Πώς θα έμοιαζε μια στρατιωτική επέμβαση στη Βενεζουέλα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς θα έμοιαζε μια στρατιωτική επέμβαση στη Βενεζουέλα

Η εισβολή θα ήταν το εύκολο κομμάτι
Περίληψη: 

Υπάρχουν δύο εύλογοι τρόποι με τους οποίους οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να χρησιμοποιήσουν βία στην Βενεζουέλα: Μια εκστρατεία βομβαρδισμών ακριβείας και μια εισβολή πλήρους κλίμακας. Ούτως ή άλλως, θα έπρεπε να ακολουθήσουν προσπάθειες σταθεροποίησης της χώρας και ίδρυσης μιας πολιτικής κυβέρνησης. Αλλά τίποτε από αυτά δεν θα ερχόταν χωρίς τρομακτικό κόστος.

Ο FRANK O. MORA είναι διευθυντής του Κέντρου Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής Kimberly Green, και καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Φλόριντα.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν έναν σαφή στόχο στην Βενεζουέλα [1]: Την αλλαγή καθεστώτος και την αποκατάσταση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Ωστόσο, οι κυρώσεις, η διεθνής διπλωματική απομόνωση και η εσωτερική πίεση έχουν αποτύχει να επιφέρουν σημαντική πρόοδο. Κάποια μυαλά στρέφονται προς την στρατιωτική επέμβαση. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, έχει πει ότι «όλες οι επιλογές βρίσκονται στο τραπέζι». Κι αν το εννοεί;

20032019-1.jpg

Ο Maduro σε μια στρατιωτική παρέλαση στο Campo de Carabobo, στην Βενεζουέλα, τον Δεκέμβριο του 2016. REUTERS
---------------------------------------------------------------

Υπάρχουν δύο εύλογοι τρόποι με τους οποίους οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να χρησιμοποιήσουν βία στην Βενεζουέλα [2]: Μια εκστρατεία βομβαρδισμών ακριβείας και μια εισβολή πλήρους κλίμακας. Είτε η μια είτε η άλλη οδός φυσικά θα πρέπει να ακολουθηθούν από προσπάθειες για την σταθεροποίηση της χώρας και την ίδρυση μιας πολιτικής κυβέρνησης. Αυτό θα μπορούσε να χρειαστεί χρόνια, δεδομένου του μεγέθους της χώρας και της στρατιωτικής δύναμής της. Η Βενεζουέλα έχει πληθυσμό 33 εκατομμυρίων κατοίκων σε έκταση δύο φορές μεγαλύτερο από το μέγεθος του Ιράκ. Ο στρατός της αριθμεί 160.000 άτομα, και παραστρατιωτικοί, colectivos (ένοπλες ομάδες της αριστεράς που υποστηρίζουν τον Maduro) και εγκληματικές συμμορίες έχουν συνολικά περισσότερα από 100.000 μέλη. Ακόμα κι αν μια στρατιωτική επέμβαση ξεκινούσε καλά, οι δυνάμεις των ΗΠΑ πιθανότατα θα βρίσκονταν μπερδεμένες στο βρώμικο έργο της διατήρησης της ειρήνης και της ανοικοδόμησης των θεσμών για τα επόμενα χρόνια.

ΘΑΝΑΤΟΣ ΑΠΟ ΨΗΛΑ

Για να λειτουργήσουν τα χτυπήματα ακρίβειας, θα πρέπει να καταστρέψουν υποδομές στρατιωτικές, ασφαλείας και οικονομικές, του καθεστώτος Maduro. Ο στόχος θα ήταν να εξαλειφθεί η ικανότητα του καθεστώτος να καταστέλλει τον λαό της Βενεζουέλας και να πεισθεί ο στρατός να εγκαταλείψει την κυβέρνηση.

Τα χτυπήματα ακρίβειας απεικονίζονται συχνά ως μια γρήγορη, φθηνή, ασφαλής και αποτελεσματική εναλλακτική λύση απέναντι σε μια ευρύτερη στρατιωτική επέμβαση. Ωστόσο, δύο χτυπήματα ακρίβειας των ΗΠΑ -στην Λιβύη το 2011 και στην Γιουγκοσλαβία το 1999- υπογραμμίζουν την απρόβλεπτη φύση τους και την περιορισμένη ικανότητά τους να διαμορφώνουν πολιτικά αποτελέσματα. Στην Λιβύη, όπου τα χτυπήματα διήρκεσαν επτά μήνες, η επέμβαση πέτυχε τον στενό της στόχο -την κατάρρευση του καθεστώτος του Μουαμάρ Αλ Καντάφι- αλλά άφησε την χώρα σε χάος. Η τρίμηνη βομβιστική εκστρατεία στην Γιουγκοσλαβία ήταν πιο επιτυχημένη: Υποβάθμισε την ικανότητα του γιουγκοσλαβικού στρατού να καταστέλλει τον πληθυσμό και βοήθησε στην δημιουργία ενός πολιτικού πλαισίου υπό τον έλεγχο του ΟΗΕ, αν και αυτός ήταν ένας πιο περιορισμένος στόχος από την αλλαγή καθεστώτος.

Μια στρατιωτική επέμβαση ακριβείας στην Βενεζουέλα θα απαιτούσε επιχειρήσεις στον αέρα, στην θάλασσα και στον κυβερνοχώρο. Το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ θα πρέπει να σταθμεύσει ένα αεροπλανοφόρο έξω από τις ακτές της Βενεζουέλας για να επιβάλει μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων (no-fly zone) και να χτυπήσει στρατιωτικούς στόχους και κρίσιμες υποδομές. Το ναυτικό θα πρέπει επίσης να αναπτύξει μια ομάδα θωρηκτών και, ίσως, υποβρύχια που θα μπορούσαν να εκτοξεύσουν ένα σταθερό κύμα πυραύλων Tomahawk σε στρατιωτικούς στόχους, όπως αεροπορικές βάσεις, εγκαταστάσεις αεράμυνας και κέντρα επικοινωνίας και διοίκησης και ελέγχου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να αναπτύξουν και άλλα στοιχεία, όπως τακτικά επιθετικά αεροσκάφη (τα οποία έχουν μεγαλύτερη ακρίβεια) και drones, αναπτυγμένα είτε από ένα αεροπλανοφόρο είτε από ένα κράτος-συνεργάτη, για να βοηθήσουν στην καταστροφή υποδομών. Τέλος, οι αμερικανικές δυνάμεις πιθανότατα θα χρησιμοποιούσαν κυβερνο-όπλα για να χειραγωγήσουν, να υποβαθμίσουν και να καταστρέψουν τις άμυνες της Βενεζουέλας.

Στο βέλτιστο σενάριο, ο στρατός της Βενεζουέλας θα λιποτακτούσε με την εμφάνιση του πρώτου πυραύλου Tomahawk, αποφασίζοντας να υποστηρίξει μια νέα κυβέρνηση για να αποφύγει την κλιμάκωση. Ωστόσο, ο στρατός της Βενεζουέλας μπορεί να μην διαθέτει τα επαγγελματικά μέσα, μετά από δεκαετίες υποβάθμισης από το καθεστώς των Chavista, για να διατηρήσει την τάξη ως προσωρινή κυβέρνηση, αναλαμβάνοντας την εξουσία με το να αφοπλίσει τις εγκληματικές ομάδες που θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν τον Maduro.

Στο χειρότερο σενάριο, μια επιχείρηση χτυπημάτων ακριβείας θα διαρκέσει μερικούς μήνες, σκοτώνοντας πιθανώς χιλιάδες πολίτες, καταστρέφοντας ένα μεγάλο μέρος από ό,τι απομένει από την οικονομία της Βενεζουέλας και σαρώνοντας τις κρατικές δυνάμεις ασφαλείας. Το αποτέλεσμα θα ήταν η αναρχία. Πολιτοφυλακές και άλλες ένοπλες εγκληματικές ομάδες θα περιφέρονται στους δρόμους των μεγάλων πόλεων ανεξέλεγκτες, προκαλώντας όλεθρο. Περισσότεροι από οκτώ εκατομμύρια Βενεζουελάνοι πιθανόν θα έφευγαν. Το χάος θα οδηγούσε πιθανότατα τις Ηνωμένες Πολιτείες να στείλουν στρατεύματα ξηράς προκειμένου είτε να εκδιώξουν τελικά το καθεστώς και τις δυνάμεις ασφαλείας του είτε να παράσχουν ασφάλεια μετά την κατάρρευση της δικτατορίας.