Η Τουρκία πέραν των συνόρων

Διοικητικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις που έχουν αναληφθεί από την δεκαετία του 1980 έχουν βοηθήσει μόνο εν μέρει. Η μετάβαση της χώρας προς την φιλελεύθερη οικονομία (η οποία περιέλαβε την ιδιωτικοποίηση των κρατικών βιομηχανιών και την κατάργηση ορισμένων κρατικών μονοπωλίων) έχει μειώσει ή εξαλείψει το εμπόριο ορισμένων παράνομων προϊόντων στα σύνορα, ιδιαίτερα τα πιο διαρκή καταναλωτικά αγαθά. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση και η ζήτηση στην Συρία (όπως και στο Ιράκ) έχουν συμβάλει στην δημιουργία νέων αγορών. Η αποσύνθεση της ιρακινής οικονομίας από το 1991, ακολουθούμενη από το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου στο Ιράκ και την Συρία, έχουν ανανεώσει τις παράνομες εξαγωγές μιας μεγάλης σειράς από εγχώρια και εισαγόμενα αγαθά στις αγορές νότια της Τουρκίας. Το τουρκικό Υπουργείο Εσωτερικών εκτιμά ότι η εμπορία καυσίμων, κινητών τηλεφώνων, φαρμάκων, ναρκωτικών και άλλων αντικειμένων έχει εκτιναχθεί στα ύψη.

Με τη σειρά της, η τουρκική κυβέρνηση έχει επενδύσει σημαντικά στην αναδιοργάνωση και επέκταση των Υπηρεσιών επιβολής του νόμου. Η Άγκυρα έχει δημιουργήσει νέα κυβερνητικά γραφεία υπεύθυνα για την συντήρηση των συνοριακών σημείων ελέγχου (το Γραφείο των Συνοριακών Πυλών, που ιδρύθηκε το 2014) και έχει αναβαθμίσει το Γραφείο Λαθρεμπορίου και Οργανωμένου Εγκλήματος (δημιουργήθηκε το 1980).

Την ίδια στιγμή, ωστόσο, κυβερνητικές παρεμβάσεις έχουν πλήξει τους ελέγχους στα σύνορα. Η έναρξη της λεγόμενης «Υπόθεσης της 25ης Δεκεμβρίου» στην οποία οι γιοι αρκετών διακεκριμένων υπουργών του ΑΚΡ συνελήφθησαν με κατηγορίες για διαφθορά και λαθρεμπόριο, οδήγησε την κυβέρνηση Ερντογάν να διαλύσει το Γραφείο Λαθρεμπορίου και Οργανωμένου Εγκλήματος (αναμφισβήτητα σε αντίποινα για την προσπάθεια να ανατρέψει την κυβέρνηση). Από το 2014, εκατοντάδες αστυνομικοί που εργάζονταν στο Γραφείο έχουν απολυθεί, αναγκάστηκαν να συνταξιοδοτηθούν, ή μετατέθηκαν εσωτερικά με την κατηγορία της υποβοήθησης σχεδίου για την ανατροπή της κυβέρνησης.

Δεν είναι ακόμη απολύτως σαφές τι επίδραση είχε αυτό στην επιβολή του νόμου στα σύνορα με την Συρία. Ωστόσο, η πρόσφατη απόφαση της Άγκυρας να άρει όλους τους περιορισμούς σχετικά με την μεταφορά μετρητών στα σύνορα δείχνει ότι η κυβέρνηση Ερντογάν είναι αδιάφορη για την ροή των χρημάτων μέσα και έξω από την χώρα. Εν τω μεταξύ, οι ένοπλες δυνάμεις της Τουρκίας έχουν αναλάβει ένα αυξανόμενο μέρος της ευθύνης στην αστυνόμευση της κυκλοφορίας κατά μήκος των συνόρων. Καταγραφές που εκδίδονται από τον στρατό δείχνουν ότι οι στρατιώτες σταματούν και συλλαμβάνουν δεκάδες ανθρώπους σε καθημερινή βάση, αλλά είναι στην ευχέρεια του καθενός το τι πραγματικά σημαίνουν οι αριθμοί. Όπως και με πολλά άλλα πιεστικά θέματα, τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης κάνουν συχνά ελάχιστα περισσότερα από το να αναφέρουν τις κυβερνητικές δηλώσεις και τις στατιστικές.

Βούλγαροι τελωνειακοί υπάλληλοι κάνουν μια δοκιμή σε 321 πακέτα ηρωίνης υψηλής καθαρότητας που βρέθηκαν στο συνοριακό πέρασμα με την Τουρκία Kapitan Andreevo, στις 10 Φεβρουαρίου 2001. REUTERS
------------------------------------

ΚΙΝΗΤΡΟ ΚΕΡΔΟΥΣ

Ένα ερώτημα που πολλοί δημοσιογράφοι σίγουρα φοβούνται να ρωτήσουν φωναχτά είναι ποιος ωφελείται ακριβώς από την ανομία των συνόρων της Τουρκίας με την Συρία. Στην πραγματικότητα, μπορεί κανείς να υποθέσει ότι ο κατάλογος των πιθανών ωφελημένων μπορεί να είναι πολύ μεγάλος. Οι πολιτικοί έχουν ιστορικά καταταχθεί μεταξύ των πιο ισχυρών πατρόνων του παράνομου εμπορίου. Η περίπτωση του Abdullah Cilli, ο οποίος εκπροσώπησε την Hatay στην Εθνοσυνέλευση κατά το μεγαλύτερο μέρος του εικοστού αιώνα, είναι διδακτική. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, πράκτορες της αμερικανικής Drug Enforcement Agency (DEA, Υπηρεσία Καταπολέμησης Ναρκωτικών) τον κατηγορούσαν κατ’ ιδίαν ως εγκέφαλο της διακίνησης ηρωίνης κατά μήκος των συνόρων. Όταν οι κατηγορίες εμφανίστηκαν στον Τύπο, ο ίδιος ο επικεφαλής του Υπουργείου Εσωτερικών της Τουρκίας βοήθησε τον Cilli, αποκαλώντας τους ισχυρισμούς αβάσιμους. Είτε οι σημερινοί ηγέτες των πολιτών εμπλέκονται στο εμπόριο είτε όχι, δεν πρέπει να εκπλήσσει κανέναν ότι άνδρες και γυναίκες με διάφορες πορείες ζωής κερδίζουν από το λαθρεμπόριο. Η κίνηση των παράνομων εμπορευμάτων, τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν, είναι το αίμα της ζωής της οικονομίας των συνόρων της Τουρκίας.

Η ταραγμένη ιστορία των συνόρων της Τουρκίας δείχνει ότι οι τοπικοί και περιφερειακοί παράγοντες έχουν ενισχύσει, αλλά δεν προκάλεσαν, την σύγχρονη παράνομη διακίνηση κατά μήκος των τουρκο-συριακών συνόρων. Είναι άδικο να κατηγορείται η Άγκυρα ως αδρανής σχετικά με την αστυνόμευση των συνόρων. Αν μη τι άλλο, η τουρκική κυβέρνηση έχει προσεγγίσει συστηματικά την περιοχή με ένα άκαμπτο σύνολο πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών προτεραιοτήτων. Ταυτόχρονα, οι ιδεολογικοί στόχοι και οι τακτικές της έχουν είτε εμποδίσει είτε υπονομεύσει την εκτέλεση των δικών της πολιτικών. Με αυτό κατά νου, οι προφανές αποτυχίες της Άγκυρας στα σύνορα είναι πιο κατανοητές. Το κλείσιμο των συνόρων ίσως πραγματικά να είναι αδύνατο˙ ακόμη και αν δεν ήταν [οπότε θα μπορούσε να επιβληθεί το κλείσιμο των συνόρων], κάτι τέτοιο θα βλάψει αναμφισβήτητα την εθνική οικονομία και ενδεχομένως να εκθέσει το τουρκικό κράτος ως διοικητικά αδύναμο, ιδεολογικά εύθραυστο, ή ακόμα χειρότερα, διεφθαρμένο.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/turkey/2016-05-10/turkey-beyond-...