Η λαϊκή ισχύς αυξάνεται στην Αφρική

Ωστόσο, η Αφρικανική Χάρτα για την Δημοκρατία, τις Εκλογές και την Διακυβέρνηση διευκρινίζει σαφώς τι πρέπει να επακολουθήσει των αλλαγών ηγεσίας που προκλήθηκαν ακόμα και από μαζική κινητοποίηση: Μια ταχεία μετάβαση στις δημοκρατικές εκλογές, με σεβασμό και προστασία για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ως αποτέλεσμα, η Αφρικανική Ένωση συμπαρατάχθηκε με τον αλγερινό και τον σουδανέζικο λαό στον απόηχο της νίκης των κινημάτων τους, κάνοντας έκκληση για πολιτική μετάβαση στην δημοκρατική κυριαρχία και στις δύο χώρες. Αυτή η πρόσφατη στροφή προς την αδιαμφισβήτητη υποστήριξη της πολιτικής διακυβέρνησης από την AU είναι σημαντική, διότι σηματοδοτεί την εδραίωση των δημοκρατικών κανόνων στην ήπειρο, ακόμη και (ενδεχομένως ειδικά) χωρίς παρεμβάσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης προς τον σκοπό αυτό.

Οι υποπεριφερειακές ομάδες έχουν ακόμη μεγαλύτερη επιρροή από την AU στην εδραίωση των πολιτικών κερδών που επιτεύχθηκαν μέσω της μη βίαιης αντίστασης. Οι μαζικές διαδηλώσεις στην Ακτή του Ελεφαντοστού το 2011 [21], στη Μπουρκίνα Φάσο το 2014 [22] και στην Γκάμπια το 2016 [23] ξεκίνησαν πολιτικές μεταβάσεις εν μέρει λόγω της διαμεσολάβησης από τους ηγέτες της Οικονομικής Κοινότητας των Κρατών της Δυτικής Αφρικής (Economic Community of West African States). Οι βασικοί σύμμαχοι και οι θεσμοί-«κλειδιά» που υποστηρίζουν τους αυταρχικούς μπορούν επίσης να παίξουν αποφασιστικό ρόλο αποσύροντας την υποστήριξή τους. Για παράδειγμα, η απόφαση της Κοινότητας για την Ανάπτυξη της Νότιας Αφρικής (Southern Africa Development Community) να μην υπερασπιστεί τον Μουγκάμπε κατά την διάρκεια των διαδηλώσεων ήταν καθοριστικής σημασίας για την πολιτική μετάβαση στην Ζιμπάμπουε.

ΙΣΧΥΣ ΣΤΟΝ ΛΑΟ

Οι εκστρατείες πολιτικής αντίστασης στην Αφρική δεν επιτυγχάνουν πάντοτε. Τα πρόσφατα υπέρ της δημοκρατίας κινήματα στο Καμερούν και το Τόγκο οδήγησαν μέχρι τώρα μόνο σε βίαιες κυβερνητικές καταστολές. Στην κατεχόμενη από το Μαρόκο Δυτική Σαχάρα, το κίνημα αυτοπροσδιορισμού Σαχράουι (Sahrawi) δεν έχει ακόμη επιτύχει την ανεξαρτησία. Και, ακόμη και όταν η αντίσταση των πολιτών λειτουργεί βραχυπρόθεσμα, το νέο σύστημα μερικές φορές αποτυγχάνει να προσφέρει μια πραγματική αλλαγή. Στη Νότιο Αφρική, για παράδειγμα, πολλοί παρατηρητές διαμαρτύρονται ότι αν και το νόμιμο απαρτχάιντ τερματίστηκε το 1994, η ανισότητα, οι διακρίσεις και ο ρατσισμός επιμένουν. Σε άλλες περιπτώσεις όπου οι λαϊκές εξεγέρσεις έχουν ανατρέψει δικτάτορες, ένα δεύτερο κύμα αντεπαναστατικών δυνάμεων έχει κινητοποιηθεί ενάντια στη νέα τάξη, όπως με το δημοφιλές πραξικόπημα που εγκατέστησε τον Abdel Fattah el-Sisi ως πρόεδρο στην Αίγυπτο. Και φυσικά, ο ίδιος ο Μπασίρ ήρθε στην εξουσία με ένα στρατιωτικό πραξικόπημα το 1989 αφότου οι λαϊκές διαμαρτυρίες το 1985 πέτυχαν δημοκρατικές εκλογές για το Σουδάν.

Ωστόσο, το ιστορικό προηγούμενο δίνει λόγο για επιφυλακτική αισιοδοξία. Στην Αφρική περισσότερο από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, οι εκστρατείες πολιτικής αντίστασης υπερνικούν τον ένοπλο αγώνα. Και τα μη βίαια κινήματα γενικά οδηγούν σε υψηλότερης ποιότητας [24] δημοκρατίες μακροπρόθεσμα. Διεθνείς παράγοντες και περιφερειακοί οργανισμοί, όπως η Αφρικανική Ένωση και οι οκτώ συστατικές υποπεριφερειακές κοινότητές της, πρέπει να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αποκήρυξη της καταπίεσης ειρηνικών διαδηλωτών, στην προστασία των δημοκρατικών θεσμών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και στην ενίσχυση των μεταβάσεων στην δημοκρατία. Οι εξωτερικοί παράγοντες δεν πρέπει να υπονομεύουν ή να ιδιοποιούνται τις λαϊκές διαμαρτυρίες -αλλά μπορούν να στηρίξουν τις προσδοκίες τους για δημοκρατία και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Copyright © 2019 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.