστόσο, μερικές ιδιωτικές εταιρείες αποστρέφονται το ρίσκο, ιδίως οι μεγάλες τράπεζες, οι οποίες έχουν αντιμετωπίσει τεράστια πρόστιμα τα τελευταία χρόνια από το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών για την μη τήρηση των κυρώσεων και των νόμων κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες [4]. Τον Σεπτέμβριο, ένα γραφείο του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ εξέδωσε μια συμβουλευτική προειδοποίηση για τους κινδύνους του ξεπλύματος χρήματος κατά την διεξαγωγή επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στο Νότιο Σουδάν ή με αξιωματούχους του Νοτίου Σουδάν και τις οικογένειές τους, ακόμη και όταν η δραστηριότητα αυτή διεξάγεται εκτός της χώρας. Η κίνηση αυτή ύψωσε σημαντικά το προφίλ της διαφθοράς και του ξεπλύματος στο Νότιο Σουδάν, γεγονός που ώθησε τις περιφερειακές και τις παγκόσμιες τράπεζες να ξεκινήσουν μακρόχρονες έρευνες και να αναλάβουν δράση κατά συγκεκριμένων λογαριασμών. Άλλες οικονομικές Αρχές ανά τον κόσμο θα πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους, εκδίδοντας ειδοποιήσεις που να αποθαρρύνουν τις επιχειρήσεις από το να κάνουν δουλειές με ακατάλληλους δρώντες.

Δεδομένου ότι η Κένυα και η Ουγκάντα διαθέτουν δικές τους οικονομικές ρυθμιστικές Αρχές και είναι μοναδικά εκτεθειμένες στην παράνομη δραστηριότητα των αξιωματούχων του Νοτίου Σουδάν, λόγω της γεωγραφικής τους εγγύτητας και των συνεχιζόμενων σχέσεών τους με περιφερειακά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οι εθνικές Αρχές πρέπει να αναλάβουν ηγετικό ρόλο ώστε να εξασφαλίσουν ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ασκούν αυξημένο έλεγχο (due diligence) όταν ασχολούνται με αξιωματούχους του Νοτίου Σουδάν και τους συνεργάτες τους. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει την επιβολή των διεθνών προτύπων που έχουν θεσπιστεί από την Financial Action Task Force, μια παγκόσμια οργάνωση που καταπολεμά το ξέπλυμα χρημάτων και την χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Οι αξιωματούχοι στην Κένυα και την Ουγκάντα θα πρέπει επίσης να συνεργάζονται στενά με μεγάλους εγχώριους χρηματοπιστωτικούς θεσμούς και με παγκόσμιες τράπεζες που διακινούν αμερικανικά δολάρια. Οι αμερικανικές τράπεζες που διατηρούν σχέσεις με τις τοπικές τράπεζες στην Κένυα και την Ουγκάντα για να εκκαθαρίσουν τις συναλλαγές τους σε δολάρια ΗΠΑ, και οι ευρωπαϊκές τράπεζες που κάνουν το ίδιο σε ευρώ, πρέπει να διασφαλίσουν ότι διατηρούν υψηλά πρότυπα για τους αντίστοιχους συνεργάτες τους στην περιοχή, πολλοί εκ των οποίων αποτελούν το πρώτο σημείο εισόδου για αξιωματούχους του Νοτίου Σουδάν που επιθυμούν να έχουν πρόσβαση στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Επιπλέον, η μονάδα χρηματοοικονομικών πληροφοριών του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ, η FinCEN, θα πρέπει να θεσπίσει ελέγχους κατά του ξεπλύματος σε συγκεκριμένους τύπους συναλλαγών, όπως τα πολύ ακριβά ακίνητα και τα πολυτελή οχήματα, και θα πρέπει να επιβάλει πρόστιμα στις τράπεζες που συνδέονται με το ξέπλυμα χρήματος. Το Sentry, από την πλευρά του, εργάστηκε για να καλύψει σημαντικά κενά στην συλλογή χρηματοοικονομικών πληροφοριών από κυβερνήσεις στην ανατολική και κεντρική Αφρική και έχει παραδώσει φακέλους σε κυβερνήσεις και τράπεζες ώστε να δράσουν. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, οι τραπεζίτες και οι εισαγγελείς δεν μπορούν πλέον να ισχυριστούν ότι δεν γνωρίζουν το πού καταλήγουν τα κλεμμένα χρήματα.

Τέλος, η Ουάσιγκτον πρέπει να επωφεληθεί από το γεγονός ότι οι εγκληματίες πολέμου και εκείνοι που τους διευκολύνουν τείνουν να χρησιμοποιούν δολάρια ΗΠΑ για να μεταφέρουν τα λάφυρά τους μέσω του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. Τέτοιες δραστηριότητες συχνά υπάγονται στην δικαιοδοσία του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ και όποιες τράπεζες ασκούν τις δραστηριότητές τους σε δολάρια ΗΠΑ υποχρεούνται να αναφέρουν τις ύποπτες δραστηριότητές τους και να τις τερματίσουν όταν διαπιστώσουν παράνομες συναλλαγές. Οι Ηνωμένες Πολιτείες μόλις τώρα αρχίζουν να εφαρμόζουν μέτρα για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες στο Νότιο Σουδάν, αλλά παρόμοιες προσπάθειες θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν στην αναχαίτιση της μαζικής βίας στο Κονγκό καθώς ο Kabila χρησιμοποιεί κάθε κόλπο που υπάρχει για να παραμείνει στην εξουσία πολύ καιρό μετά την λήξη της συνταγματικής του εντολής.