Δύσκολη ειρήνη στη Σομαλία

Κατά τα τελευταία έξι χρόνια, η αμερικανική αναπτυξιακή και ανθρωπιστική βοήθεια στη Σομαλία έχει μειωθεί δραματικά (ακόμη και στον απόηχο του χειρότερου λιμού εδώ και δεκαετίες), έχουν υπάρξει αμέτρητες ανθρώπινες απώλειες που προκύπτουν από αδιάκριτα πυρά, εκατομμύρια άνθρωποι έχουν στερηθεί τα σπίτια τους και δεν υπήρξαν προσπάθειες οικοδόμησης κράτους που να αξίζει να αναφερθούν. Αν και υπήρξαν επιπόλαια σήματα οικοδόμησης μιας διακυβέρνησης και μιας ειρήνευσης, οι πολιτικές των ΗΠΑ έχουν κατά μεγάλο μέρος περιστραφεί γύρω από την αντιτρομοκρατική προσπάθεια.

Και όντως, χτυπώντας τους τρομοκράτες στη Σομαλία θα μπορούσε, κατά κάποιο τρόπο, να κερδηθεί ο πόλεμος. Αλλά δεν θα διατηρήσει την ειρήνη. Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν να επιχειρήσουν κάποια ήπια βήματα προς την κατεύθυνση που συνεπικουρούν τους Σομαλούς για την επίλυση των συγκρούσεων και την ανασύσταση της κυβέρνησής τους - όπως σίγουρα θα πρέπει να κάνουν -η προσπάθεια θα γινόταν πιο αποτελεσματικά σε συντονισμό με τους υπάρχοντες εταίρους τους μεταξύ των μουσουλμανικών χωρών. Η Τουρκία, για παράδειγμα, είναι μια ολοένα και πιο δημοφιλής παρουσία στη Σομαλία και είναι μία από τις λίγες χώρες που τολμούν ακόμη και να ανοίξουν πρεσβεία στο Μογκαντίσου. Και ακόμα και τότε, η προσπάθεια θα πρέπει να βρεθεί κάτω από τον μανδύα της ανθρωπιστικής και αναπτυξιακής βοήθειας, και όχι ως μια υποσημείωση σε μια παγκόσμια εκστρατεία αντιμετώπισης της τρομοκρατίας.

Μπορεί να μην είναι δυνατόν να κρατηθούν τα ριζοσπαστικά στοιχεία της αλ Σαμπάαμπ από το να διασπαρούν σε όλο το Κέρας της Αφρικής. Ζωτικής σημασίας δίκτυα της ομάδας έχουν ήδη επεκταθεί πολύ πέρα από τη Σομαλία. Μεγάλο μέρος της χρηματοδότησής της και όλη της η λαϊκή υποστήριξη έρχονται από το εξωτερικό. Υπό αυτή την έννοια, η περιπέτεια της αλ Σαμπάαμπ στη Σομαλία έχει υπηρετήσει τον σκοπό της αλ Κάιντα. Έχει προσφέρει μια παλιά και αρκετά ψημένη ομάδα ξένων σκληροπυρηνικών με ανανεωμένο κύρος, επιτρέποντάς τους να εμπνεύσουν και να ριζοσπαστικοποιήσουν νέες ομάδες δυσαρεστημένων νεολαίων σε ολόκληρη την Ανατολική Αφρική και ιδιαίτερα στην Κένυα. Η Σομαλία δεν είναι - και δεν υπήρξε ποτέ - ένα φιλόξενο καταφύγιο για την αλ Κάιντα και η χρησιμότητά της έχει πλέον σαφώς εξαντληθεί. Η επόμενη και πιο επικίνδυνη φάση της τζιχάντ βρίσκεται στην Κένυα, τη Λιβύη, τη Νιγηρία και την Ουγκάντα.

Το καλύτερο που μπορεί να κάνει τώρα η Ουάσιγκτον είναι να κλείσει το κεφάλαιο για τον δύσμοιρο πόλεμο στη Σομαλία. Ο ευκολότερος τρόπος να γίνει αυτό θα ήταν να σηματοδοτήσει τη βούλησή της να ζήσει με το δυσαρεστημένο εθνικιστικό τμήμα της αλ Σαμπάαμπ, υπό την προϋπόθεση ότι θα ανοίξουν στην ανθρωπιστική βοήθεια τα τμήματα της Σομαλίας που ελέγχουν και να κάνουν μια ρήξη με την ηγεσία της σκληροπυρηνικής ομάδας και τις φιλοδοξίες περί της διακρατικής τζιχάντ. Αυτό δεν θα λύσει το πρόβλημα της διατήρησης της ικανότητας των σκληροπυρηνικών να διασυνδέονται σε άλλα κράτη και να δημιουργήσουν μια περιφερειακή τρομοκρατική απειλή - αυτό το πλοίο έχει ήδη σαλπάρει. Αλλά είναι ο μόνος τρόπος για τον τερματισμό της σύγκρουσης στη Σομαλία.

Ανοίγοντας έναν δρόμο για τμήματα της αλ Σαμπάαμπ να συμμετάσχουν στην πολιτική διαδικασία μπορεί να είναι δυσάρεστο για τη Δύση, αλλά ο Λευκός Οίκος θα πρέπει να έχει κατά νου ότι το βασικό περίγραμμα της σύγκρουσης στη Σομαλία δεν έχει αλλάξει. Ο πληθυσμός παραμένει δυσαρεστημένος από την ΜΟΚ. Η χώρα είναι βαθιά διασπασμένη, με φυλετικές παρατάξεις γρήγορα να εξελίσσονται σε αυτόνομες πολιτικές οντότητες. Η εθνική συμφιλίωση παραμένει μια φαντασίωση, οπότε δεν υπάρχει απλή στρατιωτική λύση στην κρίση. Κατά μία έννοια, με την πρόοδο που έγινε τους τελευταίους μήνες, υπάρχουν τώρα δύο αλ Σαμπάαμπ και αν η Ουάσιγκτον και ο ΟΗΕ το αγνοήσουν αυτό, θα δούμε πιθανώς άλλη μια δεκαετία χάους, αγωνίας και θανάτου. Με το να βρουν το πώς θα δεσμεύσουν το ένα κομμάτι της αλ Σαμπάαμπ, όμως, ενώ θα διακηρύξουν ένα νέο και ξεχωριστό πόλεμο για το άλλο, θα μπορούσαν πραγματικά να ξεκινήσουν τη διάνοιξη μιας οδού για την ειρήνη, κάτι που είναι πολύ περισσότερο από μια φαντασίωση.

Πρωτότυπο: http://www.foreignaffairs.com/articles/137068/bronwyn-bruton-and-j-peter...

Διαβάστε επίσης στο Foreign Affairs σχετικά:

http://www.foreignaffairs.gr/articles/68542/daniel-branch/giati-i-kenya-...

http://www.foreignaffairs.gr/articles/68465/bronwyn-bruton-kai-j-peter-p...

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.