Πώς να επιλυθεί η παγκόσμια κρίση νερού

Οι υπεύθυνοι χάραξης της εξωτερικής πολιτικής έχουν καλό λόγο να ανησυχούν. Αν και το Κέηπ Τάουν είναι απίθανο να μεταπέσει σε αναρχία λόγω της δίψας, όπως φοβούνταν μερικοί πριν από μόλις λίγες εβδομάδες, στις χειρότερες χώρες η κρίση των υδάτων αναμένεται να προκαλέσει σημαντική αστάθεια και μετανάστευση. Χωρίς τεράστια διεθνή παρέμβαση για τον τερματισμό του εμφύλιου πολέμου στην Υεμένη και για την ανακατασκευή του δικτύου ύδρευσης, εκατοντάδες χιλιάδες Υεμενίτες θα αναγκαστούν να απομακρυνθούν από τα κεντρικά υψίπεδα [20] μέσα σε μια δεκαετία ή δύο. Το ίδιο θα μπορούσε να ισχύει για εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες που ζουν στην Ιορδανία και ενδεχομένως πρόσφυγες στο νοτιοδυτικό Ιράν. Εν τω μεταξύ, η αδυναμία του Πακιστάν να παράσχει επαρκείς και αξιόπιστες προμήθειες πόσιμου νερού διευρύνει τα ρήγματα [21] στον ήδη λεπτό πολιτικό ιστό της χώρας (κάτι που τονίστηκε από μια πρόσφατη σειρά διαφθοράς και κακοδιαχείρισης στο υδρευτικό σύστημα του Καράτσι) και θα μπορεί να προκαλέσει την διάρρηξή του. Παρόμοια δυναμική μπορεί να διαδραματιστεί σε μέρη όπως η Γάζα, η Λιβύη και το Ιράκ.

Τι μπορεί να κάνει η Ουάσινγκτον και άλλες ξένες πρωτεύουσες για να αποτρέψουν μια τέτοια καταστροφή; Το πρώτο βήμα είναι να επαναπροσδιοριστεί η εστίαση των υπευθύνων διαμόρφωσης της εξωτερικής πολιτικής σε σχέση με το νερό. Μεγάλο μέρος της εστίασης της εξωτερικής πολιτικής στα ζητήματα νερού, συμπεριλαμβανομένης της Παγκόσμιας Ομάδας Υψηλού Επιπέδου για το Νερό και την Ειρήνη (Global High Level Panel on Water and Peace) των Ηνωμένων Εθνών [22], βρισκόταν στον κίνδυνο σύγκρουσης μεταξύ των χωρών με κοινές λεκάνες απορροής ποταμών. Αν και διπλωματικά είναι σημαντικός, στην πραγματικότητα ο κίνδυνος τέτοιων συγκρούσεων είναι χαμηλός. Οι πιο σημαντικές συνέπειες της κρίσης των υδάτων από την άποψη της εξωτερικής πολιτικής απορρέουν από την ικανότητά της να αποσταθεροποιεί την τοπική και εθνική πολιτική [23]. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως και για τις περισσότερες κυβερνήσεις, αυτό σημαίνει την ενσωμάτωση της γνώσης από τις υπηρεσίες βοήθειας [την οποία προσφέρουν οι ΗΠΑ], ανάπτυξης και συλλογής πληροφοριών, οι οποίες συνήθως έχουν την καλύτερη επίγνωση των υποεθνικών πολιτικών. Τέτοια γνώση μπορεί να βοηθήσει τις κυβερνήσεις να προβλέψουν μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών και άλλους κινδύνους για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας.

Δεύτερον, οι κυβερνήσεις πρέπει να καταργήσουν σταδιακά τις επιδοτήσεις στον τομέα των υδάτων οι οποίες συμβάλλουν στην αναποτελεσματική και σπάταλη χρήση του νερού. Σε πολλές χώρες, αυτό θα σημαίνει την κατάργηση της κρατικής χρηματοδότησης για την μεγάλης κλίμακας άρδευση και την άντληση υπογείων υδάτων. Αυτό θα είναι πολιτικά επικίνδυνο, αλλά υπάρχει ένα προηγούμενο με τη μορφή μιας παγκόσμιας προσπάθειας, υπό την ηγεσία πολυμερών θεσμών [24], προκειμένου να βοηθηθούν οι χώρες να καταργήσουν τις σπάταλες επιδοτήσεις καυσίμων και ενέργειας με έναν υπεύθυνο τρόπο που δεν θα αφήνει τους φτωχούς χωρίς νερό. Καινοτόμες πολιτικές λύσεις για το πρόβλημα των προσιτών τιμών του νερού αναδύονται σε μέρη όπως η Φιλαδέλφεια [25], για παράδειγμα, τα οποία μπορούν να δώσουν ελπιδοφόρα μαθήματα για μια ευρύτερη παγκόσμια προσπάθεια. Πράγματι, υπάρχει ήδη ένας μηχανισμός για την επίτευξη συναίνεσης σχετικά με την ανάγκη να αξιολογείται το νερό με διαφορετικό τρόπο, με τη μορφή της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου για το Νερό (High Level Panel on Water) [26] των Ηνωμένων Εθνών, η οποία έχει δεσμευθεί να αντιμετωπίσει το ζήτημα της τιμολόγησης, αν και με ήπιο τρόπο. Τέτοιες μεταρρυθμίσεις μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην προσέλκυση ιδιωτών επενδυτών, οι οποίοι έχουν από καιρό δείξει ενδιαφέρον για τον τομέα των υδάτων, αλλά συχνά αποθαρρύνονται από τις πολλές ανεπάρκειές του.

Τρίτον και τελευταίο, η διεθνής κοινότητα πρέπει να ξεκινήσει μια σοβαρή συζήτηση σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα βοηθήσει χώρες όπως η Υεμένη να επιλύσουν τις σοβαρές τους κρίσεις ύδατος, οι οποίες μπορεί να αντιπροσωπεύουν εύκολα την διαφορά μεταξύ επιτυχίας και αποτυχίας στα ευάλωτα κράτη. Και εδώ πάλι, μερικές υποσχόμενες πρωτοβουλίες βρίσκονται σε εξέλιξη -η πρόσφατη Παγκόσμια Στρατηγική για το Νερό (Global Water Strategy) [27] της Ουάσιγκτον σκιαγραφεί ένα συνεκτικό όραμα για την ενίσχυση των επενδύσεών της στην ασφάλεια των υδάτων σε πολλές εύθραυστες και ανεπαρκείς χώρες. Οι νέες τεχνολογίες όπως η μικρής κλίμακας αφαλάτωση με ηλιακή ενέργεια [28] θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν. Αλλά, στο τέλος της ημέρας, καμία από αυτές τις πρωτοβουλίες δεν είναι πιθανό να επιτύχει χωρίς σημαντική αύξηση της χρηματοδότησης. Πηγαίνοντας προς τα εμπρός, το πραγματικό ερώτημα για τον τομέα του νερού στον κόσμο δεν είναι πόσο μπλε [νερό] αλλά πόσο πράσινο [χρήμα] ρέει σε αυτόν.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/world/2018-03-20/how-solve-globa...