Μπορεί να αλλάξει η εικόνα της Ελλάδας;

Η Ελλάδα έπεσε στα βράχια και χρεοκόπησε επειδή οι περισσότεροι πολιτικοί της κυβέρνησαν από το 1981 μέχρι το 2009 σαν να μην υπήρχε αύριο. Οι πολίτες δεν είναι άμοιροι ευθυνών, καθώς βολεύονταν από το πελατειακό σύστημα, και για το λόγο αυτό, επί σειρά ετών, ψήφιζαν τους ίδιους πολιτικούς. Οι σημαντικές αποφάσεις, ωστόσο, καθώς και η τεράστια και αδιαφανής κρατική σπατάλη πραγματοποιήθηκαν εν αγνοία τους. Η διαφοροποίηση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική και χρειάζεται να λαμβάνεται υπόψη από τα διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης όταν αναφέρονται στην Ελλάδα. Ο επιθετικός προσδιορισμός «χρεοκοπημένοι», που συχνά χρησιμοποιείται από τη γερμανική Bild, ταιριάζει πολύ περισσότερο στους πολιτικούς της χώρας παρά στους πολίτες της και ιδίως στους νέους, οι οποίοι, αν και δεν έχουν ψηφίσει ποτέ, ζουν σήμερα το σύγχρονο ελληνικό δράμα.

ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ Η ΕΙΚΟΝΑ;

Η εικόνα της Ελλάδα είναι αδύνατον να αλλάξει στο εγγύς μέλλον. Αντιθέτως, θα επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο. Το πρόβλημα δεν είναι επικοινωνιακό αλλά οικονομικό και πολιτικό. Μπορεί ο Γερμανός ευρωβουλευτής, Γιώργος Χατζημαρκάκης, να έχει τονίσει ότι η χώρα πρέπει να αλλάξει το όνομά της στη διεθνή σκηνή από τον αρνητικά φορτισμένο «Greece» σε «Hellas», αλλά, κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να δώσει λύση στο πρόβλημα. Η επικοινωνία έπεται. Δεν είναι η ρίζα του κακού. Ακόμα και αν η πρόταση του κ. Χατζημαρκάκη υλοποιηθεί άμεσα, πιο πιθανό είναι ο όρος «Hellas» να γίνει και αυτός αμέσως συνώνυμο του σάπιου πολιτικού συστήματος παρά να συμβάλει στην αλλαγή της εικόνας της χώρας.

Τα διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν έχουν εμπάθεια με την Ελλάδα. Δεν μισούν τη χώρα ούτε ασκούν κριτική στα καλά των καθουμένων και χωρίς λόγο. Μετά την υπογραφή του πρώτου Μνημονίου, για παράδειγμα, το Μάιο του 2010, όταν η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου έδειχνε πως ήταν – θεωρητικά – διατεθειμένη να υλοποιήσει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, τα πρώτα θετικά σχόλια είχαν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους. Η Le Monde έγραφε πως η Ελλάδα ήταν ο «καλός μαθητής» της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η «Financial Times» πως η μεταρρυθμιστική προσπάθεια είχε ξεκινήσει με εντυπωσιακό τρόπο. Λίγους μήνες μετά, βέβαια, η διεθνής κριτική όχι μόνο ξανάρχισε αλλά έγινε ακόμα πιο δριμεία. Και αυτό γιατί αποδείχθηκε περίτρανα ότι η ελληνική κυβέρνηση έδινε έμφαση μόνο σε περικοπές μισθών και συντάξεων με ταυτόχρονη αύξηση φόρων, προσπαθώντας να καλύψει το χρηματοδοτικό κενό από τη ματαίωση των διαρθρωτικών αλλαγών και την προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων.

Επειδή, λοιπόν, η κάλυψη της ελληνική κρίσης από τα διεθνή μέσα συμβαδίζει, σε γενικές γραμμές, με τη σκληρή πραγματικότητα, δύο είναι οι βασικές παράμετροι που δείχνουν ότι δεν αναμένεται βελτίωση αλλά επιδείνωση του κλίματος. Η πρώτη είναι η λογική παραδοχή πως οι πολιτικοί εκείνοι που οδήγησαν τη χώρα στο γκρεμό, είναι αδύνατον να τη σώσουν. Και η δεύτερη είναι η βεβαιότητα ότι η Ελλάδα θα βρεθεί και πάλι εκτός δημοσιονομικών στόχων λόγω της συνεχιζόμενης ύφεσης, παρά την επιτυχημένη ολοκλήρωση της ανταλλαγής ομολόγων με τους πιστωτές της. Έτσι, τα νέα μέτρα που θα χρειαστούν, θα προκαλέσουν νέο κύμα οργής, με αβέβαιο αντίκτυπο για την κοινωνική συνοχή. Η έξοδος από το ευρώ κρέμεται σε μία κλωστή, που ίσως σπάσει. Η παγκόσμια κοινή γνώμη, πάντως, είναι προετοιμασμένη για ένα τέτοιο ενδεχόμενο μετά την άστοχη απόφαση του κ. Παπανδρέου για δημοψήφισμα στις 31 Οκτωβρίου 2011.

Η ελληνική κρίση είναι, πρώτα από όλα, κρίση εμπιστοσύνης. Μετά από πολλαπλές θυσίες, και ενώ έχει ήδη εξουθενωθεί, η ελληνική κοινωνία διαπιστώνει όχι μόνο ότι βρίσκεται σε χειρότερο σημείο σε σχέση με πριν αλλά και πως οι πραγματικοί υπεύθυνοι της κρίσης παραμένουν ατιμώρητοι και εξακολουθούν να ασχολούνται με την πολιτική τους επιβίωση σε βάρος του εθνικού συμφέροντος. Το αίσθημα αδικίας που πνίγει τους Έλληνες πολίτες εκφράζεται για την ώρα με αρνητικό τρόπο, μέσα από απεργίες, διαδηλώσεις και πορείες. Ίσως, όμως, το επόμενο διάστημα εκφραστεί πιο δημιουργικά, μέσα από την ενίσχυση της κοινωνίας των πολιτών και τη δημιουργία, καινούριων πολιτικών φορέων, ιδίως με τη συμμετοχή νέων ανθρώπων που μπορούν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για μία μεγάλη αλλαγή. Πριν γίνει κάτι τέτοιο, η Ελλάδα θα συνεχίσει να είναι εγκλωβισμένη. Χωρίς μία δημοκρατική επανάσταση συντονισμένη από τη νεότερη γενιά των ικανών νέων σε συνεργασία με έμπειρους και άφθαρτους τεχνοκράτες, ο όρος «χρεοκοπία» θα εξακολουθεί να τη στιγματίζει στα διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης. Το αν το ελληνικό δράμα θα καταλήξει σε τραγωδία ή αν το τέλος της άγνωστης περιπέτειας θα μοιάζει με αυτό της Οδύσσειας, θα φανεί τα επόμενα κρίσιμα χρόνια.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση https://twitter.com/#!/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση http://www.facebook.com/pages/Foreign-Affairs-Hellenic-Edition/191397164...