Το παράδειγμα του Μεξικό

Μόνο κατά τα τελευταία τρία χρόνια, χρησιμοποιώντας τη στρατηγική αυτή, η μεξικάνικη κυβέρνηση έχει συλλάβει ή σκοτώσει πάνω από 40 σημαντικά μέλη των καρτέλ. Μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες ήρθε τον Δεκέμβριο του 2009, όταν πεζοναύτες του Μεξικό ουσιαστικά κατέστρεψαν το καρτέλ Beltrán Leyva, μια παραφυάδα του καρτέλ της Σιναλόα, σκοτώνοντας τον ηγέτη του, Αρτούρο Μπελτράν Λέϋβα και συλλαμβάνοντας σχεδόν όλα τα κορυφαία στελέχη του. Εν τω μεταξύ, οι μεξικανικές δυνάμεις έχουν διαλύσει και το καρτέλ της Τιχουάνα και αποδυνάμωσαν σοβαρά τα καρτέλ «Ο Κόλπος», «Juárez» και «La Familia Michoacana». Ακόμη και οι «Ζήτας» (παραφυάδα του καρτέλ του Κόλπου) και η Σιναλόα, ενώ παραμένουν ισχυρά, έχουν διαταραχθεί. Στις αρχές του 2012, η μεξικάνικη κυβέρνηση συνέλαβε έναν από τους ιδρυτές του καρτέλ Ζήτα και ένα υψηλού επιπέδου στέλεχος του καρτέλ Σιναλόα, μεταξύ άλλων.

Για την διάλυση των εναπομενόντων καρτέλ, ο διάδοχος του Καλντερόν θα πρέπει να χρησιμοποιήσει ένα βασικό στοιχείο της «στρατηγικής των επικεφαλής» που μέχρι στιγμής εκλείπει: ένα πρόγραμμα επιθετικής κατάσχεσης περιουσιακών στοιχείων. Αυτό συνεπάγεται τον εντοπισμό και την κατάσχεση όχι μόνο των κεφαλαίων που χρησιμοποιούν τα καρτέλ για τη διεξαγωγή της εγκληματικής δραστηριότητάς τους αλλά και τα περιουσιακά στοιχεία που τα μέλη του καρτέλ έχουν αγοράσει με παράνομα κέρδη: σπίτια, αγροκτήματα, αεροπλάνα, πλοία, οχήματα αλλά και νόμιμες επιχειρήσεις. Ανάλογες προσπάθειες κατά των καρτέλ της Κολομβίας στην Μπογκοτά της δεκαετίας του 1990 έκαναν εφικτό να συλληφθούν οι ηγέτες τους. Η κολομβιανή κυβέρνηση βρήκε τα αφεντικά του καρτέλ, Πάμπλο Εσκομπάρ και Χοσέ Γκονζάλο Ροντρίγκεζ Γκάτσα, αφότου προχώρησε στο πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων τους, κάτι που τους εξέθεσε αφού ήταν δυσκολότερο για αυτούς να πληρώσουν φίλους τους και να δωροδοκήσουν δημόσιους υπαλλήλους για την προστασία τους. Εάν το Μεξικό ακολουθήσει αυτό το παράδειγμα, θα είναι ευκολότερο να συλληφθούν οι επικεφαλής των καρτέλ Σιναλόα και Ζήτας.

Όταν το Μεξικό αφαιρέσει από την εικόνα τα αφεντικά των καρτέλ, τους διαδόχους τους και τα βασικά επιχειρησιακά στελέχη τους, τα καρτέλ θα διαλυθούν και θα καταρρεύσουν μην μπορώντας να απειλήσουν το κράτος άλλο πια. Τότε θα είναι που το Μεξικό θα έχει κερδίσει τον πόλεμο εναντίον των οργανώσεων των ναρκωτικών. Μια τέτοια νίκη είναι πλέον στο χέρι της χώρας, αλλά ο Καλντερόν δεν έχει το χρόνο να ολοκληρώσει το έργο του πριν την αποχώρησή του τον Δεκέμβριο. Ευτυχώς για το Μεξικό, θα κληροδοτήσει στα διάδοχό του τις μεγάλες επιτυχίες του κατά των καρτέλ, τις πρόσφατα αναζωογονημένες θεσμικές οργανώσεις και μια καλή στρατηγική.

Ο επόμενος πρόεδρος του Μεξικό θα πρέπει να αποφασίσει αν θα συνεχίσει τη μάχη που ξεκίνησε ο Καλντερόν ή θα στραφεί προς τον κατευνασμό των καρτέλ. Η επιλογή θα καθορίσει την πορεία της ιστορίας του Μεξικό. Μια κάποιου είδους συμφωνία με τα καρτέλ θα μπορούσε να μειώσει προσωρινά τη βία, αλλά θα μεταθέσει την καταπολέμηση της διαφθοράς και της ατιμωρησίας του οργανωμένου εγκλήματος του Μεξικό στις επόμενες γενιές, όπως και τις τολμηρές ελπίδες της χώρας για την καθιέρωση κράτους δικαίου και την είσοδο του Μεξικό στην πρώτη βαθμίδα των ανεπτυγμένων χωρών. Ο διάδοχος του Καλντερόν πρέπει να αναγνωρίσει ότι η μόνη μακροπρόθεσμη λύση απέναντι στα καρτέλ ναρκωτικών της χώρας δεν είναι να διαπραγματευτεί μαζί τους, αλλά να τα νικήσει.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/137528/robert-c-bonner/the-cartel...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/#!/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr