Μια πορεία προς πόλεμο με το Ιράν

Και τώρα μπορούμε να προσθέσουμε την Βενεζουέλα στον κατάλογο των χωρών για τις οποίες οι λανθασμένες εκτιμήσεις των ΗΠΑ θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε θανατηφόρες συγκρούσεις. Ο Trump έριξε με τόλμη την υποστήριξή του στην αντιπολίτευση της Βενεζουέλας και κάλεσε για αλλαγή καθεστώτος, σίγουρος ότι η πίεση των ΗΠΑ θα μπορούσε να απομακρύνει το διεφθαρμένο καθεστώς του Νικολάς Μαδούρο. Φαίνεται ότι δεν κατάφερε να προβλέψει ότι ο Maduro θα χρησιμοποιήσει βία για να προσκολληθεί στην εξουσία και ότι θα το κάνει με ρωσική, κινεζική και κουβανική υποστήριξη. Τώρα, ο Trump βρίσκεται παγιδευμένος μεταξύ της αποδοχής μιας ενοχλητικής αποτυχίας ή της κλιμάκωσης με έναν τρόπο που θα μπορούσε να περιλαμβάνει την στρατιωτική παρέμβαση των ΗΠΑ, μια «επιλογή» [18] που δεν έχει αποκλείσει.

ΚΑΙ ΜΕΤΑ;

Με όλη την δημόσια συζήτηση για το ενδεχόμενο σύγκρουσης με το Ιράν, ο Trump φαίνεται να αναζητά μια διέξοδο. Είπε την περασμένη εβδομάδα [19] ότι «θα ήθελε να δει [τους ηγέτες του Ιράν] να μου τηλεφωνήσουν», και σύμφωνα με πληροφορίες είπε στο Πεντάγωνο [20] ότι δεν θέλει να πάει σε πόλεμο. Οι συνεχείς προσεγγίσεις του στον Κινέζο ηγέτη, Xi Jinping, και τον Kim Jong Un, παρά το ότι τον αψηφούν, δείχνει επίσης ότι ίσως να καταλαβαίνει καλά τους κινδύνους κλιμάκωσης. Ίσως ο Trump έχει, τελικά, οραματιστεί ένα μέλλον που περιλαμβάνει ακούσια στρατιωτική σύγκρουση των ΗΠΑ και δεν του αρέσει αυτό που βλέπει.

Ωστόσο, λιγότερο καθησυχαστικό είναι ότι η γενική προσέγγιση της διοίκησης του Trump σε αυτά τα ζητήματα -και η προσωπική προσέγγιση του προέδρου στην επίτευξη συμφωνιών- δεν έχει αλλάξει, και υπάρχει κίνδυνος να καταλήξει σε καταστροφική αποτυχία. Το μοτίβο μοιάζει να είναι τέτοιο όπου ελπίζει ότι οι απειλές, οι κυρώσεις και οι εκβιασμοί θα αναγκάσουν έναν αντίπαλο να παραδεχτεί ή να αποδεχθεί μια «καταπληκτική συμφωνία»˙ μετά, έχοντας αποτύχει να προβλέψουν τα πραγματικά αποτελέσματα μιας τέτοιας τακτικής, οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται στην γωνία χωρίς προφανή διέξοδο. Σε μια φαινομενική προσπάθεια να εξουδετερωθούν οι φόβοι για πόλεμο με το Ιράν, ένας ανώτερος αξιωματούχος των ΗΠΑ δήλωσε [21] στην εφημερίδα The Washington Post αυτή την εβδομάδα, ότι «επειδή εφαρμόζουμε επίπεδα πίεσης που δεν έχουν ιστορικό προηγούμενο, νομίζω ότι μπορούμε να περιμένουμε το Ιράν να αυξήσουν τις απειλές του και να αυξήσει την κακόβουλη συμπεριφορά του». Το ότι μια τέτοια αντίδραση από το Ιράν μπορεί να είναι εύλογη δεν το καθιστά καθησυχαστικό.

Επιπλέον, ενώ ο Trump μπορεί να μην θέλει πόλεμο, δεν περιβάλλεται πλέον από συμβούλους που μπορούν να τον βοηθήσουν να τον αποφύγει. Ο πρώην υπουργός Άμυνας, James Mattis, κάποιος που είχε δει τον πόλεμο από κοντά, ήταν μια φωνή συγκράτησης, αλλά τώρα έχει φύγει ήδη έξι μήνες, και ο διάδοχός του δεν έχει ούτε το ανάστημα ούτε προφανώς την βούληση να αμφισβητήσει τον Trump. Οι δύο πλησιέστεροι σύμβουλοι εξωτερικής πολιτικής του Προέδρου είναι τώρα ο υπουργός Εξωτερικών, Mike Pompeo –ένα υπερ-γεράκι για το Ιράν που φαίνεται να λέει στον Trump μόνο αυτά που θέλει να ακούσει- και ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας, John Bolton, ο οποίος έχει υπερασπιστεί εδώ και καιρό ακριβώς το ίδιο είδος του πολέμου που ο Trump προφανώς προσπαθεί να αποφύγει. Ο Μπόλτον υποστήριξε ότι ο μόνος τρόπος για να σταματήσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν είναι να βομβαρδιστεί [22] και συνηγόρησε για την υποστήριξη ομάδων ιρανικής εθνοτικής και εσωτερικής αντίστασης, προκειμένου να επιταχυνθεί η αλλαγή καθεστώτος. Ζήτησε επίσης οι Ηνωμένες Πολιτείες να επανεξετάσουν [23] την πολιτική της «μιας Κίνας» και να «δουν πώς ανταποκρίνεται μια όλο και περισσότερο πολεμοχαρής Κίνα»˙ αρνήθηκε να αποκλείσει την χρήση των [στρατιωτικών] δυνάμεων των ΗΠΑ στην Βενεζουέλα ενώ επέμεινε [24] ότι το Δόγμα Monroe είναι «ζωντανό και καλά»˙ και έγραψε [25] ότι «είναι απόλυτα θεμιτό οι Ηνωμένες Πολιτείες να ανταποκριθούν στην σημερινή ‘αναγκαιότητα' που θέτουν τα πυρηνικά όπλα της Βόρειας Κορέας με το να χτυπήσουν πρώτες».

Το 2017, όταν φανταζόμουν διάφορους τρόπους με τους οποίους οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να βρεθούν σε μια σύγκρουση, είδα κάποια πράγματα σωστά και κάποια πράγματα λάθος. Αυτό που σίγουρα δεν κατάφερα να προβλέψω ήταν ότι δύο χρόνια αργότερα, θα βασιζόμασταν στα ένστικτα του Donald Trump για να μας κρατήσουν εκτός πολέμου.

Copyright © 2019 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/iran/2019-05-20/path-war-iran