Οι διεθνείς συνέπειες από μια σκωτσέζικη ανεξαρτησία

Η ΒΡΕΤΑΝΙΑ ΚΑΙ Η ΕΕ

Εάν η Σκωτία καταστεί ανεξάρτητη και το Ηνωμένο Βασίλειο εγκαταλείψει την Ε.Ε, αυτή η ισορροπία θα τρωθεί και θα χρειαστεί να οικοδομηθεί μια νέα.

Τόσο το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία τής Σκωτίας, όσο και το δημοψήφισμα για την παραμονή ή όχι, του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ε.Ε., αντανακλούν μια κρίση πολιτικής ταυτότητας. Εν ολίγοις, τί πράγματι θέλει να είναι το Ηνωμένο Βασίλειο; Ευρωπαϊκό κράτος που να ακολουθεί δικές του πολιτικές ή συνεπές μέλος μιας όσο το δυνατόν «πραγματιστικής» αμφικτυονίας κρατών; Θέλει πράγματι να αποχωρήσει από την Ε.Ε. - πράγμα αμφίβολο – ή θέλει να εκβιάσει παραχωρήσεις υπέρ του; Συμμερίζεται πράγματι τα ευρωπαϊκά ιδεώδη ή αποτελεί έναν ασφαλή Υπερατλαντικό Δούρειο Ίππο; Όλα αυτά τα καίρια ερωτήματα δεν μπορούν να απαντηθούν από οποιονδήποτε άλλον, παρά από τα «μυστικο-συμβούλια» του Westminster. Σε κάθε περίπτωση, η απάντηση στα ερωτήματα αυτά, θα καθορίσει και τον αυτοπροσδιορισμό των Βρετανών έναντι της Ευρώπης και της Ε.Ε.

Τυχόν έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε. θα έχει, μεταξύ άλλων, ως συνέπεια την επανακαθιέρωση συνόρων μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας και Ιρλανδίας.

Όλες οι πιο πάνω εξελίξεις μπορούν ακόμα και να σηματοδοτήσουν την αποσύνθεση του Η.Β. Θεωρείται όμως πιο ρεαλιστικό, ότι στην ουσία θα οδηγήσουν σε ένα επανασχεδιασμένο Ηνωμένο Βασίλειο, παρά στην διάλυση και στην κατάρρευσή του.

Ο Aughey (2013) [11] αναλύει την έννοια του Ηνωμένου Βασιλείου ως του πέμπτου έθνους της ένωσης. Ισχυρίζεται ότι αυτό ακόμα ισχύει, κάτι που βοηθά να εξηγηθεί η συνέχεια αυτού του κράτους από πλευράς συναισθηματικής ταυτότητας και πολιτικής προσήλωσης.

Η βρετανικότητα αυτή προσφέρει στο Ηνωμένο Βασίλειο νέα παράταση ζωής. Για ορισμένους αυτό απλά καθυστερεί την διάσπασή του, την οποίαν θεωρούν αναπόφευκτη. Για άλλους, θα συμβάλει στο να διατηρήσει μια πλέον χαλαρή ενότητα. Από όποιον φακό και εάν ειδωθεί, τα επόμενα πέντε χρόνια θα αποτελέσουν μια ιστορική κρίσιμη συγκυρία για τα πολιτικά πράγματα του Ηνωμένου Βασιλείου.

ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΝΗΣΙΔΩΝ

Το ενδεχόμενο μιας ανεξάρτητης Σκωτίας έχει εγείρει ερωτήματα σε σχέση με το μέλλον των Νησίδων Orkney, Shetland και Western. Το 2012, ένας εκπρόσωπος του SNP ανέφερε ότι, σε περίπτωση Σκωτσέζικης ανεξαρτησίας, οι νησίδες Orkney και Shetland θα μπορούσαν να παραμείνουν στο Ηνωμένο Βασίλειο, εάν «οι ‘αναγνωρίσεις’ τής αυτοδιάθεσής τους» ήσαν αρκετά ισχυρές.

Πολιτικοί στα εν λόγω νησιά έχουν αναφερθεί στο δημοψήφισμα ως το πλέον σημαντικό γεγονός στην πολιτική τους ιστορία «από την εποχή τής έναρξης των Συμβουλίων των Νησιών (Island Councils) το 1975». Ο Angus Campell, ηγέτης των Western Isles, δήλωσε ότι η συνεχιζόμενη συνταγματική συζήτηση «προσφέρει την ευκαιρία για τα τρία συμβούλια των νησιών να διασφαλίσουν αυξημένες εξουσίες για τις κοινότητές μας ώστε να λαμβάνουν αποφάσεις που θα ωφελούν τις οικονομίες και τις ζωές εκείνων που ζουν στα νησιά».

Σε μια συνάντηση των συμβουλίων των νησιών τον Μάρτιο του 2013, οι ηγέτες των τριών περιοχών συζήτησαν το μέλλον τους σε περίπτωση Σκωτσέζικης ανεξαρτησίας, συμπεριλαμβανομένου του κατά πόσον τα νησιά θα μπορούσαν να απαιτήσουν και να επιτύχουν αυτόνομο καθεστώς εντός, είτε της Σκωτίας, είτε του υπόλοιπου Ηνωμένου Βασιλείου. Ανάμεσα στα σενάρια που προτάθηκαν ήταν: η επίτευξη, είτε καθεστώτος Κτήσης τού Στέμματος (Crown Dependency), είτε καθεστώτος αυτοκυβέρνησης στο πρότυπο του καθεστώτος των Faroe Islands, σε σύνδεση, είτε με την Σκωτία, είτε με το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο Steven Heddle, ηγέτης τού συμβουλίου τού Orkney, χαρακτήρισε την επιδίωξη καθεστώτος Κτήσης τού Στέμματος, ως την ελάχιστα πιθανή επιλογή, καθώς θα έθετε υπό απειλή την χρηματοδότηση από την Ε.Ε, η οποία είναι ουσιώδης για τους ντόπιους αγρότες.

Νωρίς το 2013, μια σφυγμομέτρηση κοινής γνώμης που ανατέθηκε από το Press and Journal διαπίστωσε ότι μόνον 8% του πληθυσμού στο Shetland και στο Orkney υποστήριζαν όπως τα ίδια τα νησιά καταστούν ανεξάρτητα κράτη, ενώ ένα επιπλέον 10% δήλωναν «δεν γνωρίζω».

Τον Ιούλιο του 2013, η Σκωτσέζικη Κυβέρνηση προέβη στην Δήλωση τού Lerwick (Lerwick Declaration), υποδηλώνοντας ενδιαφέρον στο να μεταβιβάσει εξουσίες στα νησιά τής Σκωτίας. Περί τον Νοέμβριο, ανέλαβε την δέσμευση, κατά την διάρκεια μιας συνάντησης με τους ηγέτες των συμβουλίων, να μεταβιβάσει περαιτέρω εξουσίες στις νησίδες Orkney, Shetland και Western Isles, σε περίπτωση ανεξαρτησίας. O Steven Heddle, κυβερνήτης του Συμβουλίου των Νησιών Orkney, ζήτησε όπως η σχετική νομοθεσία εισαχθεί, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.

Ο Alasdair Allan, μέλος τής Σκωτσέζικης Βουλής για τα Western Isles, δήλωσε ότι η ανεξαρτησία θα μπορούσε να έχει ένα θετικό αντίκτυπο στις νησίδες, καθώς «οι μικροκαλλιεργητές και οι αγρότες αναμένουν μια ουσιώδη βελτίωση στην γεωργική και αγροτική ανάπτυξη, η οποία θα χρηματοδοτείται μέσω της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, σε περίπτωση που η Σκωτία θα ήταν ένα ανεξάρτητο κράτος–μέλος τής Ε.Ε.».

ΣΚΩΤΙΑ ΚΑΙ ΚΥΠΡΟΣ

Η περίπτωση της ενδεχόμενης ανεξαρτησίας τής Σκωτίας, σύμφωνα με ορισμένα διεθνή ΜΜΕ, αναμένεται να επηρεάσει και την κατάσταση στην Κύπρο. Προφανώς υπονοούν ή αναφέρονται ρητά στις προσπάθειες της Τουρκίας και του ψευδοκράτους στα κατεχόμενα, της λεγόμενης «Τ.Δ.Β.Κ.», να επιτύχουν «αναβάθμιση» ή/και «αναγνώρισή» του.

Εξ αρχής, θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι από πλευράς Συνταγματικού και Διεθνούς Δικαίου οι δύο περιπτώσεις είναι εντελώς διαφορετικές.