Οι διεθνείς συνέπειες από μια σκωτσέζικη ανεξαρτησία

Ανάμεσα στους διεθνείς παράγοντες που επηρεάζουν την όλη εξίσωση είναι και ο κύριος σύμμαχος της Βρετανίας, οι ΗΠΑ. Επίσημα, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν εκφράσει άποψη πάνω στην παραμονή ή όχι της Σκωτίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, αν και υπάρχουν πολλοί λόγοι, ανάμεσα στους οποίους και «ενδιαφέροντα» του ΝΑΤΟ, που πείθουν ότι ασφαλώς και θα ήθελαν την διατήρηση του Ηνωμένου Βασιλείου ως έχει, αλά ίσως να θεωρούν ότι δεν θα έπρεπε να προκαλέσουν τα εθνικιστικά αισθήματα των Σκωτσέζων. Εξαίρεση, η πρώην Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ και πρώην Υπουργός Εξωτερικών, κα Χίλαρι Κλίντον, η οποία στις 12 Ιουνίου 2014 εξέφρασε την προτίμησή της για παραμονή τής Σκωτίας στην Βρετανία: «Θα λυπόταν έντονα να έβλεπε την Σκωτία να αποσχιζόταν από το Ηνωμένο Βασίλειο» [10]. Οι ΗΠΑ, όμως, χωρίς περιστροφές, έχουν καταστήσει σαφέστατο ότι επιθυμούν να δουν την Βρετανία στην καρδιά τής Ε.Ε.

Επίσης ο Υπουργός Εξωτερικών τής Σουηδίας, Carl Bildt, δήλωνε στις 3 Ιουνίου 2014 ότι, μια ανεξάρτητη Σκωτία θα οδηγούσε στην «Βαλκανιοποίηση των Βρετανικών Νήσων». Πρόσθεσε δε ότι, μια ανεξάρτητη Σκωτία θα προκαλούσε «απρόβλεπτες αλυσιδωτές αντιδράσεις», τασσόμενος σαφέστατα εναντίον τής ανεξαρτησίας τής χώρας.

Η ειρωνεία είναι ότι οι Συντηρητικοί παραδοσιακά υπήρξαν οι εντονότεροι υποστηρικτές τής ένωσης (της Βρετανίας) και η θέση τού Cameron θα απειληθεί εάν οι Σκωτσέζοι τελικά ψηφίσουν να ακολουθήσουν τον δικό τους δρόμο, αποσταθεροποιώντας έτσι το κόμμα του, ενώ αρχίζει η έμμεση προεκλογική εκστρατεία.

ΒΟΡΕΙΑ ΙΡΛΑΝΔΙΑ

Η Σκωτσέζικη ανεξαρτησία μπορεί επίσης να έχει αποσταθεροποιητική επίδραση στην Βόρεια Ιρλανδία, η οποία έχει αποδοθεί σε μια πάλη αναζήτησης της ψυχικής της ταυτότητας, ιδιαίτερα και με αφορμή την πρόσφατη κράτηση του αρχηγού τού κόμματος Sinn Fein, Gerry Adams, σε σχέση με ανακρίσεις αναφορικά με την δολοφονία -το 1972- μιας μητέρας 10 παιδιών. Αφέθηκε τελικά ελεύθερος χωρίς να απαγγελθούν εναντίον του κατηγορίες.

Αν και η ειρηνευτική συμφωνία τού 1998 τερμάτισε σε μεγάλο βαθμό την από δεκαετίες διασπαστική βία, εντούτοις η Βόρεια Ιρλανδία παραμένει βαθειά διαιρεμένη ανάμεσα στους Προτεστάντες, οι οποίοι κυρίως επιθυμούν να παραμείνουν τμήμα τής Βρετανίας, και στους Καθολικούς, οι οποίοι τείνουν να ευνοούν ένωση με την Ιρλανδία.

Οι ενωτικοί διατηρούν ιδιαίτερα στενούς δεσμούς με την Σκωτία, ενώ αυτοί που ευνοούν ένωση με την Ιρλανδία θα μπορούσαν να επωφεληθούν μιας ψηφοφορίας υπέρ του «Ναι» στην Σκωτία, ώστε να πιέσουν για τις διεκδικήσεις τους πλέον δυναμικά.

Το ερώτημα που θα τεθεί στους Σκωτσέζους ψηφοφόρους στις 18 Σεπτεμβρίου 2014, προκειμένου να ψηφίσουν υπέρ ή κατά είναι: «Θα έπρεπε η Σκωτία να είναι μια ανεξάρτητη χώρα;». Όπως σημειώνει ο Gillespie, εάν η Σκωτία καταστεί ανεξάρτητη, η εναπομένουσα ένωση μεταξύ Αγγλίας, Ουαλίας και Βόρειας Ιρλανδίας θα καταστεί: α) πιο αδέξια από την άποψη της σχετικής γεωγραφικής κλίμακας, με μια τόσο κυρίαρχη Αγγλία, β) προβληματική από την άποψη της συνταγματικής δομής, και γ) ασταθής από την άποψη των δυνητικά αποκλινόντων πολιτικών συμφερόντων και αξιών. Η σύμπτωση της συζήτησης για την Σκωτσέζικη ανεξαρτησία με την σταθερά παρασυρόμενη κοινή γνώμη προς τον ευρωσκεπτικισμό ενισχύει την εικόνα ενός πολιτικού συστήματος που διέρχεται μια γνήσια κρίση μετάβασης. Εάν το Ηνωμένο Βασίλειο εγκαταλείψει την Ε.Ε, όπως καθίσταται δυνατόν σε συνέχεια της δέσμευσης του πρωθυπουργού David Cameron να διενεργήσει ένα δημοψήφισμα για παραμονή ή όχι στην Ένωση το 2017, η εσωτερική αναταραχή πάνω στο θέμα τής Σκωτίας θα ακολουθηθεί από μια εξωτερική κρίση πάνω στον ρόλο τού Ηνωμένου Βασιλείου στην Ευρώπη. Μια βρετανική αποχώρηση από την ΕΕ θα άλλαζε ριζικά τις πολιτικές ισορροπίες εντός της Ένωσης και θα μεταμόρφωνε το οικονομικό και πολιτικό τοπίο για τα υπόλοιπα Ευρωπαϊκά κράτη και λαούς.

Καμιά άλλη χώρα δεν θα επηρεαστεί τόσο πολύ όσο η Ιρλανδία, σε περίπτωση που οποιαδήποτε από τις πιο πάνω εξελίξεις ή και οι δύο μαζί επισυμβούν. Η Ιρλανδία συνδέεται άμεσα πολιτικά και συνταγματικά με το Ηνωμένο Βασίλειο, μέσω της Βόρειας Ιρλανδίας και της Συμφωνίας τού Belfast το 1998. Η υγιής πολιτική ισορροπία που επιτεύχθηκε ανάμεσα στις δυο χώρες κατά την πρώτη δεκαετία τού τρέχοντος αιώνα, σημαδεύτηκε συμβολικά από την επίσκεψη της Βασίλισσας Ελισάβετ II, η οποία προκάλεσε ευρύτατη αίσθηση, στην Ιρλανδία τον Μάιο του 2011.

Αν και όλοι αναμένουν ότι μια θετική έκβαση του δημοψηφίσματος της Σκωτίας θα ξεσηκώσει αποσχιστικές θύελλες στα υπόλοιπα συνθετικά τμήματα του Ηνωμένου Βασιλείου, εντούτοις, οι σχετικές σφυγμομετρήσεις και τάσεις δεν φέρνουν στο άμεσο προσκήνιο ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Μόνη εξαίρεση η Βόρεια Ιρλανδία, όπου η τάση για ενιαίο νησί εγείρει τις ψυχές της πλειοψηφίας των Ιρλανδών.

Παρόλα αυτά, η ύπαρξη συναφών Διεθνών Συμφωνιών, συμπεριλαμβανομένης της Ειρηνευτικής Συμφωνίας τής Μεγάλης Παρασκευής, δεν αφήνουν -από νομικής τουλάχιστον πλευράς- πολλά περιθώρια.

Ασφαλώς οι Ρεπουμπλικάνοι και το Sinn Fein θα σπεύσουν να κεφαλαιοποιήσουν σε περίπτωση Σκωτσέζικης ανεξαρτησίας, ιδιαίτερα μετά την θεαματική άνοδο του κόμματος αυτού κατά τις εκλογές τού Μαΐου 2014. Όμως, τόσο η ύπαρξη «διαχρονικά εμφυτευμένης» πλειοψηφίας των Ενωτικών στην Β. Ιρλανδία, όσο και η καλλιέργεια ενός πνεύματος «υπεροχής» των βασιλοφρόνων έναντι των «απλοϊκών επαρχιωτών τού λαϊκισμού», αποτρέπει με τα σημερινά δεδομένα την δημιουργία μιας ανεξέλεγκτης τάσης υπέρ της απόσχισης της Βόρειας Ιρλανδίας από το Ηνωμένο Βασίλειο και ένωσής της με την Ιρλανδία.

Βεβαίως, υπάρχουν και αυτοί που υποστηρίζουν ότι, το Δημοψήφισμα για το μελλοντικό καθεστώς τής Βόρειας Ιρλανδίας, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, θα λειτουργούσε ως καταλύτης για να τεθεί οριστικό τέρμα στις διαιρέσεις τού παρελθόντος. Κανένας, όμως, δεν μπορεί να εγγυηθεί, με δεδομένη την ύπαρξη αντιδραστικών θυλάκων και στις δύο πλευρές, ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν θα μπορούσε να αναβιώσει έντονες αντιπαλότητες ή ακόμα και επιστροφή σε βίαια επεισόδια.